«Ναι σε όλα» στο Χίλτον

Με το «ναι σε όλα», που ήταν η γραμμή της κυβέρνησης στις συζητήσεις με τους θεσμούς, φαίνεται να κλείνει η τρίτη αξιολόγηση του τρίτου Μνημονίου.

Βέβαια, τα όσα συμφωνήθηκαν την τελευταία εβδομάδα ανάμεσα στους Ευκλείδη Τσακαλώτο, Γιώργο Χουλιαράκη, Γιώργο Σταθάκη και Εφη Αχτσιόγλου για τις περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα το 2018 και τις συντάξεις το 2019, αλλά και την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας μέσω της συρρίκνωσης της ΔΕΗ, θα πρέπει και να ψηφιστούν.

Στο πλαίσιο αυτό και επειδή ακριβώς η καχυποψία απέναντι στον μεταλλαγμένο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει, οι θεσμοί απαίτησαν να έρθει στη Βουλή εφαρμοστικός νόμος πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων.

Ισως αυτός είναι και ο λόγος που η κυβέρνηση αποφάσισε να επισπεύσει την ψήφιση του προϋπολογισμού του 2018. Η συζήτηση ξεκινά στις 11 Δεκεμβρίου και αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 19 του μηνός.

Εγκυρες πηγές σημείωναν ότι η αξιολόγηση επρόκειτο να κλείσει σε τεχνικό επίπεδο το Σάββατο το βράδυ, μία ημέρα νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό, έτσι ώστε στο Eurogroup της Δευτέρας οι θεσμοί να ενημερώσουν τους υπουργούς για την τεχνική συμφωνία και την πορεία υλοποίησης των προαπαιτουμένων.

Σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι το ΔΝΤ έκανε ένα βήμα πίσω σε όλα τα καυτά ζητήματα –όπως τα «κόκκινα» δάνεια, τα χρέη του Δημοσίου σε ιδιώτες, τις καθυστερήσεις στην απονομή συντάξεων –στα οποία συνήθως στο παρελθόν σκόνταφταν οι διαπραγματεύσεις.

Αυτό που ζήτησαν όμως οι δανειστές είναι η κυβέρνηση «να ανανεώσει τη δέσμευσή της για την εφαρμογή των ήδη συμφωνηθέντων μέτρων για περικοπές των συντάξεων κατά 1% του ΑΕΠ το 2019 και τη μείωση του αφορολόγητου ορίου το 2020», ώστε να διατηρηθεί η προοπτική επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ και τα επόμενα χρόνια.

Μάλιστα, υπενθύμισαν ότι τον προσεχή Μάιο, στην τέταρτη και τελευταία αξιολόγηση, αν η προβολή των δημοσιονομικών στοιχείων δείξει ότι μπορεί να υπάρξουν μεγάλες αποκλίσεις από τον στόχο του πλεονάσματος (πάνω από 2 μονάδες του ΑΕΠ), τότε θα πρέπει να έρθει νωρίτερα, δηλαδή το 2019, και η μείωση του αφορολόγητου ορίου.

Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι η οικονομία βρίσκεται για τρίτο τρίμηνο σε θετικό έδαφος. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους το ΑΕΠ αυξήθηκε πάνω από 2,5% λόγω του μεγάλου τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 2016 το ΑΕΠ είχε αυξηθεί κατά 2,1%.

Τα στοιχεία της Στατιστικής Αρχής θα ανακοινωθούν τη Δευτέρα. Με δεδομένο ότι το δεύτερο τρίμηνο το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,5% και το πρώτο τρίμηνο είχε αυξηθεί κατά 0,4%, όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι το 2017 θα κλείσει με ρυθμό ανάπτυξης 1,7%, λίγο πιο πάνω από τον στόχο του προγράμματος.

Τα δύο «κλειδιά» όμως για να υπάρξει τεχνική συμφωνία ήταν τα εξής:

1Το γεγονός ότι η κυβέρνηση δέχτηκε οριστικά την Τρίτη να πουληθούν οι λιγνιτικές μονάδες στη Μεγαλόπολη και τη Μελίτη Φλώρινας μαζί με τα γειτονικά ορυχεία.

2Το γεγονός ότι την Τετάρτη ξεκίνησαν και πάλι οι πλειστηριασμοί στα ειρηνοδικεία και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων που έχουν περάσει στις τράπεζες από «κόκκινα» δάνεια.

