Το ασύμμετρο πλεονέκτημα του δικτάτορα της Βόρειας Κορέας

Παγκόσμιο συναγερμό και νέους φόβους για κλιμάκωση προκάλεσε η τελευταία και πιο «φαρμακερή» πυραυλική δοκιμή της Βόρειας Κορέας. Το καθεστώς εκτόξευσε την περασμένη Τρίτη έναν διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο νέου τύπου, τον Hwasong-15, με δραστικό βεληνεκές το οποίο επιτρέπει στην Πιονγκγιάνγκ να «πλήξει το σύνολο της επικράτειας των ΗΠΑ». Ο ίδιος ο Κιμ Γιονγκ Ουν χαρακτήρισε απολύτως επιτυχή τη δοκιμή του Hwasong-15 καθώς, όπως είπε, με αυτήν η Βόρεια Κορέα πέτυχε τον στόχο να γίνει μια πυρηνική δύναμη ικανή να χτυπήσει όπου Γης.

Ο νέος πύραυλος, ο ισχυρότερος που κατασκευάστηκε ποτέ στη χώρα, έφτασε σε ύψος περίπου 4.475 χιλιομέτρων, δηλαδή δέκα φορές το ύψος στο οποίο βρίσκεται ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, και διένυσε 950 χιλιόμετρα σε μία πτήση διάρκειας 53 λεπτών, όπως μετέδωσε με τυμπανοκρουσίες η κρατική τηλεόραση.

Ειδικοί λένε ότι ως το 2020 η Χαβάη, η Αλάσκα και ακόμη πιο βαθιά, ολόκληρες πόλεις στις ηπειρωτικές ΗΠΑ θα βρεθούν υπό μιαν αδιανόητη μέχρι σήμερα ατομική απειλή: όσο οδυνηρό και αν είναι για την υπερδύναμη και για τον κόσμο όλο, η πυρηνική Βόρεια Κορέα του «παράφρονα της Ασίας» έχει γίνει μια νέα γεωστρατηγική πραγματικότητα.

Eνώ ένα «πρώτο πυρηνικό πλήγμα» από την πλευρά του σταλινικού καθεστώτος θεωρείται απίθανο σενάριο λόγω του βέβαιου αφανισμού της χώρας, στο αμερικανικό Πεντάγωνο έχει χτυπήσει κόκκινος συναγερμός για την πρόοδο στο πρόγραμμα των πυραυλικών τεχνολογιών και των πυρηνικών όπλων της Βόρειας Κορέας.

Τα σενάρια για κάποιο χτύπημα δεν θεωρούνται πλέον μόνο υποθετικά, ούτε η σκληρή ρητορική για «πύρινη κόλαση φωτιάς» απλή μπλόφα ενός «γραφικού δικτάτορα». Βετεράνοι στρατιωτικοί και αναλυτές λένε σήμερα ανοιχτά ότι ένας βορειοκορεατικός πύραυλος με πυρηνική κεφαλή, ικανή να πλήξει τις ΗΠΑ, είναι ήδη «υπαρκτός και επικείμενος κίνδυνος».

Τα πυρηνικά όπλα θεωρούνται αυτή τη στιγμή το προτελευταίο σημείο μόχλευσης που εμποδίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους στην περιοχή, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, να ανατρέψουν το βορειοκορεατικό καθεστώς. Οποιος κάνει μια κίνηση ενάντια στον Κιμ πιθανότατα θα αντιμετωπίσει μια πυρηνική αντίδραση. Αυτή είναι η «ατομική ασπίδα» που νομιμοποιεί την εξουσία του στο εσωτερικό και κρατάει μακριά τους εχθρούς στο εξωτερικό. Αυτή είναι που του δίνει την ισχύ να απειλεί, να εκφοβίζει και να υπάρχει ως ισχυρός παίκτης στις παγκόσμιες υποθέσεις.

Και τα πυρηνικά δεν είναι η μόνη άμυνα της Βόρειας Κορέας –έχει οχυρώσει τα σύνορά της, με μια τεράστια ποικιλία επιθετικών συμβατικών όπλων, πυροβολικού και πυραύλων. Σε περίπτωση που ξεσπάσει μια σύγκρουση, η Σεούλ, πρωτεύουσα της Νότιας Κορέας, η οποία βρίσκεται μόλις 35 μίλια από τα σύνορα, θα υποστεί μια συντριπτική επίθεση, με τεράστιες απώλειες. Αυτό είναι που φέρνει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε τόσο δύσκολη θέση.

Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, το καλύτερο που μπορεί να ελπίζει αυτή τη στιγμή η Ουάσιγκτον είναι να «παγώσει» το πυρηνικό πρόγραμμα του Κιμ, μια ζοφερή αναγνώριση ότι η απειλή είναι σοβαρή και η αμερικανική μόχλευση περιορισμένη.

Οι ειδικοί λένε ότι το παράθυρο για την αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας έκλεισε πριν από πολύ καιρό, και στο εξής η «αποδοχή του απαράδεκτου», δηλαδή του πυρηνικού κινδύνου από κάποιον σαν τον Κιμ, θα είναι «ένα από τα σκληρά γεγονότα αυτής της ζωής».

Αξιοποιώντας τη δυναμική της απειλής του ατομικού πολέμου, αυτή η κατά τα άλλα φτωχή και διεθνώς απομονωμένη χώρα, με οικονομία μικρότερη από της Αλαμπάμα, μπορεί να υπαγορεύει όρους στην πιο ισχυρή δύναμη του πλανήτη. Αυτό είναι το λεγόμενο «ασύμμετρο πλεονέκτημα της Βόρειας Κορέας».

Κατά γενική ομολογία, η Βόρεια Κορέα έχει επιτύχει σήμερα έναν ισχυρό αποτρεπτικό παράγοντα. Αν και θα χάσει γρήγορα κάθε πόλεμο, θα μπορούσε να επιβάλει ένα απαράδεκτα βαρύ κόστος στη Νότια Κορέα, στην Ιαπωνία και ενδεχομένως στις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ως αποτέλεσμα, οποιαδήποτε σύγκρουση, ακόμη και περιορισμένη, θα απαιτούσε από τις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι πρόθυμες να θυσιάσουν χιλιάδες αμερικανικές ζωές, και πολύ περισσότερους νεκρούς στη Νότια Κορέα.

Ενώ οι αναλυτές δεν είναι σίγουροι για το αν ο Κιμ διαθέτει όντως πυρηνικές βόμβες που μπορούν να τοποθετηθούν σε πυραύλους, οποιοσδήποτε πρόεδρος των ΗΠΑ θα πρέπει να σταθμίσει τον κίνδυνο από ένα πιθανό χτύπημα και να θυσιάσει 300.000 ανθρώπους, σχεδόν όσοι ήταν συνολικά οι αμερικανοί στρατιώτες που σκοτώθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Υπάρχει πάντα και ο φόβος για πυρηνικό ολοκαύτωμα από ατύχημα ή από κακό υπολογισμό. Σοβαροί στρατιωτικοί και αναλυτές δεν το αποκλείουν, δίνοντας μάλιστα σε αυτό το τρομακτικό σενάριο πιθανότητες 20%. Το πολεμικό κλίμα μεταξύ ΗΠΑ και Βόρειας Κορέας, οι φραστικές εκρήξεις και οι απειλές μεταξύ δύο απρόβλεπτων ηγετών και η κλιμάκωση των προκλήσεων μπορεί να οδηγήσουν στο χείλος μιας τυχαίας σύγκρουσης, με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς.

Ενώ καμία χώρα δεν φαίνεται να κινείται προς την κατεύθυνση ενός ηθελημένου πολέμου, το ατύχημα καραδοκεί κάθε φορά που ο Κιμ Γιονγκ Ουν δίνει εντολή για άλλη μία δοκιμή πυραύλων ή πυρηνικών όπλων. Καραδοκεί κάθε φορά που αμερικανικά βομβαρδιστικά Β-1Β σηκώνονται από το Γκουάμ στον Ειρηνικό και πετούν πάνω από τη θάλασσα στα ανατολικά της Βόρειας Κορέας. Ο μεγάλος κίνδυνος της τρέχουσας κρίσης είναι «μια ξαφνική και απροσδόκητη στιγμή, κάποια πρόκληση ή ατύχημα που θα προκαλέσει μια βιαστική, συναισθηματική αντίδραση, οδηγώντας τις δύο πλευρές σε ένα τραγικό μονοπάτι από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή» λέει ανώτατη στρατιωτική πηγή στους «New York Times».

