Από τη βασίλισσα Ελισάβετ ως το Facebook και από υπουργούς του Τραμπ ως τους γιους του τούρκου πρωθυπουργού, εκατοντάδες είναι οι πλούσιοι και διάσημοι του πλανήτη, αλλά και οι πολυεθνικές εταιρείες-κολοσσοί, που κρύβουν τα υπέρογκα κέρδη και τις περιουσίες τους σε υπεράκτιους παραδείσους με σκοπό να μην πληρώνουν φόρους.
Ενάμιση χρόνο μετά τα Panama Papers, οι αποκαλύψεις νέας διαρροής προκάλεσαν παγκόσμιο σάλο ξεσκεπάζοντας τα μυστικά του κρυμμένου πλούτου της παγκόσμιας ελίτ. Τα 3,5 εκατομμύρια έγγραφα των Paradise Papers, μέρος των οποίων προέρχεται από δικηγορική εταιρεία στις Βερμούδες που ειδικεύεται στις offshore επενδύσεις, αναλύθηκαν από τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων, η οποία έριξε φως στα δισεκατομμύρια που είναι κρυμμένα σε φορολογικούς παραδείσους και σε μερικά από τα πρόσωπα και τις πολυεθνικές που βρίσκονται πίσω από αυτά.
Πρόκειται για μια διαρροή-μαμούθ 13,4 εκατομμυρίων αρχείων. Τα περισσότερα από τα έγγραφα –6,8 εκατομμύρια –αφορούν ένα δικηγορικό γραφείο και πάροχο εταιρικών υπηρεσιών που λειτουργούσε σε 10 δικαιοδοσίες με την επωνυμία Appleby. Πέρυσι ο «εμπιστευτικός» βραχίονας της επιχείρησης αποτέλεσε αντικείμενο εξαγοράς και η εταιρεία ονομάζεται πλέον Estera.
Υπάρχουν επίσης λεπτομέρειες από 19 εταιρικά μητρώα που διατηρούνται σε φορολογικούς παραδείσους –Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, Αρούμπα, Μπαχάμες, Μπαρμπάντος, Βερμούδες, Νήσοι Κέιμαν, Νήσοι Κουκ, Δομινίκα, Γρενάδα, Λίβανος, Αγιος Χριστόφορος και Νέβις, Αγία Λουκία, Αγιος Βικέντιος, Σαμόα, Τρινιντάντ και Τομπάγκο και Βανουάτου.
Τα αρχεία καλύπτουν την περίοδο από το 1950 ως το 2016, και ερευνήθηκαν από 381 δημοσιογράφους από 67 χώρες. Οι διαρροές, προϊόν υποκλοπής, αποκτήθηκαν από τη γερμανική εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung», η οποία είχε λάβει και τα Panama Papers. Η «Süddeutsche Zeitung» μοιράστηκε το υλικό με τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων, μια οργάνωση με έδρα τις ΗΠΑ που συντόνισε την παγκόσμια συνεργασία. Η «Süddeutsche Zeitung» δεν αποκάλυψε την πηγή της διαρροής.
Τα Paradise Papers επικεντρώνονται σε άτομα και εταιρείες, με κοινό παρονομαστή τεράστια ποσά σε αδήλωτο χρήμα. Στα έγγραφα εμφανίζονται μερικές από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές στον κόσμο, όπως η Apple, η Nike και το Facebook, καθώς και μερικοί από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, από τη βασίλισσα της Αγγλίας και ρώσους ολιγάρχες ως τον Μπόνο και τη Μαντόνα.
Τα αρχεία δείχνουν πως η υπεράκτια αυτοκρατορία είναι μεγαλύτερη και πιο περίπλοκη από ό,τι πιστευόταν ως τώρα, και αποκαλύπτουν την αποτυχία των ρυθμιστικών αρχών που προσπαθούν, μάταια όπως φαίνεται, να αστυνομεύσουν αυτή την πολυδαίδαλη βιομηχανία.
