Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος στα κοινωνικά δίκτυα

Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος είναι εδώ και διεξάγεται πλέον στα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης. Πολλοί Αμερικανοί βομβαρδιζόμενοι καθημερινά με δήθεν αποκαλύψεις περί ρωσικής παρέμβασης έχουν φθάσει στο σημείο να πιστεύουν ότι για την εκλογή του Τραμπ ευθύνεται ο ίδιος ο… Πούτιν. Την ίδια στιγμή κοινωνικά δίκτυα απαγορεύουν σε ρωσικά μέσα ενημέρωσης να διαφημίζονται στις πλατφόρμες τους με την αιτιολογία ότι κάτι τέτοιο θεωρείται υπονόμευση των θεμελίων της δημοκρατίας.

Νομικοί εκπρόσωποι των κολοσσών του Διαδικτύου –Facebook, Google και Twitter –εμφανίστηκαν την Τρίτη 31 Οκτωβρίου ενώπιον επιτροπής του Κογκρέσου προκειμένου να καταθέσουν στην έρευνα που διενεργείται για την υπόθεση της ρωσικής «επέμβασης» στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016.

Και οι τρεις εταιρείες υποστήριξαν ότι υπήρξε ένας μαζικός επικοινωνιακός «πόλεμος» προπαγάνδας μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να επηρεαστεί η αμερικανική κοινή γνώμη υπέρ του Τραμπ. Σύμφωνα με όσα δήλωσαν οι εκπρόσωποί τους η προπαγάνδα έγινε τόσο μέσω απλών αναρτήσεων χρηστών όσο και μέσω διαφημίσεων.

Αναφερόμενος στο γεγονός ότι πολλές από τις διαφημίσεις αυτές είχαν πληρωθεί σε ρούβλια, ο γερουσιαστής Αλ Φράνκεν αναρωτήθηκε: «Πώς είναι δυνατόν εσείς που έχετε πρόσβαση και στα πιο προσωπικά δεδομένα των χρηστών σας να μην μπορείτε να διαπιστώσετε αν ένας χρήστης ή λογαριασμός προέρχεται από τη Ρωσία, όταν μάλιστα αυτός ο χρήστης πληρώνει με ρούβλια;». Οι εκπρόσωποι των δικτύων παραδέχθηκαν την αποτυχία τους και διαβεβαίωσαν ότι θα είναι πιο προσεκτικοί στο μέλλον.

Πάντως οποιαδήποτε σοβαρότητα στους ισχυρισμούς των εκπροσώπων των τριών εταιρειών πήγε περίπατο όταν οι τρεις εταιρείες παρουσίασαν μερικές από τις διαφημίσεις οι οποίες υποτίθεται ότι έκαναν πλύση εγκεφάλου στους αμερικανούς ψηφοφόρους υπέρ του Τραμπ. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ένα κόμικ που έδειχνε τον Σατανά να υποστηρίζει την Κλίντον και τον Ιησού να αντιστέκεται υποστηρίζοντας τον Τραμπ. Αν αυτές οι ανοησίες ήταν ικανές να επηρεάσουν το εκλογικό αποτέλεσμα, τότε κάτι πάει πολύ στραβά με τις δημοκρατικές διαδικασίες στις ΗΠΑ και τα μυαλά των αμερικανών ψηφοφόρων.

Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 26 Οκτωβρίου, το Twitter είχε ανακοινώσει ότι απαγορεύει πλέον στον ρωσικό ειδησεογραφικό όμιλο Russia Today και στο μέσο ενημέρωσης Sputnik να διαφημίζονται στην πλατφόρμα του και κατηγόρησε τα δύο Μέσα ότι προσπάθησαν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των εκλογών. Το Twitter αιτιολόγησε την απόφασή του λέγοντας ότι ύστερα από έρευνα που διεξήγαγε η ίδια η εταιρεία, όσο και από τα ευρήματα έρευνας των μυστικών υπηρεσιών, διαπιστώθηκε πως τα δύο ενημερωτικά μέσα «επιχείρησαν να παρέμβουν στην εκλογική διαδικασία προωθώντας την πολιτική του Κρεμλίνου».

Τόσο το Russia Today όσο και το Sputnik αντέδρασαν στην απόφαση του Twitter, ενώ η Μόσχα απείλησε με ανάλογα αντίμετρα. Το Sputnik χαρακτήρισε την απόφαση «λυπηρή», ενώ το Russia Today σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι «ουδέποτε συμμετείχε σε παράνομες δραστηριότητες στο Διαδίκτυο» και ότι «ουδέποτε επιχείρησε να παρέμβει στην εκλογική διαδικασία των ΗΠΑ».

Ωστόσο δεν ήταν μόνο τα δύο Μέσα που αντέδρασαν. Πολλοί χρήστες του Twitter καταδίκασαν τον αποκλεισμό των δύο ρωσικών ΜΜΕ κάνοντας λόγο για λογοκρισία, ενώ επισήμαναν τους κινδύνους που περικλείει ο αποκλεισμός αυτός για την ελευθερία του λόγου και του Τύπου. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι, σύμφωνα με το Twitter,

οποιοσδήποτε λογαριασμός προέρχεται από τη Ρωσία θεωρείται εκ προοιμίου πως συμμετέχει στη στρατιά των τρολς που ελέγχονται από τον Πούτιν. Το σκεπτικό αυτό παραγνωρίζει το γεγονός ότι πολλοί χρήστες των κοινωνικών μέσων στη Ρωσία είναι αντιφρονούντες, δεν συμπαθούν την κυβέρνηση του Πούτιν και στο μέτρο που αυτό είναι δυνατόν εκφράζουν τις απόψεις τους μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Το να θεωρούνται αυτοί οι χρήστες «πιστά στον Πούτιν τρολ» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Ουδείς γνωρίζει ποιες θα είναι οι εξελίξεις στον «πόλεμο της προπαγάνδας», αλλά γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η παράνοια προς το παρόν έχει νικήσει τη λογική. Τα κοινωνικά δίκτυα σαφώς και έχουν τη δύναμη να επηρεάσουν ως έναν βαθμό τις απόψεις ενός χρήστη, αλλά όσοι δραστηριοποιούνται σε αυτά δεν είναι και τόσο κουτοί ώστε να εξαρτούν το πώς θα ψηφίσουν από διάφορες κουταμάρες που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο. Το μόνο που καταφέρνουν οι κοινωνικές πλατφόρμες με τις διαβεβαιώσεις περί «ρωσικής παρέμβασης» είναι να χάνουν την αξιοπιστία τους και να προσβάλλουν την εξυπνάδα των χρηστών.