Βρέχει διαμάντια!

Ο αριθμός των πλανητών στο Σύμπαν είναι πρακτικά ανυπολόγιστος: υπάρχουν πολλές εκατοντάδες δισεκατομμύρια πλανήτες σε κάθε γαλαξία και υπάρχουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια γαλαξίες! Παρά τα ασύλληπτα αυτά νούμερα, τα οποία συνηγορούν υπέρ του αντιθέτου, οι επιστήμονες μέχρι πρόσφατα θεωρούσαν ότι τα πλανητικά συστήματα που σχηματίζονται γύρω από τα μητρικά άστρα στους γαλαξίες είναι λίγο-πολύ πανομοιότυπα σε δομή αλλά και σύνθεση με το δικό μας ηλιακό σύστημα. Με άλλα λόγια, δεν περίμεναν να βρουν και πολύ διαφορετικά πράγματα στις ατμόσφαιρες των εξωπλανητών, των πλανητών που βρίσκονται εκτός του δικού μας ηλιακού συστήματος.

Η εντύπωση αυτή άλλαξε βαθμηδόν κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών και σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά ο στόλος των διαστημικών τηλεσκοπίων, σε συνδυασμό με τη συνεχή βελτίωση των δυνατοτήτων των επίγειων τηλεσκοπίων. Ετσι, η συνεχής αποκάλυψη νέων πλανητικών δεδομένων κατέδειξε ότι οι επιστήμονες είχαν πέσει έξω και ότι το κοσμικό εργοστάσιο παραγωγής πλανητών διαθέτει έναν τεράστιο κατάλογο διαφορετικών ειδών τον οποίο μόλις τώρα αρχίζουμε να διατρέχουμε. Δεν είναι τυχαίο ότι μόλις πριν από λίγες ημέρες έπιασε πονοκέφαλος την παγκόσμια αστρονομική κοινότητα όταν ανακοινώθηκε η ανακάλυψη ενός εξωπλανήτη που σύμφωνα με τα υπάρχοντα πλανητικά μοντέλα δεν έπρεπε να… υπάρχει!

Σήμερα πάντως εμείς θα σταθούμε σε πλανήτες που υπάρχουν και των οποίων οι ατμοσφαιρικές και καιρικές συνθήκες ξεπερνούν κάθε φαντασία.

Δείκτης προστασίας υψηλός

Εντοπίστηκε πριν από δύο εβδομάδες σε απόσταση 1.730 ετών φωτός από τη Γη. Ο Kepler 13-Ab είναι ένας εξωπλανήτης που βρίσκεται σε «κλειδωμένη» τροχιά γύρω από το άστρο του, έτσι ώστε μόνο η μια πλευρά του αντικρίζει μόνιμα το μητρικό του άστρο. Σύμφωνα με τους ερευνητές στη σκοτεινή πλευρά του εξωπλανήτη συχνά βρέχει και χιονίζει. Ωστόσο δεν πέφτουν σταγόνες νερού ή νιφάδες χιονιού αλλά βρέχει και χιονίζει διοξείδιο του τιτανίου, ό,τι δηλαδή περιέχει το αντηλιακό μας για να μας προστατεύει από τη βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία.

Ο PSO J318.5-22 είναι ένας μοναχικός πλανήτης, αφού για κάποιον λόγο απομακρύνθηκε από το μητρικό του άστρο και τους άλλους πλανήτες που ίσως υπήρχαν εκεί και βρίσκεται μόνος του σε κάποιο σημείο του Διαστήματος, σε απόσταση 80 ετών φωτός από εμάς. Πρόκειται για έναν γίγαντα αερίων με μάζα οκτώ φορές μεγαλύτερη από αυτή του Δία. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι στον πλανήτη σχηματίζονται νέφη τα οποία δημιουργούν βροχή που αποτελείται από λιωμένα μέταλλα.