Τα αρχεία περιγράφουν τους μυριάδες τρόπους με τους οποίους οι εταιρείες και τα άτομα μπορούν να αποφεύγουν τη φορολόγηση χρησιμοποιώντας τεχνητές δομές. Αυτά τα προγράμματα είναι νόμιμα αν εκτελούνται σωστά, αλλά πολλά φαίνεται πως δεν είναι. Και πολιτικοί σε όλον τον κόσμο αρχίζουν να ρωτούν αν πρέπει να απαγορευθούν. Οι βασικές αποκαλύψεις περιλαμβάνουν:
l Εκατομμύρια λίρες από την ιδιωτική περιουσία της βασίλισσας Ελισάβετ έχουν επενδυθεί σε ένα επενδυτικό ταμείο στα νησιά Κέιμαν –και μερικά από τα χρήματα αυτά κατέληξαν σε εταιρεία λιανεμπορίου που κατηγορείται για εκμετάλλευση φτωχών οικογενειών και ευάλωτων ανθρώπων.
l Εκτενείς συναλλαγές με offshore είχαν μέλη του υπουργικού συμβουλίου, σύμβουλοι και δωρητές του Ντόναλντ Τραμπ, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων πληρωμών από μια εταιρεία που συνιδρύθηκε από τον γαμπρό του Βλαντίμιρ Πούτιν στον ναυτιλιακό όμιλο του αμερικανού υπουργού Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος.
l Το Twitter και το Facebook έλαβαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις από ρωσικά κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
l Ο πρωταθλητής της Formula 1 Λούις Χάμιλτον απέφυγε φόρους για το ιδιωτικό τζετ του αξίας 17 εκατ. στερλινών χρησιμοποιώντας offshore στη Νήσο Μαν.
l Η Apple μετακόμισε κρυφά τμήματα της αυτοκρατορίας της στο Τζέρσεϊ ύστερα από σειρά φορολογικών διενέξεων με τις Αρχές.
l Ο γιγαντιαίος όμιλος αθλητικού ρουχισμού Nike απέφυγε να πληρώσει εκατομμύρια δολάρια σε φόρους μέσω offshore.
l Τα πολυδαίδαλα δίκτυα που χρησιμοποίησαν δύο ρώσοι δισεκατομμυριούχοι για να αγοράσουν μερίδια στις ποδοσφαιρικές ομάδες Αρσεναλ και Εβερτον.
Ο οικονομικός διαχειριστής του πρωθυπουργού του Καναδά Τζάστιν Τριντό φέρεται επίσης πως διαχειριζόταν «τραστ φοροδιαφυγής» στα νησιά Κέιμαν.
Με ενδιαφέρον αναμένονται και οι αποκαλύψεις για τα ελληνικά ονόματα στη λίστα. Ως τώρα γίνεται λόγος για περισσότερους από 130 Ελληνες που έχουν κάνει χρήση φορολογικών παραδείσων.
Η μεταφορά του πλούτου
Χρήματα ρέουν προς τον κόσμο των offshore από παντού. Είναι συχνά πολύ δύσκολο να εντοπιστούν οι άνθρωποι και οι εταιρείες πίσω από τα μαύρα λεφτά. Μεταξύ των εγγράφων της διαρροής είναι και μια βάση δεδομένων των πελατών της Appleby από το 1993 ως το 2014. Περιέχει τα ονόματα περισσότερων από 120.000 φυσικών προσώπων και εταιρειών, και δίνει μια καλή ένδειξη για την προέλευση της ζήτησης των υπηρεσιών της Appleby. Πολλοί πελάτες προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κίνα και το Χονγκ Κονγκ, αλλά ο μεγαλύτερος αριθμός, περισσότεροι από 30.000, είναι από τις ΗΠΑ.
Οι εταιρείες που είναι καταχωρισμένες ως offshore μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατοχή περιουσιακών στοιχείων όπως ακίνητα, αεροσκάφη, γιοτ και επενδύσεις σε μετοχές και μερίδια. Τα στοιχεία της Appleby καταγράφουν περίπου 25.000 υπεράκτιες εταιρείες. Οι πιο δημοφιλείς δικαιοδοσίες για τις επιχειρήσεις ήταν οι φορολογικοί παράδεισοι των Βερμούδων και των Νήσων Κέιμαν. Οι Βρετανικές Παρθένες Νήσοι, ένα άλλο υπερπόντιο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου, και η Νήσος Μαν ήταν επίσης δημοφιλείς στους πελάτες της Appleby.
HeliosPlus
