Με την εκλογή της ηγεσίας της προοδευτικής δημοκρατικής παράταξης –της Κεντροαριστεράς / σοσιαλδημοκρατίας / μεταρρυθμιστικού Κέντρου / πολιτικής οικολογίας –από την κοινωνική βάση με τη μεγάλη συμμετοχή (στον πρώτο γύρο) –συμμετοχή που από μόνη της αλλάζει τα πολιτικά δεδομένα –κλείνει το πρώτο δύσκολο, αλλά ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο για την ανασυγκρότηση, ενοποίηση, ανανέωση του χώρου με τη δημιουργία του νέου ενιαίου φορέα μέσα από το ιδρυτικό συνέδριο. Το τελευταίο θα γίνει με την καθοδηγητική προσπάθεια της νέας ηγεσίας (Φ. Γεννηματά ή Ν. Ανδρουλάκης) το αργότερο μέχρι το τέλος Μαρτίου (εκτός βέβαια εάν οι πολιτικές εξελίξεις, που μπορεί είναι ούτως ή άλλως απρόβλεπτες, επιβάλουν ένα διαφορετικό χρονοδιάγραμμα). Και ελπίζεται ότι θα γίνει με τη σύμπραξη όλων ως συνιδρυτών, ανεξάρτητα από εκλογικές επιδόσεις. Η μαζική συμμετοχή θα πρέπει να ερμηνευθεί από όλους ως εντολή ενότητας και ανανέωσης. Οποιαδήποτε ερμηνεία ή προσπάθεια αναπαλαίωσης είναι καταδικασμένη. Πολιτικός χώρος θα πρέπει να δοθεί σε όλους.
Το πόσο μεγάλη ανάγκη έχει ο τόπος την ανάδειξη του νέου φορέα της Κεντροαριστεράς / σοσιαλδημοκρατίας ως πρωταγωνιστικής δύναμης στην πολιτική σκηνή γίνεται ολοένα και περισσότερο εμφανής. Επιτακτική. Χωρίς τη δύναμη αυτή το πολιτικό σύστημα εμφανίζεται ως οιονεί «ευνουχισμένο». Απουσιάζει η ισχυρή παρουσία μιας κεντρικής, αξονικής σύγχρονης πολιτικής – ιδεολογικής κατηγορίας, της Κεντροαριστεράς / σοσιαλδημοκρατίας που διαχρονικά καθόρισε την πολιτική διαδρομή του ελληνικού χώρου, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο διαμόρφωσε τη σύγχρονη πολιτικο-κοινωνική ταυτότητα με τη δημιουργία ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου. Και που, παρά τη βαθιά κρίση που αντιμετωπίζει, το κεκτημένο που κατέγραψε (κοινωνικό πρότυπο, βαθύτερη δημοκρατία κ.λπ.) έχει μόνο οριακά αμφισβητηθεί από εναλλακτικές πολιτικές δυνάμεις. Αντίθετα, οι περισσότερες συντηρητικές δυνάμεις, όπως τα χριστιανοδημοκρατικά κόμματα, υιοθέτησαν το μεγαλύτερο μέρος του. (Οι γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες π.χ. αναφέρονται στην κοινωνική οικονομία της αγοράς.) Η απουσία του χώρου αυτού σε συγκροτημένη μορφή στην Ελλάδα εγκυμονεί κινδύνους για την πολιτική ομαλότητα και τη δημοκρατική συγκρότηση αυτή καθαυτήν. Η ιστορία της χώρας το επιβεβαιώνει.
Αναπόφευκτα τα οργανωτικά – διαδικαστικά ζητήματα θα κυριαρχήσουν σε σημαντικό βαθμό στην πορεία προς τη διεξαγωγή του ιδρυτικού συνεδρίου για τον ενιαίο φορέα. Οπως επίσης και η δομική μορφολογία του νέου φορέα –εάν θα είναι πολυκομματικός στην αφετηρία του τουλάχιστον ή πολυτασικός, ένας γνήσιος ενιαίος φορέας με διαφορετικές θεσμοποιημένες πολιτικο-ιδεολογικές τάσεις, όπως συμβαίνει σε όλα σχεδόν τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κόμματα. Οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία υποστηρίζουν τη δεύτερη εκδοχή –του ενιαίου πολυτασικού κομματικού σχηματισμού -, αλλά και έναν σχηματισμό δημοκρατικό, ανοιχτό, συμμετοχικό και όχι ως αρχηγικό μόρφωμα κατά το πρότυπο των παλαιών κομματικών δομών. Νέες, αποκεντρωμένες οργανωτικές δομές με ανοιχτότητα στην κοινωνία και ευεργετική αξιοποίηση όλων των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας (Διαδίκτυο κ.ά.) συνιστούν την απαραίτητη προϋπόθεση για να περάσει ένας κομματικός σχηματισμός στη νέα εποχή, αλλά και για να αναμετρηθεί με τις σημερινές προκλήσεις, προβλήματα και κινδύνους για τη δημοκρατία.
