Η σικελική αναγέννηση του Μπερλουσκόνι

Η ιταλική Δεξιά του πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι επικράτησε άνετα επί του λαϊκιστικού Κινήματος Πέντε Αστέρων στις περιφερειακές εκλογές στη Σικελία, με μια νίκη που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για μεγαλύτερο θρίαμβο στις γενικές εκλογές του επόμενου έτους.

Η μάχη για τη θέση του κυβερνήτη της Σικελίας θεωρείται βαρόμετρο των πολιτικών τάσεων σε εθνικό επίπεδο –σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, στις εκλογές που πρόκειται να πραγματοποιηθούν μέχρι τον Μάιο του 2018 κανένα από τα τρία βασικά πολιτικά μπλοκ δεν θα μπορέσει να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία και αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Αλλά η ψηφοφορία της Σικελίας έδειξε ότι ένας ενωμένος κεντροδεξιός συνασπισμός, υπό την ηγεσία του Μπερλουσκόνι, θα μπορούσε να κερδίσει τις περισσότερες ψήφους και έδρες την επόμενη χρονιά, χάρη σε μια ισχυρή εκλογική συμμαχία με τη Λέγκα του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι στις βόρειες περιοχές της χώρας.

Στη Σικελία, ο κεντροδεξιός υποψήφιος κέρδισε περίπου το 40% των ψήφων, μπροστά από τον υποψήφιο του Κινήματος 5 Αστέρων (35%). Ο κεντροαριστερός, υποστηριζόμενος από το Δημοκρατικό Κόμμα του πρώην πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι (PD), συγκέντρωσε μόλις 19%. Οι εσωτερικές διαιρέσεις και η αυξανόμενη κριτική για την ηγεσία του Ρέντσι στέρησαν την τοπική εξουσία από το PD, που κυβερνά στη Σικελία από το 2012.

Η προσέλευση στις περιφερειακές εκλογές δεν ξεπέρασε το 47%, ένα χαμηλό ρεκόρ για τη Σικελία, αντανακλώντας τη βαθιά απογοήτευση των ψηφοφόρων για την παραδοσιακή πολιτική, μετά από χρόνια οικονομικής ύφεσης και εδραιωμένης διαφθοράς.

Η νίκη στη Σικελία ενισχύει την ηγεσία του Μπερλουσκόνι στο κεντροδεξιό μπλοκ, το οποίο περιλαμβάνει το κόμμα του Forza Italia και δύο ακραίους συμμάχους: την αντιμεταναστευτική Λέγκα του Βορρά και τους ακροδεξιούς Αδελφούς της Ιταλίας.

Ο 81χρονος Μπερλουσκόνι δίνει μάχη απέναντι στον νεαρό και φιλόδοξο Σαλβίνι για την ηγεσία της Δεξιάς, η οποία επανεμφανίστηκε ως μια από τις ισχυρότερες πολιτικές δυνάμεις της Ιταλίας με μια απρόσμενη νίκη στις τοπικές εκλογές του περασμένου Ιουνίου.

Τέσσερις φορές πρωθυπουργός και μπλεγμένος σε σωρεία σκανδάλων, ο μεγιστάνας των ΜΜΕ φαινόταν τελειωμένος όταν εκδιώχθηκε από την πολιτική ύστερα από καταδίκη για φορολογική απάτη το 2013. Αλλά αποδείχθηκε «εφτάψυχος»: επέστρεψε ανανεωμένος στο προσκήνιο, έχοντας ανακάμψει και από χειρουργική επέμβαση ανοικτής καρδιάς πέρυσι.

Η ηγεσία του Μπερλουσκόνι στην κεντροδεξιά συμμαχία δεν φέρνει μόνο επιτυχία –δημιουργεί και κάποια προβλήματα, καθώς η καταδίκη του στο δικαστήριο σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει πρωθυπουργός. Εχει ασκήσει έφεση κατά της απόφασης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο, με την ακρόαση να έχει οριστεί για αργότερα αυτόν τον μήνα.

