Η χαρτογράφηση της διαφθοράς στο Δημόσιο για το 2016

δημοσίων έργων κόβουν τη μερίδα του λέοντος στις υποθέσεις διαφθοράς στο δημόσιο τομέα. Αυτό αποτυπώνεται στις 1.688 υποθέσεις που διερεύνησαν και επεξεργάστηκαν κλιμάκια ελεγκτών του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (ΓΕΔΔ) κατά το έτος 2016. Οι επιθεωρητές ενίσχυσαν το ελεγκτικό τους έργο ως προς τον αριθμό των «φακέλων» που εξέτασαν, με δεδομένο ότι το έτος 2015 είχαν διερευνήσει 1.388 υποθέσεις και το έτος 2014 1.570 υποθέσεις. Και πάλι, όπως τις προηγούμενες χρονιές, η πλειονότητα των «φακέλων» που περιήλθαν προς εξέταση στους ελεγκτές αφορούν σε ζητήματα οικονομικής διαχείρισης και κακοδιοίκησης, ενώ στην κλίμακα των παραβιάσεων νομιμότητας υψηλή θέση κατέχουν θέματα πολεοδομίας, δημοσίων έργων, προμηθειών, υγείας, αδειών λειτουργίας καταστημάτων καθώς και υποθέσεις μεταφορών και επικοινωνιών.

Οι ποινικές υποθέσεις οι οποίες αφορούν σε υπαλλήλους και λειτουργούς του δημοσίου τομέα, καθώς και σε αιρετούς και μετακλητούς, και κοινοποιήθηκαν στον ΓΕΔΔ ήταν συνολικά 1267. Πρόκειται για 1214 υποθέσεις που κατέληξαν στην άσκηση ποινικής δίωξης, για 14 οι οποίες αφορούν σε βουλεύματα και 39 σε δικαστικές αποφάσεις για σοβαρά ποινικά αδικήματα. Ειδικότερα, ποινικές διώξεις ασκήθηκαν σε 466 δημόσιους/δημοτικούς υπαλλήλους , σε 378 αιρετούς, 159 αστυνομικούς της ΕΛ.ΑΣ , 34 υπάλληλοι του ευρύτερου δημόσιου τομέα, 56 μετακλητοί, , 46 ιατροί, και 75 εκπαιδευτικοί/καθηγητές. Οι διωκόμενοι που περιλαμβάνονται σε βουλεύματα είναι 3 δημόισοι/δημοτικοί υπάλληλοι, 6 αιρετοί, ένας αστυνομικός , δυο ιατροί, ένας υπάλληλος ευρύτερου δημόσιου τομέα , ένας εκπαιδευτικός. Καταδικαστικές αποφάσεις εκδόθηκαν από δικαστήρια για 29 δημόισους/δημοτικούς υπαλλήλους, 2 αιρετούς, 2 αστυνομικούς, 4 υπαλλήλους φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, 2 εκπαιδευτικούς.

Είναι αξιοσημείωτο ότι και το 2016 διαπιστώθηκε η αυξητική τάση που παρουσιάζουν οι υποθέσεις ελέγχου εποπτευόμενων ιδιωτικών φορέων του Δημοσίου, με τις υποθέσεις διαφθοράς στους δήμους να ακολουθούν και να έχουν χάσει την πρωτοκαθεδρία. Ήδη προ διετίας είχε επισημανθεί από τον Γενικό Επιθεωρητή ότι η αύξηση των υποθέσεων με επίκεντρο τους εποπτευόμενους από το δημόσιο ιδιωτικούς φορείς ενδεχομένως να οφείλεται στην ολοένα και αυξανόμενη τάση της νομοθεσίας να αναθέτει σε αυτούς τους φορείς άσκηση δημόσιας εξουσίας.

Στα χέρια του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα, βρίσκεται από τις 3 Νοεμβρίου 2017 και του προέδρου της Βουλής κ. Νίκου Βούτση από τις 7 Νοεμβρίου 2017 βρίσκεται η ετήσια έκθεση για το έτος 2016 καθώς και ο απολογισμός του Συντονιστικού Οργάνου Επιθεώρησης και Ελέγχου (ΣΟΕΕ), που παρέδωσε, σε συναντήσεις που είχε μαζί τους, η Γενική Επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης κυρία Μαρία Παπασπύρου.

Στο μικροσκόπιο των ελεγκτικών σωμάτων τέθηκαν πλήθος υποθέσεων, πολλές εκ των οποίων, όπως σημειώνεται στη συνοπτική παρουσίαση της Έκθεσης για το έτος 2016, κατέληξαν σε εκθέσεις ελέγχου. Τέτοιες περιπτώσεις είναι μεταξύ άλλων:

– η υπόθεση των προγραμμάτων Αναπτυξιακής Συνεργασίας του Υπουργείου Εξωτερικών και της Υπηρεσίας Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας για τα έτη 2002-2010,

– η υπόθεση ανάπτυξης και εφαρμογής πρότυπου συστήματος επεξεργασίας υφάλμυρου νερού για την παραγωγή πόσιμου νερού σε κοινότητες της Ιορδανίας,

– η διενέργεια Ε. Δ. Ε. στο Γενικό Νοσοκομείο Μεσσηνίας – Νοσηλευτική Μονάδα Καλαμάτας σχετικά με τη λειτουργία του ταμείου,

