«Δώστε μας το σπίτι σας και σβήνουμε το χρέος»

Την προώθηση… εξωτικών λύσεων σε επιλεγμένους πελάτες, που είναι διατεθειμένοι να παραδώσουν μέρος ή το σύνολο της ακίνητης περιουσίας τους με αντάλλαγμα την πλήρη απαλλαγή από την οφειλή τους, έχουν ξεκινήσει οι τράπεζες. Πρόκειται για μια τελευταία ευκαιρία που δίνουν σε πελάτες με δάνεια σε καθυστέρηση για πολλά χρόνια, προτού δουν το σπίτι τους ή την επαγγελματική τους στέγη να βγαίνει σε πλειστηριασμό. Παράλληλα, οι τέσσερις μεγάλοι του κλάδου σχεδιάζουν τη δημιουργία ενός διατραπεζικού φόρουμ, αντίστοιχου με αυτό που συστήνεται στην επιχειρηματική πίστη και για τα δάνεια λιανικής, ώστε να είναι δυνατή η από κοινού διαχείριση χρεών του ίδιου οφειλέτη σε περισσότερες από μία τράπεζες.

«Κλέβοντας» ιδέες που έχουν δοκιμαστεί στην πράξη επί μακρόν, κυρίως στην Ισπανία και δευτερευόντως στην Ιρλανδία, τα τραπεζικά συστήματα των οποίων πρωτοστάτησαν στις αναδιαρθρώσεις μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης το 2008, οι αρμόδιες διευθύνσεις των ελληνικών ομίλων έχουν σχεδιάσει νέα προϊόντα, μέσω των οποίων διακανονίζονται… μια και έξω ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Αυτό μεταφράζεται για την πλειονότητα των δανειοληπτών που θα επιλεγούν σε μεγάλο κούρεμα του υπολοίπου τους και αποπληρωμή του εναπομείναντος ποσού μόνο με την παράδοση της ακίνητης περιουσίας που έχει δοθεί ως εξασφάλιση. Με τον τρόπο αυτόν ο πελάτης, είτε πρόκειται για φυσικό ή για νομικό πρόσωπο, απαλλάσσεται από την οφειλή, κλείνει ο φάκελός του και μπορεί να ξεκινήσει μια δεύτερη… οικονομική ζωή.

Ο κίνδυνος εάν ο δανειολήπτης δεν δεχθεί την πρόταση της τράπεζας είναι η ακίνητη περιουσία του να βγει στο σφυρί, με αποτέλεσμα, όχι μόνο να τη χάσει, αλλά και να συνεχίζει να χρωστά, εάν το τίμημα της πώλησης μέσω του πλειστηριασμού δεν επαρκεί για την εξόφληση του 100% του χρέους.

Εναλλακτικά, θα μπορούσε να δώσει στην τράπεζα άλλο ακίνητο, πέραν του προσημειωμένου, εάν το προτιμά, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα προκύψει ζημιά για το πιστωτικό ίδρυμα. Μια άλλη λύση είναι το ακίνητο να εκχωρηθεί στην τράπεζα και να μισθωθεί από τον οφειλέτη για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Με τον τρόπο αυτόν διευκολύνονται κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες και επιχειρήσεις που δεν θέλουν να μεταφέρουν σε άλλο σημείο την έδρα τους ή το υποκατάστημά τους. Σημειώνεται ότι ο συγκεκριμένος τύπος διακανονισμού μπορεί να εφαρμοστεί και σε νοικοκυριά που δεν επιθυμούν να μετακομίσουν.

Οπως επισημαίνουν τραπεζικές πηγές, στόχος των τραπεζών είναι μέσα στο 2018 να πραγματοποιηθούν συνολικά 1.500 – 2.000 ανταλλαγές χρέους με ακίνητα, μέσω των οποίων τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 300 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι οι τράπεζες σε καμία περίπτωση δεν απευθύνουν ανοιχτή πρόσκληση στους οφειλέτες να παραδώσουν το ακίνητό τους για να απαλλαγούν από το χρέος τους. Αντιθέτως, επιλέγουν οι ίδιες με πολύ αυστηρά κριτήρια τους δανειολήπτες και τα ακίνητα για τα οποία γίνεται πρόταση ανταλλαγής.