Αλλά η ψηφοφορία στη Σικελία επιβεβαίωσε για ακόμη μία φορά τον αδιαμφισβήτητο ρόλο του ως ρυθμιστή της ιταλικής πολιτικής. «Αποφύγαμε να πέσει η Σικελία στα χέρια των 5 Αστέρων… την ίδια πρόκληση που αντιμετωπίζει ολόκληρη η χώρα τους επόμενους μήνες» δήλωσε ο Μπερλουσκόνι σε τηλεοπτικό μήνυμα που προσβλέπει επίσης στις εθνικές εκλογές. «Είμαι βέβαιος ότι θα κερδίσουμε ξανά, όπως κάναμε στη Σικελία».

Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η επιστροφή του Μπερλουσκόνι βασίζεται στην εξαιρετική πολιτική ευελιξία του, σε συνδυασμό με την ικανότητά του να συμβιβάζει τους μετριοπαθείς τόνους της Forza Italia με τα πιο ριζοσπαστικά μηνύματα των συμμάχων του στα πιο δεξιά. «Ξεχάστε τα πάρτι Bunga Bunga και τα δικαστικά προβλήματα: ο Μπερλουσκόνι δείχνει καθησυχαστικός και προσελκύει μετριοπαθείς ψηφοφόρους. Παραμένει ένας γίγαντας, ειδικά αν συγκριθεί με τους εξαιρετικά μέτριους πολιτικούς αντιπάλους του» λέει ο Τζιοβάνι Ορσίνα, καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας και συγγραφέας του βιβλίου «Η Δημοκρατία μετά τον Μπερλουσκόνι».

Μία από τις φτωχότερες περιφέρειες της Ιταλίας, με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας των νέων στη χώρα, η Σικελία ήταν κρίσιμη και για το λαϊκίστικο αντισυστημικό Κίνημα 5 Αστέρων. Ο νέος ηγέτης του, ο 31χρονος Λουίτζι ντι Μάιο, έκανε εντατική προεκλογική εκστρατεία στο νησί, καθώς μια νίκη θα έδινε στο κόμμα την πρώτη περιφερειακή κυβέρνηση, ενισχύοντας τις ελπίδες του για το επόμενο έτος.

Το Κίνημα 5 Αστέρων συνεχίζει να εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις ως η ισχυρότερη πολιτική δύναμη σε εθνικό επίπεδο. Αλλά το λαϊκιστικό κόμμα που ίδρυσε ο πρώην τηλεστάρ κωμικός Μπέπε Γκρίλο πασχίζει να διευρύνει την εμβέλειά του πέρα από τον σκληρό πυρήνα των οπαδών του.

Ο Σαλβίνι προσπάθησε επίσης να χρησιμοποιήσει τη Σικελία ως δοκιμαστικό έδαφος για την προσπάθειά του να επεκτείνει την απήχηση της Λέγκας του Βορρά (και του μηνύματος κατά των μεταναστών) πέρα από τις βόρειες περιοχές της Ιταλίας, όπου το πρώην αυτονομιστικό κόμμα έχει το προπύργιό του.

Η μετανάστευση ήταν καυτό ζήτημα στην εκστρατεία της Σικελίας, καθώς το νησί παραμένει το λιμάνι εισόδου για εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες που διασχίζουν τη Μεσόγειο σε ένα απεγνωσμένο και συχνά θανατηφόρο ταξίδι προς τις ευρωπαϊκές ακτές.

Οσο για τον Ρέντσι, απέφυγε τον προεκλογικό αγώνα της Σικελίας τις τελευταίες εβδομάδες και προσπάθησε να μειώσει την εθνική σημασία των περιφερειακών εκλογών, προβλέποντας το απογοητευτικό αποτέλεσμα για το κόμμα του.