Είναι αξιοσημείωτο ότι η κυβέρνηση δεν δίστασε να κινητοποιήσει ακόμη και τα ΜΑΤ προκειμένου να ξεπεράσει τις αντιδράσεις πρώην «συντρόφων», όπως του Παναγιώτη Λαφαζάνη, της Ζωής Κωνσταντοπούλου, και ομάδων αλληλέγγυων.

Στα δημοσιονομικά του 2018, οι επικεφαλής των θεσμών (δηλαδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή) αποδέχθηκαν ότι στον προϋπολογισμό του 2018 θα υπάρξει «μαξιλάρι» της τάξεως των 320 εκατ. ευρώ, καθώς η κυβέρνηση έθεσε στόχο να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,8% του ΑΕΠ (αντί 3,5%).

Το επιπλέον αυτό ποσό προκύπτει κυρίως από περικοπές δαπανών, γεγονός που επέτρεψε στον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο να βάλει στο τραπέζι δύο ζητήματα:

n Τη διατήρηση του ειδικού καθεστώτος μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου που πλήττονται από το προσφυγικό κύμα.

Ανοικτό παραμένει ακόμη το αν θα επιβληθεί το 2018 ο φόρος υπεραξίας στα ακίνητα. Για να παγώσει και το συγκεκριμένο μέτρο, απαιτείται νομοθετική ρύθμιση, ενώ αρμόδια πηγή που ρωτήθηκε σχετικά άφησε το ενδεχόμενο να ενεργοποιηθεί ο φόρος ανοικτό.

n Την κατάργηση του ειδικού φόρου στα κρασιά που δεν επιβάρυνε το κόστος στους οινοπαραγωγούς.

Τα δύο αυτά ζητήματα επρόκειτο να κλείσουν (θετικά ή αρνητικά) το Σάββατο το απόγευμα.

Το οικονομικό επιτελείο πάντως περιμένει να ανοίξει η συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους αφού σχηματιστεί κυβέρνηση στη Γερμανία, αλλά όχι νωρίτερα από τον Φεβρουάριο.

Μάλιστα, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της ανταλλαγής ομολόγων (swap του PSI), ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους ετοιμάζει τα επόμενα βήματα της χώρας στις αγορές. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το σχέδιο προβλέπει:

n Εκδοση επταετούς τίτλου, με επιτόκιο κάτω από 4%, μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης εφόσον αυτή επιτευχθεί στο Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου.

n Εκδοση τριετούς τίτλου, με επιτόκιο κάτω από 3%, με την ολοκλήρωση της τέταρτης και τελευταίας αξιολόγησης που προγραμματίζεται για τον Μάιο.

Βέβαια το μεγάλο τεστ θα αποτελέσει η έκδοση δεκαετούς ομολόγου, που ακόμη δεν έχει αποφασιστεί.

«Ενα βήμα πίσω» έμεινε το ΔΝΤ

Σε όλη τη διαπραγμάτευση τα στελέχη του ΔΝΤ έμεναν πίσω, δίνοντας προβάδισμα στις απόψεις των Ευρωπαίων που ήταν χαλαροί.

Οπως λένε έγκυρες πηγές, την Τετάρτη ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Τζέρι Ράις δήλωσε από την Ουάσιγκτον ότι «χωρίς τη συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους το ΔΝΤ δεν θα συμμετάσχει χρηματοδοτικά στο πρόγραμμα της Ελλάδας» και διευκρίνισε ότι «για τον λόγο αυτόν άλλωστε στην παρούσα φάση το Ταμείο μπορεί να μετέχει στη διαδικασία της τρίτης αξιολόγησης του προγράμματος, ωστόσο το ίδιο δεν πρόκειται να προχωρήσει σε διαδικασία αξιολόγησης του δικού του προγράμματος».

Ο κ. Ράις μάλιστα τάχθηκε δημόσια υπέρ της πρότασης του επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους μέσω αποπληρωμής παλαιών ακριβών δανείων, γεγονός όμως που παραπέμπει ευθέως στην προεξόφληση των δανείων του ΔΝΤ που έχουν το υψηλότερο επιτόκιο.
Επισήμανε δε ότι με δεδομένο ότι τα κεφάλαια που δανείζει ο ESM την Ελλάδα συνοδεύονται από συγκριτικά χαμηλό επιτόκιο, μία τέτοια λύση θα μπορούσε να συμβάλει στη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους.