Η συνάντησή μας με τη δρα Αν Μπούλοκ έγινε ένα φωτεινό μεσημέρι του Νοεμβρίου. Η επιστημονική διευθύντρια της Vichy έμοιαζε να απολαμβάνει τον καλό καιρό, αν και σε όλη τη διάρκεια της συνομιλίας μας δεν σταμάτησε να επισημαίνει πόσο βλαπτικές μπορούν να γίνουν τελικά οι ακτίνες UV για το δέρμα μας. Η ίδια είχε βρεθεί στη χώρα μας για να συμμετάσχει στο 13ο Συνέδριο Αφροδισιολογίας και Δερματολογίας που πραγματοποιήθηκε πριν από μερικές ημέρες στη Θεσσαλονίκη, ώστε να αναπτύξει το θέμα του exposome (εκθεσιώματος), μιας έννοιας σχετικά άγνωστης στο ευρύ κοινό. Τι είναι λοιπόν το exposome; Ουσιαστικά ορίστηκε το 2005 από τον δρα Κρίστοφερ Γουάιλντ, διευθυντή της Διεθνούς Υπηρεσίας για την Ερευνα στον Καρκίνο (IARC) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ως μια συσσωρευτική μέτρηση των περιβαλλοντικών επιδράσεων και των συναφών βιολογικών αποκρίσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.
Η Αν Μπούλοκ με απλά λόγια περιγράφει: «Πράγματι, το exposοme σχετίζεται με το σύνολο των παραγόντων στους οποίους εκτίθεται ένας άνθρωπος από τη σύλληψή του ως τον θάνατό του. Ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο ο δρ Γουάιλντ έδειξε ότι δεν προκαθορίζονται τα πάντα από τα γονίδιά μας. Οι άνθρωποι πλέον ευτυχώς συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο ότι όσα μας περιβάλλουν –ο ήλιος, η ατμοσφαιρική ρύπανση, ακόμη και το στρες ή η διατροφή μας –επηρεάζουν τελικά τον οργανισμό μας. Μάλιστα, το 80% των ασθενειών δεν οφείλονται στα γονίδια αλλά στο περιβάλλον. Είναι πράγματι ένα τρομακτικό γεγονός, αλλά αν το σκεφθούμε καλύτερα τελικά έτσι πολλά πράγματα βρίσκονται στο χέρι μας» .
Οπως εξηγεί η δρ Μπούλοκ, μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν δεν είχαν διενεργηθεί μελέτες για τη σύνδεση της έννοιας του exposome με την υγεία και τη γήρανση του δέρματος, μολονότι η επιδερμίδα ως προστατευτικό όργανο επηρεάζεται άμεσα. Αυτό οφείλεται τόσο στη λειτουργία της ως φραγμού ενάντια σε επιθετικούς παράγοντες όπως οι ακτίνες UV και η ρύπανση, όσο και στο γεγονός ότι αντανακλά τις εσωτερικές καταπονήσεις όπως η κόπωση, το άγχος και η μη ισορροπημένη διατροφή.
Ετσι, τα εργαστήρια της Vichy πρώτα συνέστησαν μια ειδική ομάδα επιστημόνων και δερματολόγων προσπαθώντας να κατανοήσουν αυτό το αχαρτογράφητο έδαφος. Μέσα από την έρευνα έγινε τελικά φανερό ότι η ηλικιακή ακτινοβολία, η ατμοσφαιρική ρύπανση, το κάπνισμα, καθώς και άλλοι παράγοντες, όπως το στρες, η κούραση, η έλλειψη ύπνου, η κακή διατροφή, οι εναλλαγές θερμοκρασίας, επηρεάζουν το δέρμα μας.Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ρόλος των ακτίνων UV είναι καίριος, καθώς μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2013 σε 298 άτομα κατέδειξε ότι το 80% των σημαδιών γήρανσης οφείλεται στην έκθεση σε αυτές.
Στην πορεία της συζήτησης, η Αν Μπούλοκ παρουσιάζει προϊόντα της σειράς «Slow Âge», τα οποία, όπως εξηγεί, απαντούν ολιστικά στην επιρροή των παραγόντων του exposome, επιβραδύνοντας την εμφάνιση των σημαδιών γήρανσης, διορθώνοντάς τα προτού δημιουργηθούν, απαντώντας όμως ταυτόχρονα στα προβλήματα που ήδη έχουν κάνει την ενοχλητική παρουσία τους.
Ουσιαστικά η νέα σειρά συνδυάζει αποτελεσματικά τα φίλτρα ενάντια στις ακτίνες UVA/UVB, το προϊόν προβιοτικών Βifidus, το ιαματικό μεταλλικό νερό της Vichy, καθώς και την αντιοξειδωτική ρίζα Βaicalin, που έρχεται κατευθείαν από τη σοφία της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής.
Μάλιστα η Vichy θεσμοθέτησε ένα βραβείο, μια χορηγία που απονέμεται κάθε χρόνο σε επιστήμονες που διεξάγουν έρευνα σε αυτό το συγκεκριμένο πεδίο. Οπως αποκάλυψε η δρ Μπούλοκ, η Vichy ήδη εξετάζει τη σύνδεση του exposοme με την ακμή, και μάλιστα ετοιμάζει σύντομα μια δημοσίευση σε αυτόν τον τομέα, ενώ μελλοντικά θα προχωρήσει και στην εξέταση του exposome στο πλαίσιο της υγείας των μαλλιών.
Αραγε έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο γερνούν οι άνθρωποι τα τελευταία 150 χρόνια; «Πιθανότατα ναι» απαντά. «Γιατί όλες οι συνήθειές μας είναι διαφορετικές. Το κάπνισμα είναι μια συνήθεια που δεν είναι και τόσο παλιά, ειδικά για τις γυναίκες, όπως και η ηλιοθεραπεία είναι μια μόδα των τελευταίων χρόνων –οι γυναίκες παλαιότερα συνήθιζαν να προστατεύονται κάτω από τα ομπρελίνα τους. Επίσης, έχει αλλάξει το διαιτολόγιό μας, οι άνθρωποι δεν ακολουθούν μια τόσο υγιεινή διατροφή, ενώ την ίδια στιγμή τα φυτοφάρμακα άλλαξαν τη γεωργία, τα προϊόντα δηλαδή με τα οποία τρεφόμαστε. Γι’ αυτό και ίσως πρέπει να στραφούμε στις καλές παραδόσεις του παρελθόντος» εξηγεί η Αν Μπούλοκ.
Είναι όμως τελικά δυνατόν να παγώσουμε τον χρόνο και ως αλχημιστές να ανακαλύψουμε κάποια στιγμή ένα ελιξίριο νεότητας; «Οχι» είναι η κατηγορηματική απάντησή της. «Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να πολεμήσουμε απέναντι στις επιδράσεις του exposοme, μπορούμε να επιβραδύνουμε τη γήρανση, με λιγότερο ορατά τα σημάδια του χρόνου επάνω μας, ωστόσο, ως επιστήμονας, η αθανασία και η αέναη νεότητα δεν είναι κάτι στο οποίο πιστεύω».
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 12 Νοεμβρίου 2017.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
