Ερχονται «ξεχασμένα» βάρη για όλα τα νοικοκυριά

Εναν υπεραισιόδοξο προϋπολογισμό από πλευράς πλεονασμάτων (3,57%), ανάπτυξης (2,4%), αλλά και μείωσης της ανεργίας (19%), ο οποίος όμως θα βασιστεί και πάλι στις εισπράξεις υπέρογκων φόρων και εισφορών, καταθέτει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος την Τρίτη 21 Νοεμβρίου στη Βουλή, χωρίς ακόμη να έχει ολοκληρωθεί η συζήτηση με τους δανειστές για την τρίτη αξιολόγηση. Αλλωστε, όπως επισημαίνουν αρμοδίως, η τρίτη αξιολόγηση δεν αναμένεται να κλείσει πριν από τα τέλη Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2018.

Με τον νέο προϋπολογισμό θα εφαρμοστούν μέτρα τα οποία έχουν ψηφιστεί εδώ και καιρό, αλλά ακόμη τα νοικοκυριά δεν τα έχουν βιώσει στην τσέπη τους. Τα μέτρα αυτά αφορούν τόσο το σκέλος των εσόδων όσο και των δαπανών και θα αρχίσουν να ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2018, λίγες ημέρες δηλαδή από τη στιγμή που η κυβέρνηση θα δώσει σε περίπου 1.000.000 νοικοκυριά το κοινωνικό μέρισμα.

Ωστόσο ο νέος προϋπολογισμός προβλέπει αυξημένα κονδύλια για κοινωνικές παροχές, αν και θεωρείται βέβαιο ότι θα υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στα οικογενειακά επιδόματα, κυρίως τριτέκνων και πολυτέκνων.

Τα νέα φορο-εισπρακτικά μέτρα που θα ισχύσουν θα πλήξουν κυρίως μισθωτούς και συνταξιούχους, δηλαδή τα συνήθη «θύματα» της κρίσης, ενώ στην κυβέρνηση ευελπιστούν ότι οι δανειστές δεν θα πιέσουν για νέα πρόσθετα μέτρα εντός του επόμενου έτους. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει δηλώσει ότι αν και δεν βλέπει να πιάνεται ο στόχος του 3,5% για το πλεόνασμα, δεν ζητάει νέα μέτρα.

Μέσα στο 2018 αναμένεται να έχουμε τη μεγάλη αλλαγή στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει λάβει το μήνυμα από τον άνθρωπο που έχει στείλει στην Ελλάδα για να βοηθήσει το υπουργείο Οικονομικών στην αναπροσαρμογή των τιμών ζώνης της Εφορίας στα επίπεδα των αγοραίων, τον ιρλανδό καθηγητή Οικονομικών κ. Γουίλιαμ Μακλάσκι, ότι είναι αδύνατον να καθοριστούν οι νέες αξίες έως το τέλους του 2017 όπως προβλέπεται στο τρίτο Μνημόνιο.

Οι νέες τιμές της Εφορίας αναμένεται να είναι έτοιμες στα μέσα του 2018 ή και αργότερα.

Για τον λόγο αυτόν στο υπουργείο Οικονομικών κάνουν πλέον δεύτερες σκέψεις ώστε ο ΕΝΦΙΑ του 2018 να εφαρμοστεί με τις υφιστάμενες τιμές και όχι με αυτές που θα καθοριστούν το νέο έτος. Από τη φορολογία των ακινήτων το κράτος σκοπεύει να βεβαιώσει στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις μέσα στο 2018 περίπου 3,2 δισ. ευρώ.

Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τη φορολογία εισοδήματος, καθώς τα ψηφισμένα μέτρα που θα ισχύσουν με το «καλημέρα» του νέου έτους προβλέπουν πρόσθετες επιβαρύνσεις για μεγάλες κατηγορίες πολιτών συνολικού ύψους 530 εκατ. ευρώ.

Το πιο σημαντικό και επιβαρυντικό μέτρο για τα νοικοκυριά είναι η κατάργηση της έκπτωσης φόρου 10% των ιατρικών δαπανών από το οποίο ο προϋπολογισμός περιμένει να εξασφαλίσει 121 εκατ. ευρώ. Η συγκεκριμένη έκπτωση καταργήθηκε από το 2017 και θα φανεί στα έσοδα του κράτους το 2018 με την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.

