Ο «ταμίας» του Ερντογάν θα κάψει τον «σουλτάνο»;

Τον λένε και «ταμία» του Ερντογάν, επειδή φαίνεται πως χρύσωνε με εκατομμύρια δολάρια υψηλά ιστάμενους στην τουρκική κυβέρνηση –ακόμη και τον γιο και τη σύζυγο του προέδρου –σε ένα σκάνδαλο διαφθοράς που εκτός από τον μπορεί να κάψει και τον Ντόναλντ Τραμπ. Λέγεται μάλιστα πως αν ανοίξει πραγματικά το στόμα του στη δίκη του, που αρχίζει αύριο στο Μανχάταν, ο τουρκο-ιρανός έμπορος χρυσού Ρεζά Ζαράμπ μπορεί να προκαλέσει σεισμούς στην Τουρκία και στις ΗΠΑ.

Ηδη κατρακυλάει επικίνδυνα η τουρκική λίρα, καθώς από την αρχή της εβδομάδας πληθαίνουν τα δημοσιεύματα ότι ο 34χρονος Ζαράμπ θα δηλώσει ένοχος για το αδίκημα της δωροδοκίας τούρκων υπουργών όταν ήταν πρωθυπουργός ο Ερντογάν και θα προβεί σε «μεγάλες αποκαλύψεις» στις ΗΠΑ, καθώς φέρεται ότι αποφάσισε να συνεργαστεί με τις αμερικανικές αρχές για να μειωθεί η ποινή του. Αν πράγματι εμφανιστεί ως κυβερνητικός μάρτυρας, τα πράγματα προβλέπονται σκούρα για τον Ερντογάν.

Ο Ζαράμπ και άλλα οκτώ άτομα κατηγορούνται για συνωμοσία, δωροδοκία και ξέπλυμα μαύρου χρήματος με σκοπό τη διαχείριση εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για λογαριασμό της κυβέρνησης του Ιράν προκειμένου να βοηθήσουν την Τεχεράνη να παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις.

Το σκάνδαλο ξέσπασε το 2013 στην Τουρκία, όταν ο πάμπλουτος Ζαράμπ και υπουργοί της κυβέρνησης κατηγορήθηκαν για μεταφορά τεράστιων χρηματικών ποσών που ανήκαν στο Ιράν μέσω περίπλοκων αγοραπωλησιών και λαθρεμπορίου χρυσού. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν –πρωθυπουργός τότε –είχε χαρακτηρίσει εκείνη την έρευνα «απόπειρα πραξικοπήματος» εναντίον του. Τρεις υπουργοί παραιτήθηκαν, εισαγγελείς απομακρύνθηκαν από την υπόθεση, αστυνομικοί μετατέθηκαν και η υπόθεση μπήκε τελικά στο αρχείο, ίσως γιατί έφτανε πολύ ψηλά. Ο Ερντογάν καταγγέλλει τώρα ότι οι αμερικανοί εισαγγελείς έχουν «υστερόβουλα πολιτικά κίνητρα», διότι συμπεριέλαβαν αναφορές στον ίδιο, στον γιο και στη σύζυγό του στα δικόγραφα της υπόθεσης που θα οδηγηθεί αύριο ενώπιον της Δικαιοσύνης της Νέας Υόρκης.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, εισαγγελείς στις ΗΠΑ απαίτησαν και την έκδοση του πρώην υπουργού Οικονομίας Μεχμέτ Καγκλαγιάν και στελεχών της κρατικής τράπεζας της Τουρκίας Halkbank για ύποπτες σχέσεις με τον Ζαράμπ. Κατηγορούνται όλοι ότι δωροδόκησαν τούρκους αξιωματούχους ως μέρος ενός σχεδίου μεταφοράς χρυσού στο Ιράν για να παρακαμφθούν οι αμερικανικές κυρώσεις. Πλήθος καταγεγραμμένων τηλεφωνικών συνομιλιών δείχνουν ότι ο Ζαράμπ έλαβε βοήθεια από υπουργούς, γιους υπουργών, τραπεζίτες και υψηλόβαθμους γραφειοκράτες του τουρκικού Δημοσίου.

Αν και συνελήφθη τότε, αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από δύο μήνες με πολιτική παρέμβαση. Οι κατηγορίες εναντίον του εγκαταλείφθηκαν, με την κυβέρνηση στην Αγκυρα να προστατεύει τόσο τον Ζαράμπ όσο και άλλους υπόπτους, καλώντας τους εισαγγελείς να αλλάξουν γνώμη για να μην κατηγορηθούν ότι συνωμοτούν με τους οπαδούς του ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν για να ανατρέψουν την κυβέρνηση Ερντογάν.

Αλλά το ζήτημα δεν έκλεισε για τις ΗΠΑ. Τον Μάρτιο του 2016 οι αμερικανικές Αρχές συνέλαβαν τον Ζαράμπ όταν έφτασε στο Μαϊάμι για οικογενειακές διακοπές στην Ντίσνεϊλαντ. Εναν χρόνο αργότερα συνελήφθη επίσης και φυλακίστηκε στις ΗΠΑ ο αναπληρωτής διευθυντής της Halkbank, Μεχμέτ Χακάν Αττίλα. Αν, όπως γράφεται τώρα ευρέως στον αμερικανικό Τύπο, συνεργαστεί ο Ζαράμπ με τους εισαγγελείς και τους δώσει πληροφορίες που εμπλέκουν τη Halkbank, άλλες τουρκικές τράπεζες και πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Ερντογάν, η υπόθεση αυτή είναι πραγματικός δυναμίτης για τον «σουλτάνο».

