Ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε την επίσκεψή του στο Βιετνάμ την περασμένη Παρασκευή λέγοντας ότι είναι τιμή του να βρίσκεται «στην καρδιά του Ινδο-Ειρηνικού». Νωρίτερα, στο Τόκιο, χαιρέτισε την πρώτη επίσκεψή του «στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού». Κάποιοι στο ακροατήριο έσπευσαν να αποδώσουν την έκφραση στο τζετ λαγκ. Αλλά η επανειλημμένη χρήση της φράσης από τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της περιοδείας του σε πέντε χώρες της Ασίας δεν ήταν γλωσσικό ολίσθημα. Επρόκειτο για μια προσπάθεια να αποκαλύψει την αναδυόμενη στρατηγική του για την Ασία, η οποία συνεπάγεται αυξημένη συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Αυστραλίας και της Ινδίας με στόχο την αντιμετώπιση της συνεχώς αυξανόμενης επιρροής που ασκεί η Κίνα στην Ασία.
«Είχα την τιμή να μοιραστώ το όραμά μας για έναν ελεύθερο και ανοιχτό Ινδο-Ειρηνικό» δήλωσε ο Τραμπ στους συνέδρους του Φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας – Ειρηνικού στο Ντα Νανγκ του Βιετνάμ. Το αμερικανικό Κογκρέσο ενέκρινε την πρώτη ανάπτυξη ενός αμερικανικού πολεμικού πλοίου στον Ειρηνικό το 1817, πρόσθεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ. «Είμαστε φίλοι, εταίροι και σύμμαχοι στον Ινδο-Ειρηνικό εδώ και πολύ καιρό, και θα είμαστε φίλοι, εταίροι και σύμμαχοι για πολύ καιρό» τόνισε.
Αλλά ο Τραμπ έδωσε ελάχιστες λεπτομέρειες για το πώς θα εφαρμοστεί η πολιτική του Ινδο-Ειρηνικού ή πώς θα διαφέρει από τον «άξονα της Ασίας» του Μπαράκ Ομπάμα. Σε μια ομιλία που επικεντρώθηκε σε ζητήματα εμπορίου, δήλωσε ότι δεν θα ανεχθεί τις «χρόνιες καταχρήσεις» από τα ασιατικά έθνη και θα θέτει πάντα «πρώτη την Αμερική».
Εκφώνησε την ομιλία στο Ντα Νανγκ σε μια στιγμή που υπουργοί από την Ιαπωνία, την Αυστραλία, τον Καναδά και άλλες χώρες προσπαθούσαν να δημιουργήσουν μια νέα εκδοχή της εμπορικής συμφωνίας Trans-Pacific Partnership που υπογράφηκε από 12 χώρες πέρυσι. Αλλά ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από αυτή τη συμφωνία, που ήταν πυλώνας της πολιτικής Ομπάμα για την Ασία, από την πρώτη ημέρα του στην προεδρία.
Επιπλέον, αναλυτές εκτιμούν ότι οι προοπτικές για τη νέα στρατηγική του Ινδο-Ειρηνικού είναι αβέβαιες, ιδιαίτερα μετά τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε ο Τραμπ την επίσκεψή του στο Πεκίνο. Λένε ότι δεν πρόκειται για αμερικανική, αλλά για ιαπωνική ιδέα, που δεν έχει σοβαρό οικονομικό στοιχείο, βασίζεται εννοιολογικά σε μια αμφίθυμη Ινδία και μοιάζει με περιορισμό της Κίνας στα μάτια πολλών ηγετών της Ασίας. Και μετά την ακραία κολακεία του Τραμπ στην Κίνα και στον ισχυρό ηγέτη της Σι Τζινπίνγκ, η στρατηγική αυτή γίνεται ακόμη πιο ασαφής.
Στον Ινδο-Ειρηνικό αναφέρθηκε πάντως τον περασμένο μήνα και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον σε μια ομιλία όπου επαίνεσε την Ινδία, ενώ κατηγόρησε την Κίνα ότι «υπονομεύει την διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες» και κάνει «προκλητικές ενέργειες» στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Η ενεργειακή διάσταση
Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, πίσω από τη νέα έμφαση στην περιοχή του «Ινδο-Ειρηνικού» βρίσκεται η ενέργεια και η μεγάλη αύξηση της ζήτησης στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία (δηλαδή την ευρύτερη περιοχή του Ινδικού Ωκεανού και της Θάλασσας της Νότιας Κίνας). Είναι μια περιοχή στην οποία κατοικεί σχεδόν ο μισός πληθυσμός του πλανήτη και όπου η πληθυσμιακή αύξηση και οι υψηλοί ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης διευρύνουν την αγορά της ενέργειας.
Αναλυτές εκτιμούν ότι το 2025 το 85% της αύξησης της ζήτησης ενέργειας θα προέρχεται από αυτή την περιοχή. Ηδη, η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα καταναλώνουν περίπου το ένα τέταρτο των υγρών υδρογονανθράκων παγκοσμίως. Μέχρι το 2025, η Κίνα θα αντιπροσωπεύει το 40% της αυξανόμενης κατανάλωσης και μετά από αυτό το έτος η Ινδία αναμένεται να γίνει η μεγαλύτερη πηγή αυξανόμενης ζήτησης. Ο ρυθμός αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας στη χώρα αυτή θα είναι της τάξης του 132%, έναντι 71% στην Κίνα και στη Βραζιλία, και 21% στη Ρωσία.
Οσον αφορά το πετρέλαιο, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης η περιοχή αυτή θα εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη Μέση Ανατολή, η οποία το 2030 θα καλύπτει το 80% των αναγκών της Κίνας και το 90% της Ινδίας. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα παραμένουν εξ ολοκλήρου εξαρτημένες από τις εισαγωγές πετρελαίου. Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι, σύμφωνα με το BP’s World Outlook 2035, η ζήτηση για φυσικό αέριο στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού θα ξεπεράσει εκείνη του πετρελαίου και του άνθρακα. Πρόκειται για ένα γεγονός που ευνοεί ιδιαίτερα τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις προοπτικές εκμετάλλευσης και εξαγωγής ενεργειακών πόρων που διαθέτει η χώρα στον τομέα αυτόν.
HeliosPlus