Προληπτικό στρατιωτικό χτύπημα, ενίσχυση των οικονομικών κυρώσεων κατά του καθεστώτος και διπλωματία με την απαραίτητη μεσολάβηση της Λαϊκής Κίνας. Αυτά είναι τα πιθανότερα σενάρια αντίδρασης των ΗΠΑ – και είναι όλα προβληματικά.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η Βόρεια Κορέα απέχει μόνο δύο χρόνια από την ανάπτυξη πυρηνικού οπλοστασίου που θα απειλεί τις ηπειρωτικές ΗΠΑ. Σε αυτό το διάστημα οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν ένα «χειρουργικό» χτύπημα της βορειοκορεατικής στρατιωτικής υποδομής, με στόχο να πλήξουν την πυρηνική ικανότητα της Πιονγκγιάνγκ.

Το πρόβλημα είναι ότι ο Κιμ έχει κρύψει πυραύλους σε πολλά σημεία της χώρας και διαθέτει χιλιάδες συμβατικά όπλα στραμμένα προς τη Σεούλ.

Υπολογίζεται ότι περίπου 10.000 πυροβόλα όπλα και εκτοξευτήρες ρουκετών στοχεύουν την πρωτεύουσα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων, που απέχει μόλις 55 χιλιόμετρα από τα σύνορα. Ετσι, ενώ το αμερικανικό πλήγμα δεν θα εξουδετερώσει την πυρηνική ικανότητα του Κιμ, τα αντίποινά του θα προκαλέσουν μαζικούς θανάτους αμάχων και αμερικανών στρατιωτών που υπηρετούν στη Νότια Κορέα.

Λόγω των κυρώσεων, η Βόρεια Κορέα είναι ήδη η πιο απομονωμένη οικονομικά χώρα στον κόσμο. Μερικοί στις ΗΠΑ ζητούν τώρα κυρώσεις και εναντίον των κινεζικών εταιρειών και τραπεζών που συναλλάσσονται με τη Βόρεια Κορέα. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό μπορεί να προκαλέσει εμπορικά αντίποινα από το Πεκίνο, ενώ η ενίσχυση των κυρώσεων είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι θα αναγκάσει τον Κιμ να εγκαταλείψει το πυρηνικό του πρόγραμμα – διεθνείς κυρώσεις επιβάλλονται στην Πιονγκγιάνγκ από το 2006 χωρίς αποτελέσματα.

Στο διπλωματικό επίπεδο, ο Κιμ δεν δείχνει καμιά διάθεση να επιστρέψει στις εξαμερείς διαπραγματεύσεις που πραγματοποιούνταν ως το 2009 (μεταξύ Βόρειας Κορέας, Νότιας Κορέας, ΗΠΑ, Κίνας, Ιαπωνίας και Ρωσίας). Η Ουάσιγκτον δηλώνει ότι θα καθίσει στο τραπέζι, με την προϋπόθεση ότι η Πιονγκγιάνγκ θα αναστείλει τις δοκιμές πυραύλων και πυρηνικών και θα δεχθεί ότι απώτερος στόχος των διαπραγματεύσεων θα είναι η πλήρης εξάλειψη του πυρηνικού της προγράμματος. Το πρόβλημα είναι ότι ο Κιμ δεν δέχεται τους όρους αυτούς.

Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι η πιθανότητα πολέμου, πυρηνικού ή συμβατικού, παραμένει μικρή. Θεωρούν ότι ο Κιμ χρησιμοποιεί το πυρηνικό πρόγραμμα ως διαπραγματευτικό χαρτί – για να ενισχύσει τη θέση του στο εξωτερικό και να διατηρήσει την εξουσία του στο εσωτερικό και όχι με στόχο να πραγματοποιήσει μια επίθεση με πυρηνικό όπλο. Πιστεύεται έτσι ότι ο Κιμ θα είναι πρόθυμος να βρει μια διπλωματική λύση μόνο όταν νιώσει δυνατός στρατιωτικά.

Στο μεταξύ, η Κίνα και η Ρωσία υποστηρίζουν μια πρόταση σύμφωνα με την οποία η Πιονγκγιάνγκ θα παγώσει τις δοκιμές πυραύλων και πυρηνικών, ενώ οι ΗΠΑ και η Νότια Κορέα θα παγώσουν τις στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή, που είναι το «κόκκινο πανί» για τον Κιμ. Το πρόβλημα είναι ότι με αυτόν τον τρόπο εξισώνονται στα μάτια της διεθνούς κοινότητας οι πυρηνικές δοκιμές με τις συμβατικές στρατιωτικές ασκήσεις, ενώ και η Σεούλ δεν βλέπει θετικά αυτή την προοπτική.

