Ο Καμίγ, η Ανν και η Ιρέν

Μετάφραση Κλαιρ Νεβέ

Εκδόσεις Μίνωας, 2017

σελ. 420, τιμή 16,99 ευρώ

Γεννημένος το 1956 στο Παρίσι, ο Πιερ Λεμέτρ άργησε πολύ να εμφανιστεί ως συγγραφέας μολονότι για πολλά χρόνια ασχολήθηκε με τη διδασκαλία της λογοτεχνίας. Αργησε μεν, αλλά το πρώτο του βιβλίο, το Τravail soigné, με ήρωα τον εκκεντρικό αστυνομικό Καμίγ Βεροβέν, που κυκλοφόρησε το 2006, έκανε αμέσως εντύπωση. Εκτοτε η εξέλιξή του ήταν αλματώδης. Το μυθιστόρημά του Καλή αντάμωση εκεί ψηλά (Μίνωας, 2014), που αναφέρεται στην εποχή μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ξεπέρασε τις πωλήσεις τις 600.000 αντίτυπα και τιμήθηκε με το βραβείο Goncourt, το μεγαλύτερο λογοτεχνικό βραβείο της Γαλλίας. Εχοντας γράψει συνολικά έξι βιβλία μυστηρίου και θρίλερ, μερικά από τα οποία έχουν λάβει βραβεία, ανήκει πλέον στους πιο σημαντικούς σύγχρονους γάλλους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας. Το στυλ της γραφής του ποικίλλει από βιβλίο σε βιβλίο, σε όλα διακρίνει κανείς ποιητικότητα, φιλοσοφική διάθεση και λεπτό χιούμορ.

Εδώ, στο Ανν, εκτός από τον Καμίγ Βεροβέν, έναν φαλακρό πενηντάρη με ύψος μόλις ένα μέτρο και σαράντα πέντε εκατοστά, όσο περίπου κι ενός παιδιού δεκατριών ετών, πρωταγωνιστεί και η Ανν Φορεστιέ, η ερωτική του σύντροφος, μια γοητευτική γυναίκα με εκθαμβωτικό χαμόγελο που κάνει τους άντρες να χάνουν το μυαλό τους. Οταν η Ανν πηγαίνει σε ένα κοσμηματοπωλείο των Ηλυσίων Πεδίων για να αγοράσει κάτι για τον καλό της, πέφτει πάνω σε μια ένοπλη ληστεία και γλιτώνει ως εκ θαύματος από την αγριότητα του επικίνδυνου ληστή. Είναι όμως η μοναδική αυτόπτης μάρτυρας, οπότε ο ληστής την καταδιώκει παντού (στο νοσοκομείο όπου νοσηλεύεται και στο σπίτι όπου φιλοξενείται στη συνέχεια), για να της κλείσει το στόμα. Στο μεταξύ, ο Βεροβέν μέρα και νύχτα συλλογίζεται τη γυναίκα του την Ιρέν, η οποία έπεσε θύμα δολοφονίας.

Πολλά παράξενα έχει το μυθιστόρημα. Ενα από αυτά είναι και η σχέση της Ανν και του Καμίγ, της ωραίας και του τέρατος. Αυτός την αγαπάει και προσπαθεί να βρει τον επικίνδυνο ληστή για να αποτρέψει την πιθανή δολοφονία της. Αυτή όμως; Τι του βρήκε; Γνωρίστηκαν τυχαία σε ένα εστιατόριο, όπου ο αστυνομικός την έσωσε από τα χέρια του έξαλλου ιδιοκτήτη. Αυτές και άλλες συμπτώσεις καθιστούν την ιστορία –απολύτως ρεαλιστική –ενδιαφέρουσα ως προς την τελική λύση. Διότι τα πράγματα δεν είναι απλά για τον Καμίγ, ο οποίος ενώ κυνηγάει τον ληστή, τον Βενσάν Αφνέρ, που κυνηγάει την Ανν γίνεται ο ίδιος ο στόχος του. Οι ρόλοι τώρα έχουν αντιστραφεί. Ή μήπως τα πράγματα ήταν διαφορετικά από την αρχή και ο Καμίγ αργεί να το συνειδητοποιήσει; Και γιατί ο επιδέξιος ληστής που αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο την καταδίωξη της Ανν δεν τη σκοτώνει μόλις βρει την ευκαιρία;

Ολα τα ερωτήματα που γεννιούνται στο μυαλό του αναγνώστη συνδέονται με τα πραγματικά γεγονότα, τα οποία απέχουν από εκείνα που αφηγούνται οι πρωταγωνιστές, οι οποίοι ίσως δεν είναι αυτοί που μας συστήνονται. Οι γρίφοι και η επίλυσή τους αποτελούν καρπό της λογοτεχνικής δεξιοτεχνίας του συγγραφέα που διαθέτει αστείρευτες πηγές έμπνευσης. Ο Πιερ Λεμέτρ μιλάει για την εγκληματικότητα στο Παρίσι και στη Γαλλία, αφηγούμενος ιστορίες με τούρκους και σέρβους κακοποιούς, ωστόσο δεν πολυνοιάζεται για τους ανθρώπους του υποκόσμου, ούτε καν για τους διεφθαρμένους αστυνομικούς που ασχολούνται με παράνομες δραστηριότητες. Σκοπός του είναι να παρουσιάσει τον ήρωά του ως άτεγκτο μπροστά σε εκείνον που σκότωσε τη γυναίκα του και εκείνον που απειλεί τον ίδιο και τη σύντροφό του –ο Καμίγ λατρεύει μια γάτα, την Ντουντούς, επειδή δεν εμπιστεύεται τους ανθρώπους. Κατά κάποιον τρόπο, ακολουθεί τα ίχνη του Ζορζ Σιμενόν στις ψυχογραφικές ιστορίες των ηρώων του και θέλει να τονίσει πως στη ζωή και στη λογοτεχνία σημασία έχει η απόδοση δικαιοσύνης.

Μολονότι είναι πολιτικοποιημένος και έχει δηλώσει αριστερός –το 2012 υποστήριξε την υποψηφιότητα του Ζαν-Λικ Μελανσόν -, στο μυθιστόρημά του δεν υπάρχει ίχνος πολιτικής, καθώς όλη του η προσπάθεια εξαντλείται στο να αναδείξει τα στοιχεία μυστηρίου της πλοκής σε συνδυασμό με το να αποκαλύψει τις εκάστοτε ψυχικές διαθέσεις του Καμίγ, ο οποίος στο τέλος, μένοντας μόνος, ολομόναχος, απογοητευμένος από τη ζωή, είναι έτοιμος να βάλει τα κλάματα.