Πρόκειται κυρίως για ιδιώτες χωρίς προοπτικές οικονομικής ανάκαμψης μεσοπρόθεσμα, οι οποίοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις δόσεις, ακόμη και αν γίνει μια πολύ γενναία ρύθμιση. Επιπλέον, τα ακίνητα που έχουν δοθεί ως εγγύηση θα πρέπει να είναι εμπορικά, ώστε να μπορεί η τράπεζα να τα εκμεταλλευτεί, είτε ρευστοποιώντας τα ή προχωρώντας σε μίσθωσή τους.

Οπως επισημαίνει στο «Βήμα» έμπειρο τραπεζικό στέλεχος, επικεφαλής τομέα διαχείρισης επισφαλών απαιτήσεων συστημικού ομίλου, η τιμή με την οποία θα γίνονται οι ανταλλαγές δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από αυτήν που θα έπιανε το ακίνητο εάν έβγαινε σε πλειστηριασμό. Από εκεί και πέρα το εναπομείναν ποσό για να αποπληρωθεί το χρέος είτε χαρίζεται ή κουρεύεται μερικώς και ο δανειολήπτης αναλαμβάνει την εξόφληση του νέου υπολοίπου σε δόσεις που τα οικονομικά του μπορούν να αντέξουν.

Εστω οφειλέτης με χρέος 150.000 ευρώ και ακίνητη περιουσία εμπορικής αξίας 100.000 ευρώ. Η τράπεζα μπορεί να προτείνει στον πελάτη της να παραδώσει το ακίνητό του και να σβήσει αυτόματα τα 100.000 από τα 150.000 ευρώ του δανείου.

Οι υπόλοιπες 50.000 ευρώ είτε διαγράφονται είτε αποπληρώνονται σε διάστημα που να επιτρέπει στον πελάτη να είναι συνεπής κάθε μήνα στη ρύθμιση.

Αν αρνηθεί αυτή την πρόταση, υπάρχει το ρίσκο όχι μόνο να μη γίνει το κούρεμα που του προτάθηκε, αλλά το ακίνητο να πουληθεί σε χαμηλότερη τιμή από τις 100.000 ευρώ και το χρέος του να αυξηθεί κι άλλο.

Τραπεζικοί κύκλοι τονίζουν πάντως ότι στην πλειονότητα των οφειλετών που θα επιλεγούν για την ανταλλαγή ακινήτου θα προτείνεται η 100% διαγραφή του χρέους με την παράδοσή του. Αρα δύσκολα θα μπορεί κάποιος να αρνηθεί την πρόταση που θα του γίνει.

Σε συζητήσεις για τη δημιουργία ενός νέου διατραπεζικού φόρουμ για δάνεια λιανικής τραπεζικής, στα πρότυπα εκείνου που βρίσκεται στην τελική φάση για τη λειτουργία του και αφορά μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, βρίσκονται οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι.

Στόχος είναι στα κοινά ανοίγματά τους σε «κόκκινους» οφειλέτες να υπάρχει ταχεία αναδιάρθρωσή τους μέσω του διαχειριστή που θα αναλάβει να τρέξει τις ρυθμίσεις για το σύνολο των οφειλών.

Ο σχεδιασμός αυτός συνδέεται άμεσα με τους οφειλέτες που αναμένουν τη δικαστική ρύθμιση των οφειλών τους μέσω του Νόμου Κατσέλη. Οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι οι προτάσεις προς τους πελάτες τους θα είναι καλύτερες από την τελική απόφαση του Ειρηνοδικείου. Με αυτό το «όπλο» θα επιδιώξουν να κλείσουν γρήγορα υποθέσεις που παραμένουν κολλημένες λόγω της καθυστέρησης μέχρι την εκδίκασή τους.