Ο καιρός θα είναι νεφελώδης με πιθανότητα βροχοπτώσεων … πολύτιμων λίθων. Ομάδα αστρονόμων από την Ιρλανδία και την Αγγλία, με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature Astronomy», παρουσίασαν το πρώτο μετεωρολογικό δελτίο εξωπλανήτη που βασίστηκε σε άμεσες παρατηρήσεις καιρικών μεταβολών. Οπως διαπίστωσαν, ο HAT-P-7b, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 1.044 ετών φωτός από τη Γη, διαθέτει πανέμορφα σύννεφα στην ατμόσφαιρά του, τα οποία πιθανώς περιέχουν τα συστατικά από τα οποία δημιουργούνται τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια.

Εστρωσε μαυρο χιονι

Μία από τις πιο γνωστές ρήσεις που ακούγεται όταν θέλει κάποιος να τονίσει την επιμονή και την αποφασιστικότητά του σε κάποιο θέμα είναι ότι θα ασχολείται με αυτό «μέχρι να πέσει μαύρο χιόνι». Αν ζούσαμε στον πλανήτη HD 209458 b, ο οποίος απέχει 150 έτη φωτός από τη Γη, η ρήση αυτή δεν θα υπήρχε: στον συγκεκριμένο εξωπλανήτη πέφτει όντως μαύρο χιόνι! Οι μαύρες νιφάδες είναι πιθανότατα προϊόν της πρόσμειξης διοξειδίου του τιτανίου με κάποιο άλλο στοιχείο.

Ερευνητές των πανεπιστημίων της Βέρνης και της Γενεύης έκαναν μια εντυπωσιακή ανακάλυψη στον εξωπλανήτη HD 189733b που βρίσκεται σε απόσταση μόλις 63 ετών φωτός από εμάς. Eίναι ένας γίγαντας αερίων στον οποίο επικρατούν ακραίες καιρικές συνθήκες. Η θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα αγγίζει τους 3.000 βαθμούς Κελσίου και οι άνεμοι κατά μέσο όρο έχουν ταχύτητα 1.000 χλμ./ώρα. Και αυτά δεν είναι τα μόνα στοιχεία που καθιστούν τον HD 189733b ιδιαίτερο. Στον πλανήτη εκδηλώνονται τρομερές καταιγίδες στις οποίες βρέχει… γυαλί με ταχύτητες που αγγίζουν τα 9.000 χλμ./ώρα! Οι ερευνητές περιέγραψαν το ακραίο αυτό φαινόμενο με τον όρο «βροχές του τρόμου».

Διαμαντένιες ατμόσφαιρες

Αν κάποτε ταξιδέψει άνθρωπος στον Δία ή στον Κρόνο, αντί για φωτογραφικές μηχανές καλύτερα να κρατάει μαζί του κανένα μεγάλο καλάθι, αφού μπορεί να επιστρέψει ζάπλουτος. Σωματίδια αιθάλης που σχηματίζονται ψηλά στις ατμόσφαιρες των δύο γιγάντιων πλανητών ενδέχεται, σύμφωνα με τους ειδικούς, να μετατρέπονται σε διαμάντια, τα οποία πέφτουν στους πλανήτες με τη μορφή βροχής. Ολα αρχίζουν όταν μόρια μεθανίου στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας των δύο πλανητών διασπώνται από κεραυνούς και δίνουν άτομα άνθρακα, τα οποία ενώνονται και δίνουν σωματίδια αιθάλης. Η αιθάλη βυθίζεται σε κατώτερα, θερμότερα στρώματα της ατμόσφαιρας, όπου συμπιέζεται και μετατρέπεται πρώτα σε γραφίτη και τελικά σε διαμάντια. Τα διαμάντια συνεχίζουν το ταξίδι τους όλο και πιο βαθιά στην ατμόσφαιρα των δύο πλανητών, μέχρι που η θερμοκρασία αυξάνεται πολύ και κυριολεκτικά τα λιώνει. Στην περίπτωση του Κρόνου, πάντως, οι ειδικοί υπολογίζουν ότι ο πλανήτης «βρέχεται» ανά πάσα στιγμή από περίπου 10 εκατομμύρια τόνους διαμαντιών διάφορων μεγεθών, από ένα χιλιοστό μέχρι 10 εκατοστά.