Παράλληλα, καταργείται από την 1η Ιανουαρίου 2018 το μέτρο της έκπτωσης φόρου 1,5% λόγω μηνιαίας παρακράτησης φόρου σε μισθωτούς και συνταξιούχους. Η εν λόγω κατηγορία φορολογουμένων, λόγω του ότι κάθε μήνα η Εφορία τους κάνει παρακράτηση φόρου στην πηγή, είχαν μια έκπτωση 1,5% στον φόρο, καθώς ουσιαστικά το κράτος προεισέπραττε φόρους έως και 16 μήνες πριν από την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων. Η πρόσθετη ετήσια επιβάρυνση για μισθωτούς και συνταξιούχους μπορεί να φθάσει έως και τα 80 ευρώ. Το συνολικό κέρδος που προσδοκά το κράτος από τη συγκεκριμένη κατάργηση ανέρχεται σε 68 εκατ. ευρώ.

Αλλο ένα μέτρο που θα επηρεάσει αρνητικά ιδιαίτερα τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα είναι η μείωση κατά 50% του ποσού που δίνεται για επίδομα πετρελαίου θέρμανσης. Αυτό σημαίνει ότι είτε θα μειωθεί στο μισό η επιδότηση ανά λίτρο (0,25 ευρώ) ή θα υπάρξει συνδυασμός μείωσης των εισοδηματικών κριτηρίων και επιδοτούμενων λίτρων. Ακόμη πάντως δεν έχει υπογραφεί η υπουργική απόφαση που καθορίζει τα νέα κριτήρια χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης.

Ο προϋπολογισμός προβλέπει εξοικονόμηση δαπανών από τη νέα γενναία μείωση του ΕΚΑΣ κατά 238 εκατ. ευρώ, από την αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ σε 32 νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, και από τον φόρο διαμονής στα τουριστικά καταλύματα από 0,5 ευρώ έως 4 ευρώ για κάθε βραδιά.

Επίσης, μέσα στο 2018 αναμένεται να επιβληθεί ο εξ αναβολής φόρος υπεραξίας 20% στις πωλήσεις ακινήτων, ενώ θα επιβάλλεται φόρος 15% έως 45% επί των εισοδημάτων από περιστασιακές και βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ακίνητης περιουσίας, οι οποίες συνήθως εξυπηρετούνται μέσω της διεθνούς διαδικτυακής πλατφόρμας Airbnb. Νέες επιβαρύνσεις σε επαγγελματίες, αγρότες, αυτοαπασχολουμένους θα επιφέρουν οι αυξήσεις στις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών λόγω της αλλαγής της βάσης υπολογισμού τους που έρχεται από το 2018.

Στο στόχαστρο των δανειστών βρίσκονται και τα επιδόματα 3τέκνων – πολυτέκνων. Ζητούν είτε μεγάλες μειώσεις είτε πολύ πιο αυστηρά κριτήρια. Η ελληνική πλευρά πιέζει ώστε να μη μειωθούν τα προνοιακά – αναπηρικά επιδόματα, να ενισχυθεί το επίδομα για το πρώτο και δεύτερο παιδί, ενώ φαίνεται ότι δέχεται τη μείωση του φοιτητικού επιδόματος και τη σταδιακή κατάργηση του επιδόματος θέρμανσης.

Μέτρα κοινωνικής πολιτικής 1,1 δισ. ευρώ θα προβλέπει ο νέος προϋπολογισμός. Το ποσό αυτό αναμένεται να καλύψει το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης που λαμβάνουν σήμερα περίπου 280.000 οικογένειες (αφορά συνολικά περίπου 700.000 ωφελούμενους πολίτες) και άλλες κοινωνικές παροχές στο πλαίσιο της καταπολέμησης της

φτώχειας.

Ειδικότερα, μέσα στο 2018 θα δοθούν 760 εκατ. ευρώ για να συνεχίσει το πρόγραμμα του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης αλλά και άλλα 320 εκατ. ευρώ που θα αφορούν προγράμματα κοινωνικής προστασίας και συνοχής, όπως είναι για παράδειγμα τα αντισταθμιστικά μέτρα για χαμηλοσυνταξιούχους που έχασαν ή θα τους κοπεί εντελώς το ΕΚΑΣ. Μεταξύ των αντισταθμιστικών μέτρων περιλαμβάνονται: Η απαλλαγή από φαρμακευτική δαπάνη, η μηνιαία οικονομική ενίσχυση σε συνταξιούχους με ποσοστό αναπηρίας άνω του 80% και η μηνιαία παροχή στον σύζυγο σε περίπτωση απώλειας ΕΚΑΣ και από τους δύο συζύγους