Χημικό των πλαστικών «απειλή» για τα έμβρυα

Η δισφαινόλη Α (ΒΡΑ), ένα χημικό που χρησιμοποιείται ευρέως στις πλαστικές συσκευασίες καθώς και στο εσωτερικό προστατευτικό περίβλημα μεταλλικών κουτιών που περιέχουν φαγητά και ποτά, μπορεί να αποτελέσει απειλή για την υγεία των εμβρύων. Με ποιον τρόπο; Η έκθεση των εγκύων σε αυτό το χημικό είναι δυνατόν να προκαλέσει αλλαγές στη βακτηριακή χλωρίδα του εντέρου των παιδιών τους, όπως ανακάλυψε διεθνής ερευνητική ομάδα.

Μελέτη σε κουνέλια, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση mSystems της Αμερικανικής Εταιρείας Μικροβιολογίας, έδειξε ότι η έκθεση σε ΒΡΑ κατά την εγκυμοσύνη προκαλεί χρόνια φλεγμονή στο έντερο και στο ήπαρ των απογόνων. Οι ερευνητές εντόπισαν επίσης σημάδια εντερικής διαπερατότητας (ή συνδρόμου «διαρρέοντος εντέρου») καθώς και μείωση της ποικιλίας των εντερικών βακτηρίων στα έμβρυα, όπως ανέφερε ο Τζαϊράμ Βαναμάλα, αναπληρωτής καθηγητής Επιστήμης της Διατροφής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια (Penn State) και επικεφαλής της μελέτης. Σημειώνεται ότι οι επιστήμονες που διεξήγαγαν τη νέα μελέτη χρησιμοποίησαν κουνέλια καθώς η κύησή τους διαρκεί σχεδόν όσο στους ανθρώπους (τα τρωκτικά αντιθέτως έχουν μικρότερη διάρκεια κύησης).

Το διαρρέον έντερο καθώς και η μειωμένη ποικιλομορφία εντερικών βακτηρίων θεωρούνται βιοδείκτες χρόνιων νοσημάτων που συνδέονται με φλεγμονή. «Η παχυσαρκία και οι χρόνιες νόσοι που πυροδοτούνται από φλεγμονές, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου και ο διαβήτης τύπου 2, εμφανίζουν ανοδική πορεία σε παγκόσμιο επίπεδο» σημείωσε ο καθηγητής Βαναμάλα και προσέθεσε: «Γνωρίζουμε ότι πολλοί τύποι καρκίνου, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, συνδέονται με φλεγμονή. Ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουμε καταλάβει τι προκαλεί τη φλεγμονή στο έντερο και στο ήπαρ. Εχουμε δείξει μέσα από προηγούμενες μελέτες ότι η τροφή μπορεί να αποτελέσει δίκοπο μαχαίρι. Ορισμένες τροφές προάγουν τη φλεγμονή στο έντερο ενώ άλλες όπως τα φρούτα και τα λαχανικά με έντονα χρώματα καταστέλλουν τις εντερικές φλεγμονές. Η νέα μελέτη δείχνει ότι χρειάζεται επίσης να λάβουμε υπόψη μας τις τοξίνες του περιβάλλοντος».

Στο πλαίσιο του πειράματος, τα μικρά των θηλυκών κουνελιών δεν εκτέθηκαν άμεσα στο ΒΡΑ αλλά μέσω του πλακούντα ενόσω βρίσκονταν στη μήτρα καθώς και στο γάλα που έπιναν μετά τη γέννησή τους. Η έκθεση αυτή, κατά τους ερευνητές, μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας. «Παρότι τα κουνελάκια δεν εκτέθηκαν άμεσα στο χημικό, η φλεγμονή επέμενε επί εβδομάδες» είπε ο ερευνητής. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του σκοπεύουν να μελετήσουν στο μέλλον πώς η επίδραση της διατροφής και του περιβάλλοντος κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσουν μακροπρόθεσμα την υγεία. «Επιθυμούμε να μάθουμε πώς ευεργετικά συστατικά μπορούν να ενισχύσουν τη χλωρίδα του εντέρου με αποτέλεσμα να βοηθήσουν στην καταπολέμηση χρόνιων νόσων και την ίδια στιγμή να κατανοήσουμε πώς τοξικές ουσίες του περιβάλλοντος και των τροφών μπορούν να επιδράσουν αρνητικά στη βακτηριακή χλωρίδα του εντέρου και να προκαλέσουν χρόνιες ασθένειες» εξήγησε ο καθηγητής.

Αρμόδιοι οργανισμοί έχουν θέσει τιμές ανεκτής ημερήσιας πρόσληψης ΒΡΑ από τον άνθρωπο. Στις ΗΠΑ η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) έχει θέσει τα 50 μικρογραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα. Στην Ευρώπη η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας των Τροφίμων (EFSA) μείωσε τον Ιανουάριο του 2015 την ανεκτή ημερήσια πρόσληψη ΒΡΑ στα 4 μικρογραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους την ημέρα (η απόφαση αυτή, σύμφωνα με την EFSA, είναι προσωρινή εν αναμονή των αποτελεσμάτων μιας διετούς μεγάλης αμερικανικής μελέτης που διεξάγεται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Τοξικολογίας των ΗΠΑ και η οποία θα δημοσιοποιηθεί εφέτος, προκειμένου να γίνει επανεξέταση του ζητήματος).

Σε κάθε περίπτωση όμως, τελευταία ερευνητικά στοιχεία δείχνουν ότι ο μέσος άνθρωπος μπορεί να εκτίθεται ακόμη και σε επίπεδα ΒΡΑ της τάξεως των τουλάχιστον 400 μικρογραμμαρίων ανά κιλό σωματικού βάρους ημερησίως. Στην καινούργια μελέτη τα έγκυα κουνέλια εξετίθεντο σε περίπου 200 μικρογραμμάρια ΒΡΑ ανά κιλό σωματικού βάρους κάθε ημέρα από τη 15η ημέρα της κύησης ως και το τέλος της πρώτης εβδομάδας από τη γέννα. Τα μικρά τους απορροφούσαν το χημικό μέσω του πλακούντα στη μήτρα ή μέσω του γάλακτος μετά τη γέννησή τους. Οι ιστοί των μικρών εξετάστηκαν όταν τα κουνελάκια ήταν ηλικίας έξι εβδομάδων.

Ενα άλλο πεδίο έρευνας για την ομάδα του PennState είναι να αποδειχθεί αν υπάρχει σχέση μεταξύ της «φτωχοποίησης» της χλωρίδας του εντέρου που προκαλεί το ΒΡΑ και των τροφικών αλλεργιών. «Οταν η ποικιλομορφία των βακτηρίων του εντέρου είναι μικρή και αναπτύσσεται φλεγμονή, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν εκπαιδεύεται εξίσου καλά» υπογράμμισε ο δρ Βαναμάλα. Κατέληξε ότι «όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν εκπαιδευθεί κατάλληλα, έχουμε την υποψία ότι μπορεί το άτομο να είναι πιο επιρρεπές σε τροφικές αλλεργίες».