– η διενέργεια ελέγχου στον Τομέα Υγειονομικών/ΕΤΑΑ (Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολούμενων), που σχετίζεται με πληρωμές σε εταιρεία παροχής υπηρεσιών υγείας

Σύμφωνα με τη Γενική Επιθεωρήτρια η μάχη κατά της διαφθοράς κατέστη αποτελεσματικότερη με το δραστικό συντονισμό των Ελεγκτικών Σωμάτων και Υπηρεσιών ενώ θετικά είναι τα αποτελέσματα της συνεργασίας τους με τις Εισαγγελικές Αρχές. Όπως σημειώνει, «η λύση στο πρόβλημα των ατελέσφορων ελέγχων του δημόσιου τομέα δεν μπορεί να είναι άλλη από την ενίσχυση της συνεργασίας όλων των αρμόδιων φορέων».

Μάλιστα, αναδεικνύονται ιδιαίτερα ορισμένες σοβαρές υποθέσεις για τις οποίες όχι μόνο διαπιστώθηκε, ύστερα από έλεγχο, η τεράστια οικονομική ζημία του Δημοσίου, αλλά για την αποκατάσταση της ζημίας υπήρξε συνεργασία των Σωμάτων και των Υπηρεσιών Επιθεώρησης και Ελέγχου με τις Εισαγγελικές Αρχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην συνοπτική παρουσίαση της Εκθεσης αναφέρονται ενδεικτικά οι εξής περιπτώσεις:

1. Η υπόθεση της ΣΤΑ. ΣΥ Α. Ε., (Σταθερές Συγκοινωνίες Α. Ε.) την οποία ανέλαβαν επιθεωρητές του ΓΕΔΔ. «Η εν λόγω αφορά στην υπεξαίρεση ποσού συνολικού ύψους ενός εκατομμυρίου εκατόν πενήντα έξι χιλιάδων ευρώ (1.156.000 €) από υπαλλήλους της εταιρείας στις Γραμμές 2 και 3 του Μετρό με τη διάθεση εισιτηρίων και καρτών απεριορίστων διαδρομών της Εταιρείας για το έτος 2015 χωρίς την έκδοση των αντίστοιχων παραστατικών στοιχείων διακινήσεων».

2. Η υπόθεση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών – Ε. Κ. Π. Α., στην οποία κλιμάκιο του ΓΕΔΔ «διαπίστωσε μη νόμιμη δαπάνη συνολικού ποσού διακοσίων σαράντα ενός χιλιάδων ευρώ (241.000 €) από τα αποθεματικά του Ε. Λ. Κ. Ε. για κατηγορίες πρόσθετων αμοιβών, που αχρεωστήτως καταβλήθηκαν σε υπάλληλους του Ε. Λ. Κ. Ε. τα έτη 2013-2014».

3. Η υπόθεση του ΚΕ. ΕΛ. Π. ΝΟ. (Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων), για την οποία ανατέθηκε με παραγγελία της Εισαγγελέως Εγκλημάτων Διαφθοράς σε Μικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών του ΣΟΕΕ, με συντονιστές ειδικούς επιθεωρητές από το Γραφείο του ΓΕΔΔ, η διενέργεια οικονομικού –διαχειριστικού ελέγχου στο ΚΕ. ΕΛ. Π. ΝΟ. κατά τα έτη 2011-2015 στο πλαίσιο προκαταρκτικής εξέτασης.

4. Η υπόθεση των Υποθηκοφυλάκων, για την οποία συγκροτήθηκε, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, Μικτό Κλιμάκιο Επιθεωρητών του ΣΟΕΕ «για τη διενέργεια επιθεώρησης – ελέγχου, κατ’ αρχήν δειγματοληπτικά, στο άμισθο Υποθηκοφυλακείο Αχαρνών».

Στο πλαίσιο των πειθαρχικών τους αρμοδιοτήτων, ο Γενικός επιθεωρητής, ασκεί πειθαρχικές διώξεις ή δίνει εντολή για άλλα δυσμενή διοικητικά μέτρα σε βάρος δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών, οι οποίοι εντός ή/και εκτός υπηρεσίας «προβαίνουν σε υπαίτιες και καταλογιστέες πράξεις, που ουδόλως συνάδουν με την υπαλληλική ιδιότητα και συνιστούν πειθαρχικά παραπτώματα». Όμως, ελέγχει και αποφάσεις πειθαρχικών οργάνων. Στην έκθεση αναφέρεται ότι οι αποφάσεις των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων πειθαρχικών συμβουλίων, που εκδόθηκαν και κοινοποιήθηκαν στον ΓΕΔΔ το έτος 2016, ανήλθαν στις 1.821.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΓΕΔΔ, «σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται δυσανάλογη επιείκεια κατά την επιβολή ποινών από τους πειθαρχικώς προϊσταμένους των διωκόμενων υπαλλήλων καθώς και από τα πρωτοβάθμια πειθαρχικά όργανα, στα οποία δεν προΐστανται δικαστές. Κατά συνέπεια, οι επίμαχες αποφάσεις δεν αποδίδουν πειθαρχική δικαιοσύνη και δεν ανταποκρίνονται στο κοινό περί δικαίου αίσθημα».