Ωστόσο, σημαντικό μέρος της συζήτησης οφείλει να εστιαστεί στην πολιτική, ιδεολογική ταυτότητα του νέου φορέα, που για ορισμένους θα πρέπει να προσδιοριστεί σε αντίστιξη με τον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ (κυρίως με τον ΣΥΡΙΖΑ). Ωστόσο, ο χώρος / φορέας δεν χρειάζεται κανέναν απολύτως ετεροκαθορισμό έναντι ουδενός. Το σύνολο αξιών της Κεντροαριστεράς / σοσιαλδημοκρατίας / προοδευτικού Κέντρου είναι τόσο περιεκτικό και ισχυρό, που δεν χρειάζεται ο χώρος να προσδιοριστεί αντιστικτικά με κανένα άλλο «υπέρ» ή «κατά». Το σύνολο αυτό περιλαμβάνει την αταλάντευτη προσήλωση στις αξίες του πολιτικού φιλελευθερισμού, της ανοιχτότητας, αλληλεγγύης, δίκαιης κοινωνίας, του ευρωπαϊσμού (βάθεμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης), των ανοιχτών οριζόντων, μεταρρύθμισης, της πολυπολιτισμικότητας, πολιτικής ηθικής και αισθητικής.
Στη βάση αυτή είναι σαφές ότι αξιακά τον χώρο της Κεντροαριστεράς / σοσιαλδημοκρατίας χωρίζει σήμερα από τον ΣΥΡΙΖΑ όχι απλά ένα ιδεολογικό (στο μέτρο που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάποια αποκρυσταλλωμένη ιδεολογία) αλλά πρωτίστως ένα πολιτιστικό χάσμα. Ο χώρος της Κεντροαριστεράς πρεσβεύει έναν διαφορετικό δημοκρατικό πολιτικό πολιτισμό και αισθητική. Και αυτή τη στιγμή εμφανίζεται πολύ δυσκολότερο για τον ΣΥΡΙΖΑ να εγκαταλείψει τις εμπεδωμένες τοξικές νόρμες πολιτισμού και αισθητικής που διακονεί (λαϊκισμός, ανορθολογισμός, αυταρχισμός, πολωτισμός, κυνισμός, αξιακός εκπτωτισμός, εκχυδαϊσμός) παρά τις οποιεσδήποτε δογματικές ιδεολογικές του θέσεις. Για αυτό ακριβώς και ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να επιχειρήσει οποιαδήποτε πειστική σοσιαλδημοκρατική μεταμόρφωση ακόμη και αν το ήθελε (που ίσως κάποιοι να το θέλουν). Η κουλτούρα υποβάθρου αντιστρατεύεται οποιαδήποτε ιδεολογική του μετεξέλιξη.
Από την άλλη μεριά, οι ιδεολογικές διαφορές με τη ΝΔ είναι επίσης αυτονόητα σαφείς. Η ΝΔ είναι ένα συντηρητικό κόμμα που, παρά τις προσπάθειες της ηγεσίας του, παραμένει αλλεργικό τόσο στις σύγχρονες αξίες του πολιτικού κοινωνικού φιλελευθερισμού όσο και σε μεταρρυθμίσεις γνήσιου εκσυγχρονιστικού περιεχομένου.
Ο νέος φορέας της Κεντροαριστεράς (θα) στοχεύει στην ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών, αλλά όχι μέσα από τυχοδιωκτικής αντίληψης συμπράξεις, προσεγγίσεις ή ανίερες συμμαχίες πολιτικής σκοπιμότητας –συμπράξεις και συμμαχίες που δεν εξυπηρετούν τη στρατηγική επιδίωξη για την έξοδο της χώρας όχι απλά και μόνο από τα Μνημόνια και την οικονομική κρίση, αλλά από τη βαθιά παρακμιακή φάση (στην οποία έχει περιέλθει τα τελευταία χρόνια) με την επιστροφή της στην πλήρη δημοκρατική και ευρωπαϊκή αξιακή κανονικότητα. Αυτή η βασική θέση (θα πρέπει να) υπαγορεύει και τη μελλοντική στρατηγική για τη διακυβέρνηση της χώρας…
Ο κ. Π. Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