Αμερικανοί εισαγγελείς έχουν αρχίσει να αφήνουν να διαρρέουν στοιχεία για τις σχέσεις Ζαράμπ – Ερντογάν, λέγοντας ότι έχουν καταγράψει συνομιλίες που υποδηλώνουν ότι ο έμπορος χρυσού είχε μιλήσει στον Ερντογάν για το «ιρανικό σχέδιο» και είχε ζητήσει την υποστήριξή του –φέρεται μάλιστα να έστειλε δωρεές δεκάδων εκατομμυρίων σε φιλανθρωπικά ιδρύματα που συνδέονται με μέλη της οικογένειας του Ερντογάν.

Οι νέες εξελίξεις στην υπόθεση έχουν προκαλέσει ήδη εκρήξεις θυμού από τον Ερντογάν και υπουργούς του, οι οποίοι λένε ότι πίσω από την έρευνα στις ΗΠΑ βρίσκεται μια συνωμοσία για την υπονόμευση της τουρκικής οικονομίας. Η υπόθεση θεωρείται άλλη μια δοκιμασία για τις δύσκολες σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας, που βρίσκονται ήδη σε ένα από τα χαμηλότερα σημεία όλων των εποχών, με τους αναλυτές να αναρωτιούνται πόσο κοντά θα μπορούσαν να φτάσουν οι κατηγορίες στον Ερντογάν και τι θα πράξει η αμερικανική Δικαιοσύνη στη συνέχεια.

Το μεγάλο ερώτημα είναι αν ο Ζαράμπ έχει πληροφορίες που ενοχοποιούν τον Φλιν, και κατ’ επέκταση τον Τραμπ, στη συνεχιζόμενη έρευνα του FBI για ύποπτες διασυνδέσεις στελεχών της εκστρατείας του προέδρου των ΗΠΑ με ξένες δυνάμεις.

Η εφημερίδα «The Wall Street Journal» και το τηλεοπτικό δίκτυο NBC υποστηρίζουν ότι ο Φλιν συνωμότησε με Τούρκους για να απαχθεί ο ιμάμης Φετουλάχ Γκιουλέν και να σταλεί στην Τουρκία για να δικαστεί έναντι 15 εκατ. δολαρίων. Η μυστική συνάντηση του Φλιν με τους απεσταλμένους του Ερντογάν φέρεται να έγινε τον Δεκέμβριο του 2016 στο 21 Club Restaurant, ένα από τα ακριβά εστιατόρια της Νέας Υόρκης. Εκεί, λέγεται ότι επισημοποιήθηκε η συμφωνία του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Τραμπ με τους Τούρκους.

Ο Ζαράμπ φέρεται να γνωρίζει πολλά για τον ισχυρισμό ότι η τουρκική κυβέρνηση προσέφερε στον Φλιν εκατομμύρια για την απαγωγή του ισλαμιστή ιμάμη που ζει αυτοεξόριστος στην Πενσιλβάνια και κατηγορείται από τον Ερντογάν για το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016. Το NBC μετέδωσε ότι ο Φλιν διαπραγματευόταν και την απελευθέρωση του ίδιου του Ζαράμπ, κατ’ εντολή του Ερντογάν ο οποίος έτρεμε για τυχόν αποκαλύψεις στη δίκη.

Είναι γνωστό ότι ο Φλιν έκανε λόμπινγκ και μπίζνες για λογαριασμό της τουρκικής κυβέρνησης μέσω της συμβουλευτικής εταιρείας του Intel Group. Ο Τραμπ τον διόρισε σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας μόλις ανέλαβε την προεδρία, τον Ιανουάριο, αλλά ο Φλιν αναγκάστηκε να παραιτηθεί λίγες εβδομάδες αργότερα, όταν αποκαλύφθηκε ότι είχε μυστικές συναντήσεις με ρώσους αξιωματούχους.

Ο Φλιν παραδέχτηκε αργότερα ότι είχε πληρωθεί για να κάνει λόμπινγκ υπέρ της τουρκικής κυβέρνησης πριν από τον διορισμό του και είναι πλέον βασικός ύποπτος στην έρευνα του Μιούλερ για την ανάμειξη της Ρωσίας στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές το 2016 υπέρ του Τραμπ.

Τον Μάρτιο ο Ζαράμπ προσέλαβε στην ομάδα των συνηγόρων του τον Ρούντι Τζουλιάνι, πρώην δήμαρχο Νέας Υόρκης και άτυπο σύμβουλο του Τραμπ, ο οποίος συμμετείχε με άλλους δικηγόρους σε συναντήσεις με τον Ερντογάν και αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ για να βρουν μια «διπλωματική λύση» στην υπόθεση.