«Ζώνη ασφαλείας» για το χρέος

Η ατάκα του Ιρλανδού Ντέκλαν Κοστέλο ότι το ελληνικό χρέος μπορεί να είναι το υψηλότερο (ως ποσοστό του ΑΕΠ) στην ευρωζώνη, όμως το κόστος εξυπηρέτησής του είναι από τα χαμηλότερα αποκαλύπτει ότι το αφήγημα των Ευρωπαίων έχει αλλάξει.

Οχι γιατί το χρέος των 332 δισ. ευρώ (τόσο θα φτάσει το 2018) θα μπορούσε να χαρακτηριστεί βιώσιμο σε μια οικονομία που προσπαθεί να βγει από τον οκταετή κύκλο της μεγάλης ύφεσης, όσο γιατί η μετατροπή του χρέους σε κρατική βοήθεια με επιτόκια σαν αυτά που δανείζεται η Γερμανία (!) επιτρέπει στη χώρα να το εξυπηρετεί και να πληρώνει στην ώρα τους τόκους και χρεολύσια.

Δεν είναι τυχαίο ότι το 2018 οι δαπάνες για τόκους περιορίστηκαν στα 5,2 δισ. ευρώ (2,8% του ΑΕΠ), δηλαδή στο χαμηλότερο (ετήσιο) ύψος από την ένταξή μας στο ευρώ, ενώ για τα επόμενα τρία χρόνια οι δανειακές ανάγκες είναι χαμηλότερες από 10 δισ. ευρώ ετησίως (περίπου 5% του ΑΕΠ).

Με αυτά τα δεδομένα μπορεί να πει κανείς ότι η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές που θα εκδηλωθεί στις αρχές του νέου έτους, μετά και το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης, θα είναι μια διαδικασία καλά σχεδιασμένη.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάχθηκε και η ανταλλαγή ομολόγων ύψους 29,5 δισ. ευρώ, από την εποχή του PSI, με νέα ομόλογα κατανεμημένα χρονικά σε περιόδους ως και το 2042.

Αυτό είναι το περίφημο swap που θα ολοκληρωθεί την Τρίτη και όπως δείχνουν τα μέχρι τώρα αποτελέσματα η ανταλλαγή θα ξεπεράσει το 70% του συνολικού ποσού.

Για την ακρίβεια, το swap προσφέρει την ανταλλαγή των 20 υφιστάμενων ομολόγων λήξης από το 2023 ως το 2042 με πέντε νέα ομόλογα σταθερού κουπονιού και λήξη το 2023, το 2028, το 2037 και το 2042.

Για τους ειδικούς της αγοράς και τα experts των θεσμών το swap αποτελεί την τρίτη πράξη, τον «τρίτο σταθμό» στο σχέδιο αναστήλωσης της χώρας, μετά τη χρεοκοπία που όλοι ζήσαμε.

Οπως λένε οι πρωταγωνιστές στην υλοποίηση του δύσκολου αυτού εγχειρήματος, οι τρεις σταθμοί στη διαχείριση του χρέους ήταν:

n Το PSI του 2012 που οδήγησε στη μείωση του ονομαστικού χρέους κατά 106 δισ. ευρώ.

n Η επαναγορά ομολόγων με τα διαθέσιμα του δεύτερου μνημονίου που ακολούθησε.

n Το swap των ομολόγων από τα οποία το ένα τρίτο βρίσκεται σε ελληνικά χέρια (Τράπεζα της Ελλάδος και ομολογιούχοι) και τα δύο τρίτα σε ξένα χαρτοφυλάκια.

Με τις κινήσεις αυτές, μετά το «κούρεμα» το χρέος σταθεροποιήθηκε (στο επίπεδο των 320 δισ. ευρώ), ενώ παράλληλα σε κάθε σταθμό άλλαζε το προφίλ των επενδυτών. Ετσι μετά τα «κοράκια» της περιόδου της χρεοκοπίας που περίμεναν και πόνταραν σε μια δεύτερη χρεοκοπία, ήρθαν τα hedge funds που κυνηγούσαν τα γρήγορα κέρδη.

Πλέον με την έκδοση του καλοκαιριού και τις εκδόσεις που θα ακολουθήσουν ο ΟΔΔΗΧ περιμένει πιο «θεσμικούς» επενδυτές, οι οποίοι θα μπορούν να βάλουν χρήματα στην Ελλάδα γνωρίζοντας ότι δεν θα τα χάσουν και θα παίρνουν τις αποδόσεις τους.

Ετσι το βάρος της προσπάθειας πλέον πέφτει στη διατήρηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους σε σταθερά χαμηλό επίπεδο, σε συνδυασμό με την εξόφληση των «ακριβών» δανείων του ΔΝΤ (11,3 δισ. ευρώ, που έχουν μέσο επιτόκιο κοντά στο 5%) και στη μείωση του δανεισμού μέσω εντόκων γραμματίων.

Ολα αυτά τα μέτρα και τις κινήσεις κρύβουν τα λεγόμενα «μερεμέτια στο χρέος», όπως τα χαρακτηρίζει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος με το ιδιότυπο χιούμορ του. Στον προϋπολογισμό o υπουργός λέει την αλήθεια.

Εκεί αναφέρει ότι στην αναδημιουργία της καμπύλης αποδόσεων των τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου σημαντική συμβολή είχε η έκδοση ομολόγου σταθερού επιτοκίου, πενταετούς διάρκειας, 3 δισ. ευρώ, με την οποία η ελληνική οικονομία επέστρεψε στις αγορές ύστερα από περίπου τρία έτη.

Η καμπύλη αποδόσεων αναμένεται να εμπλουτιστεί με την επικείμενη ανταλλαγή της σειράς των 20 ομολόγων προερχόμενων από το PSI με πέντε νέα ομόλογα καθώς επίσης με την πραγματοποίηση νέων εκδόσεων ομολόγων σταθερού επιτοκίου.

Πώς θα δημιουργηθούν τα ταμειακά διαθέσιμα

Για το 2018 από τον ESM αναμένεται η εκταμίευση ποσού της τάξης των 5,5 δισ. ευρώ μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης που θα διατηρηθεί στα «ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας», όπως και η δόση της τέταρτης αξιολόγησης.

Η δημιουργία ταμειακών διαθεσίμων ασφαλείας ύψους 13,6 δισ. ευρώ θα γίνει μέσω του ESM και μέσω νέων εκδόσεων ομολόγων και θα προστεθεί στα περίπου 2 δισ. ευρώ που υπάρχουν ήδη στον λογαριασμό που συστάθηκε για τον σκοπό αυτόν.

Σημειώνεται ότι το σύνολο των ευρωπαϊκών δανείων του πρώτου, του δεύτερου και του τρίτου προγράμματος ανέρχεται σήμερα σε 221,18 δισ. ευρώ, ενώ τα αντίστοιχα δάνεια προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο περιορίστηκαν σε 11,5 δισ. ευρώ.

Το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 332,8 δισ. ευρώ ή 186,4% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2017 και θα ανέλθει στα 343 δισ. ευρώ το 2018.