Οι ευθύνες της Reichsbank για τον Μεγάλο Λιμό στην Ελλάδα

Φως σε σκοτεινές πρακτικές που είχε διαδραματίσει η Reichsbank, η κεντρική τράπεζα του Ράιχ, στη Γερμανία και στις κατακτημένες χώρες κατά τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου –μεταξύ άλλων και τον ρόλο που έπαιξε στον φονικό λιμό στην Ελλάδα –επιχειρεί να ρίξει έρευνα της Bundesbank. Η έρευνα αφορά αρχεία της γερμανικής κεντρικής τράπεζας τα οποία ως σήμερα κρατούνταν μυστικά.

Τα χρόνια της τριπλής (γερμανικής, ιταλικής και βουλγαρικής) κατοχής στην Ελλάδα πέθαναν 325.000 άμαχοι. Οι περισσότεροι από αυτούς κατά τον λεγόμενο Μεγάλο Λιμό που ξέσπασε τον χειμώνα του 1941-42 και διήρκεσε ως την Απελευθέρωση, το φθινόπωρο του 1944, κυρίως στην Αθήνα, στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε νησιά όπως η Χίος, η Σύρος και η Μύκονος (και κατά τα χρόνια του Εμφυλίου η Αθήνα υπέφερε από την πείνα, αλλά για την περίοδο αυτή δεν ευθύνονται οι δυνάμεις κατοχής).

Οι άμαχοι που πέθαναν από την πείνα στην κατεχόμενη Ελλάδα ξεπερνούν σε αριθμό τους νεκρούς του Αλβανικού μετώπου και εν γένει των πεσόντων στα πεδία των μαχών, οι οποίοι υπολογίζονται σε 88.300. Εβδομήντα και πλέον χρόνια μετά η Bundesbank ανοίγει τα αρχεία της για να διερευνηθεί ο ρόλος του ναζιστικού τραπεζικού συστήματος στην ανθρωπιστική καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι ευθύνες όσον αφορά τους απογόνους των αυτουργών θεωρούνται παραγεγραμμένες. Και πιθανότατα από νομικής πλευράς να είναι κατά τρόπο ακαταμάχητο, ώστε να πειστεί ο πρόεδρος της Bundesbank Γενς Βάιντμαν να δώσει το πράσινο φως για την έρευνα.

«Η Bundesbank άρχισε να ενδιαφέρεται για ιστορικές αναζητήσεις καθυστερημένα εν μέρει είτε επειδή οι προηγούμενες γενιές των διοικητών της τράπεζας είχαν κάτι να κρύψουν είτε επειδή δίσταζαν να δώσουν στη δημοσιότητα πληροφορίες που ίσως έπλητταν την αξιοπιστία της τράπεζας» δήλωσε στους «Times» της Νέας Υόρκης ο καθηγητής στη London School of Economics Αλμπρεχτ Ριτσλ. «Οι πληροφορίες που θα έλθουν στο φως ίσως πλήξουν τη φήμη της Bundesbank» πρόσθεσε.

Ο Ριτσλ και ο αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ιστορίας του Μονάχου Μάγκνους Μπρέχτκεν θα διευθύνουν την αναδίφηση των αρχείων που αφορούν τις εξωτερικές σχέσεις της Reichsbank. Οι νεοϋορκέζικοι «Times» υπογραμμίζουν ότι πρόκειται για ντοκουμέντα τα οποία ουδέποτε ερευνήθηκαν ως σήμερα. Και δίχως να το διατυπώνουν, αφήνουν να πλανάται το ερώτημα αν εν τέλει είναι ενδεδειγμένη η αναδίφηση στη συγκεκριμένη συγκυρία.

«Κατά την ελληνική κατοχή, για παράδειγμα, η Reichsbank συνέβαλε στην εκτίναξη του πληθωρισμού σε ύψος που εκμηδένισε την αξία του τοπικού νομίσματος και έφερε την πείνα. Οι αποκαλύψεις θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν αισθήματα μνησικακίας στη σημερινή Ελλάδα, όπου πολλοί πολίτες καταλογίζουν στη Γερμανία την ευθύνη για τις πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα από το 2010» γράφουν χαρακτηριστικά οι νεοϋορκέζικοι «Times». Ωστόσο, «η σύγχρονη γενιά των διοικητών της Bundesbank –ο πρόεδρος Βάιντμαν είναι 49 ετών –είναι πολύ πιο ανοιχτή και ειλικρινής», σημείωσε ο καθηγητής Ριτσλ.

Η έρευνα των αρχείων της Bundesbank θα είναι εξαντλητική και τα ευρήματά της, όταν ολοκληρωθεί, θα εκτεθούν σε οκτώ τόμους, καθώς καλύπτουν χιλιάδες σελίδες στη γερμανική γλώσσα, αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα. Οι ερευνητές Ριτσλ και Μπρέχτκεν υπόσχονται να εκδώσουν την έρευνά τους και στα αγγλικά.