Ζούμε σε εποχή αντικανονική, σε καιρούς μεταβατικούς, σε χρόνους μεγάλης αστάθειας και απόλυτης μεταβλητότητας. Οι παλαιές σταθερές έχουν χαθεί ή τείνουν να χαθούν. Οι κυρίαρχες δυνάμεις επίσης ανισορροπούν.
Η μόνη μετά το 1989 υπερδύναμη παρακμάζει, αφήνει χώρο σε περιφερειακούς παίκτες, οι περισσότεροι των οποίων δεν ορίζονται από δημοκρατικά ιδεώδη, ούτε δεσμεύονται από τις αξίες της Δύσης, από εκείνες που μετέδωσαν στον κόσμο η Γαλλική Επανάσταση και ο αγώνας της αμερικανικής ανεξαρτησίας.
Η δημοκρατία δοκιμάζεται, όπως και τα ατομικά δικαιώματα απειλούνται από δυνάμεις και καθεστώτα που δεν λογοδοτούν αλλά, αντιθέτως, δρουν ανεξέλεγκτα.
Ταυτόχρονα εξελίσσονται μεγάλες τεχνολογικές και οικονομικές αλλαγές, που επιδρούν καταλυτικά στην παγκόσμια οικονομία και στις εθνικές κοινωνίες.
Οι τεχνολογικοί και οικονομικοί πολυεθνικοί γίγαντες θέτουν τις προτεραιότητές τους, αναπτύσσουν πλανητικά σχέδια και συγκροτούν δικούς τους όρους, οι οποίοι δεν συντονίζονται με τις πολλές και σύνθετες κοινωνικές ανάγκες, για να μην πούμε ότι τις αντιστρατεύονται. Επιπλέον όσο περνούν οι χρόνοι εμπεδώνεται η πεποίθηση στους λαούς ότι οι ανισότητες διευρύνονται και ότι αυτό είναι αποτέλεσμα της υπερτίμησης του κεφαλαίου σε βάρος των λοιπών συντελεστών παραγωγής και ιδιαιτέρως της εργασίας.
Κοινή είναι η πεποίθηση ότι η εργασία είναι υποτιμημένη στο παρόν διεθνοποιημένο οικονομικό περιβάλλον και αυτή που δοκιμάζεται πολλαπλώς, ιδιαιτέρως από τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις.
Ωστόσο η υποτίμηση της εργασίας και η εισοδηματική καχεξία που μπορεί να συνοδεύει την πλειονότητα των πολιτών μιας χώρας υπονομεύουν ευθέως αυτή καθαυτή την πρόοδο των εθνικών οικονομιών και δι’ αυτών τον κόσμο ολόκληρο. Στην ελληνική περίπτωση οι συνέπειες είναι εμφανείς διά γυμνού οφθαλμού.
Ο συνδυασμός ύφεσης, ανεργίας και υποχώρησης των αμοιβών προκάλεσε τη μετανάστευση του πιο ακμαίου και καλύτερα εκπαιδευμένου δυναμικού της χώρας. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι 424.000 νέοι εγκατέλειψαν την Ελλάδα αναζητώντας καλύτερη τύχη αλλού.
Επιβεβαιώθηκε εδώ μια αρχή του μάνατζμεντ που θέλει το καλό μισθολόγιο να είναι εσωτερικά δίκαιο και εξωτερικά ανταγωνιστικό. Η χώρα μας δεν ικανοποιούσε ούτε τη μία αρχή ούτε την άλλη, με αποτέλεσμα τη μαζική μετανάστευση.
Αλλά και πέραν της μετανάστευσης, αν διατηρηθούν μεσοπρόθεσμα οι σημερινές συνθήκες υποτίμησης της εργασίας και γίνουν κανόνας οι αμοιβές των 450 ευρώ τον μήνα, δεν χωρεί αμφιβολία ότι θα ακολουθήσουν κοινωνικές εκρήξεις και αμφισβητήσεις ανυπέρβλητες. Τηρουμένων των αναλογιών, μεσοπρόθεσμα μπορεί να συμβεί το ίδιο σε ολόκληρο τον κόσμο, αν δεν υπερνικηθούν οι σημερινές ανισότητες, που θέλουν το 1% του πληθυσμού να ελέγχει πάνω από το 40% του παγκόσμιου πλούτου.
Με άλλα λόγια, με την εργασία υποτιμημένη και εκλιπούσα δεν μπορούν να οικοδομηθούν όροι κοινωνικού συμβολαίου και να επικρατήσουν μακροπρόθεσμα συνθήκες κοινωνικής ειρήνης. Αντιθέτως, είναι σαν να στήνονται πεδία ενός νέου, χωρίς όρια, κοινωνικού πολέμου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
