Ηπειρος δικαιοσύνης

Εκδόσεις Π. Ν. Σάκκουλα, 2017

σελ.236, τιμή 29 ευρώ

Οι δύο κοινοτικές Οδηγίες 2010/64 ΕΕ και 2012/13 ΕΕ για τα δύο θεμελιώδη δικαιώματα στην ποινική διαδικασία, το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης και το δικαίωμα ενημέρωσης, είναι το αντικείμενο του βιβλίου του Ηλία Γ. Αναγνωστόπουλου, αναπληρωτή καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών και προέδρου της Ενωσης Ελλήνων Ποινικολόγων. Οι δύο Οδηγίες ενσωματώθηκαν στη χώρα μας με τον νόμο 4236/2014.

Πρόκειται για τα πρώτα νομοθετήματα ποινικού-δικονομικού περιεχομένου που παρήγαγαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ αξιοποιώντας τις διευρυμένες εξουσίες που απέκτησαν με τη Συνθήκη της Λισαβόνας.

Οι Οδηγίες εντάσσονται στο φιλόδοξο σχέδιο της οικοδόμησης μιας Ευρώπης των δικαιωμάτων. Κατά την παρουσίαση της δέσμης των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα δικονομικά δικαιώματα των κατηγορουμένων το 2013 η επίτροπος του Χαρτοφυλακίου Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Ενωσης Viviane Reding είχε δηλώσει χαρακτηριστικά:

«Πριν από το 2010 η θεά της δικαιοσύνης κρατούσε δύο ξίφη και κανέναν ζυγό. Εκτοτε η Επιτροπή έχει αναλάβει δράση για την ενίσχυση των δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών μας. Θεσπίζουμε σειρά δικονομικών δικαιωμάτων που θα ισχύουν για όλους τους πολίτες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οικοδομούμε μια αληθινή ήπειρο δικαιοσύνης».

Πράγματι, οι δύο Οδηγίες που πραγματεύεται το βιβλίο του Ηλία Αναγνωστόπουλου, μαζί με τις επόμενες τέσσερις που υιοθετήθηκαν στο χρονικό διάστημα 2013-2016, συγκροτούν ένα corpus minimum ποινικής δικονομίας της ΕΕ που επιδιώκει τον συνδυασμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων με την απόλαυση ίσων θεμελιωδών δικαιωμάτων στις ποινικές διαδικασίες (οκτώ εκατομμύρια περίπου κατ’ έτος) που διεξάγονται σε ολόκληρη την ΕΕ.

Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου περιγράφεται το σύνθετο δικαιο-πολιτικό υπόβαθρο των δύο Οδηγιών. Το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης είναι αντικείμενο του δεύτερου κεφαλαίου, ενώ το τρίτο κεφάλαιο πραγματεύεται το δικαίωμα ενημέρωσης, το οποίο αναλύεται σε τρία επί μέρους δικαιώματα, δηλαδή το δικαίωμα ενημέρωσης για τα βασικά δικονομικά δικαιώματα, το δικαίωμα γνώσεως της κατηγορίας και το δικαίωμα πρόσβασης στο αποδεικτικό υλικό της υπόθεσης. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται αποτίμηση της πρώτης τριετίας εφαρμογής των Οδηγιών με αναφορά στη σχετική νομολογία ημεδαπών και αλλοδαπών δικαστηρίων, ενώ στο τελευταίο κεφάλαιο αναζητείται η προοπτική των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων στον ενιαίο δικαιικό χώρο της ΕΕ.

Ο κ. Βασίλης Δεληβοριάς είναι δικηγόρος.