Η δραματική προσπάθεια για απόδραση στην ελευθερία

Πείνα, στερήσεις, εκφοβισμός, πλύση εγκεφάλου, απειλές, εκτελέσεις, βασανιστήρια, στρατόπεδα συγκέντρωσης για όσους δεν δείχνουν τυφλή υπακοή στις επιταγές του απόλυτου δυνάστη. Πολλοί Βορειοκορεάτες ονειρεύονται την απόδραση στην ελευθερία, αλλά λίγοι το τολμούν και ακόμα λιγότεροι τα καταφέρνουν.

Μια τέτοια σπάνια στιγμή δραματικής απόδρασης ενός βορειοκορεάτη στρατιώτη κατέγραψαν καρέ-καρέ οι κάμερες στα σύνορα με τον Νότο, στις 13 Νοεμβρίου. Το βίντεο, που έκανε τον γύρο του κόσμου, δείχνει τον στρατιώτη να φτάνει με ένα τζιπ εντός της Περιοχής Κοινής Ασφάλειας (JSA) και μετά να τρέχει απεγνωσμένα, με τα πόδια, προς την άλλη πλευρά των «βαριά» φρουρούμενων συνόρων κάτω από έναν ορυμαγδό πυρών.
Η στρατιωτική διοίκηση του ΟΗΕ στη Σεούλ (UNC), που έδωσε στη δημοσιότητα το βίντεο, ανέφερε πως οι Βορειοκορεάτες που κατεδίωξαν τον δραπέτη πυροβολώντας ασταμάτητα παραβίασαν τους όρους της ανακωχής, περνώντας για λίγο στην άλλη πλευρά, αλλά τελικά έκαναν πίσω αφήνοντας τον στρατιώτη βαριά τραυματισμένο στο έδαφος του Νότου.

Σύμφωνα με όσα ανέφεραν οι ειδικοί, από τα ευρήματα στο σώμα του στρατιώτη αποκαλύπτονται οι άθλιες συνθήκες υγείας που επικρατούν στο κράτος του Κιμ. Παρασιτικά σκουλήκια, μερικά από τα οποία έφταναν τα 27 εκατοστά, αλλά και χρόνια ηπατική λοίμωξη ήταν κάποια από τα ευρήματα των γιατρών στις εξετάσεις που του έκαναν.
Τα σύνορα και οι «βαριές» οχυρώσεις τους έχουν τεθεί σε ισχύ από το 1953, όταν τελείωσε ο πόλεμος της Κορέας με ανακωχή (Βόρεια και Νότια Κορέα παραμένουν τεχνικά σε πόλεμο, καθώς δεν υπογράφηκε ποτέ συνθήκη ειρήνης). Από το 2011 που ανέλαβε την εξουσία, ο Κιμ Γιονγκ Ουν έχει διατάξει την ενίσχυση του ελέγχου των συνόρων μεταξύ των δύο πλευρών και της Κίνας με την τοποθέτηση περισσότερων ναρκών ξηράς.

Κατά μέσον όρο, περίπου 1.000 άνθρωποι από τον Βορρά δραπετεύουν προς τον Νότο κάθε χρόνο, αλλά μόνο μια χούφτα αποτολμάει την εξαιρετικά επικίνδυνη διαδρομή διαφυγής από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη (MDL). Η Σεούλ λέει ότι περισσότεροι από 50.000 Βορειοκορεάτες έχουν αποδράσει στον Νότο από το τέλος του κορεατικού πολέμου, η πλειοψηφία μέσω της Κίνας, η οποία έχει τα μακρύτερα σύνορα με τον Βορρά.

Οι περισσότεροι κατευθύνονται προς τα εκεί, αλλά αν πιαστούν επιστρέφονται στη Βόρεια Κορέα, όπου τιμωρούνται σκληρά. Οι επίσημες στατιστικές που δημοσιεύονται από το υπουργείο Ενοποίησης της Ν. Κορέας έχουν τεκμηριώσει 30.000 αποδράσεις από το 1998, έτος κορύφωσης της λιμοκτονίας που στοίχισε πάνω από ένα εκατομμύριο ζωές στον Βορρά. Πέρυσι, η Νότια Κορέα κατέγραψε 1.418 φυγάδες (το 79% των οποίων ήταν γυναίκες). Μέχρι στιγμής, το 2017, 593 Βορειοκορεάτες έχουν καταφέρει να δραπετεύσουν στον Νότο.