Στο Αγιον Ορος η σιγή είναι η φυσική κατάσταση των πραγμάτων, η σιωπή είναι ιδεολογία. Η σιγή είναι απουσία ήχων, η σιωπή είναι παρουσία αυτοκυριαρχίας. Η σιωπή, ως επιλογή, αποτελεί βασικό συστατικό της ησυχίας που τυλίγει τη ζωή στη χερσόνησο του Αθω, τη ζωή των μονίμων κατοίκων του –των αναχωρητών –αλλά και των περιηγητών στο «Περιβόλι της Παναγίας». Αυτή τη σιωπή την αναγνωρίζεις μέσα από «οχλαγωγία» συναισθημάτων, σαν τη λίμνη που στον καθρέφτη της ακύμαντης επιφάνειάς της καθρεφτίζεται ο ουρανός και στο βάθος της αναδύονται ηφαίστεια. Την τιτάνια σύγκρουση της φωτιάς με το νερό προδίδουν κάποιες φυσαλίδες που ρυτιδώνουν το είδωλο του ουρανού.
Ο χειμώνας, ο καθρέφτης της λίμνης και τα υδάτινα μονοπάτια των πουλιών. Στον έξω κόσμο, η ησυχία της φύσης αυτή την εποχή είναι ανησυχία των αισθήσεων. Αισθάνεσαι, σκέφτεσαι, απολαμβάνεις. Και μετά ηρεμείς και ταξιδεύεις τυλιγμένος μέσα σε αυτό το κρυστάλλινο πέπλο που μοιάζει να έχει υφανθεί γύρω από τα κοντινά, ίσως και τα μακρινά Σύμπαντα. Δεν σε απελευθερώνει η εποχή για να σκεφτείς ότι κάπου αλλού είναι καλοκαίρι. Δεν το νοσταλγείς, σε γεμίζει αυτό το στιγμιότυπο του κόσμου εδώ και τώρα. Σου κλείνουν τον ορίζοντα οι οροσειρές με τις χιονισμένες κορυφές που μόλις διακρίνονται πίσω από την παγωμένη αχλή. Κι όμως, είσαι πολύ ζεστός για ταξίδι.
Ο χειμώνας ησυχάζει περιπλανώμενος πάνω από τις λίμνες. Ολη η γοητεία του, και ακόμη παραπάνω, καθρεφτίζεται με τον πιο ατμοσφαιρικό τρόπο στα ήρεμα νερά των λιμνών της Φλώρινας –της Βεγορίτιδας, της λίμνης Πετρών, της Ζάζαρης, της Χειμαδίτιδας, της Μικρής και της Μεγαλης Πρέσπας. Την παγωμένη εικόνα ταράζουν μόνο τα ρίγη της ομορφιάς και το πέταγμα των ξωτικών των νερών και των καλαμιώνων, των υδρόβιων πουλιών, της ζωντανής νότας του τοπίου.
Τα ξωτικά του νερού υπήρχαν πάντα στη Βεγορίτιδα. Οι διηγήσεις σιμά στην εστία που τριζοβολά διηγούνται πώς τα ξωτικά δημιούργησαν αυτή τη ζωγραφιά. Ανάμεσα, λέει, στην Αρνισσα και την Περαία υπήρχε ένα βαθύ πηγάδι που δεν έπρεπε να το ξεχάσουν ανοιχτό, γιατί το πολύ νερό που έβγαζε θα πλημμύριζε τον κάμπο. Μια φεγγαρόλουστη βραδιά, όμως, τα ξωτικά του νερού τρόμαξαν το μικρό κορίτσι που πήγε να πάρει νερό, άφησε ανοιχτό το πηγάδι και το νερό έτρεξε και γέμισε τη Βεγορίτιδα. Μετά ανέλαβαν οι αδελφές της να την τροφοδοτούν χέρι-χέρι με νερό και να τη διατηρούν ζωντανή και όμορφη. Η πιο κοντινή λίμνη των Πετρών τής δίνει το νερό που παίρνει από τη Χειμαδίτιδα που και εκείνη με τη σειρά της έχει πάρει από τη Ζάζαρη. Αυτή η βαθιά επικοινωνία των νερών αναζωογονεί το τοπίο και ζεσταίνει την καρδιά του, όσο χαμηλά κι αν πέφτει ο υδράργυρος.
Πιάνεις την άκρη της γοητείας της Βεγορίτιδας από τον Αγιο Παντελεήμονα, και διαβάζεις εικόνα-εικόνα ένα πολύστιχο ποίημα μήκους δέκα χιλιομέτρων ακρολιμνιάς. Τα κόκκινα και χρυσά, ακόμη, χρώματα των δένδρων κατρακυλούν από τις απότομες πλαγιές, περνούν τον δρόμο και σταματούν ακριβώς στο φρύδι της όχθης για να προβληθούν σαν πίνακας μαέστρου ζωγράφου στο ανοιχτό γαλάζιο του νερού. Οι κόκκινες φυλλωσιές των δένδρων είναι το ίδιο φλογισμένες με τις αρμαθιές των αυθεντικών πιπεριών Φλωρίνης που καλλιεργούν εδώ οι δημιουργικοί, όσο και η φύση, άνθρωποι.
Προχωρημένο απόγευμα στη Χειμαδίτιδα και το κουπί τού κανό που μεταχειρίζεσαι μοιάζει να βυθίζεται σε ρευστό ασήμι. Πίσω στην όχθη, οι ακίνητες φιγούρες των ψαράδων τονίζουν την ηρεμία που απλώνει πάνω στη λίμνη η στιγμή της εποχής. Ακίνητες οι πλάβες, οι παραδοσιακές βάρκες, συρμένες στην άκρη, ακίνητοι και οι καλαμιώνες στο κέντρο της λίμνης με τα υδρόβια πουλιά. Κινούνται μόνο το κανό και οι γιγάντιοι ίσκιοι των γύρω βουνών που ορθώνονται μπροστά στον ήλιο και τον κρύβουν. Είναι πολύ όμορφη η λίμνη ετούτη την ώρα.
Πίσω από τα βουνά, ήδη καθώς προβάλλεις από το Περβάλι, έχεις την πανοραμική εικόνα των μυστηρίων του χειμώνα πάνω από τη Μικρή Πρέσπα. Αλλά αναζητάς ένα πιο επίκαιρο σημείο για καλύτερη και αμεσότερη απόλαυση αυτής της εμβληματικής εικόνας του χειμώνα. Το βρίσκεις βγαίνοντας από τον κεντρικό δρόμο που έρχεται από τη Φλώρινα, ανάμεσα στα χωριά Καρυές και Λευκώνας, αριστερά, στην κορυφή του λόφου Καλέ, ένα υπέροχο μπαλκόνι στη Μικρή Πρέσπα. Το ποδήλατο βουνού είναι το ιδανικό μέσο να σε πάει στην κορυφή κάτω από τις αψίδες των χρυσοπόρφυρων δένδρων. Μπορείς όμως να πας και με πιο συνηθισμένα μέσα, το off-road όχημα ή τα πόδια, πάντα από την ίδια διαδρομή.
Η ματιά σου απλώνεται σχεδόν σε ολόκληρη τη Μικρή Πρέσπα που σαν υδάτινο τόξο σε αγκαλιάζει. Εστιάζεις στα δυο νησιά της. Ο Αγιος Αχίλλειος προβάλλεται πάνω στη στεριά και μοιάζει με χερσόνησο. Το μοναχικό Βιδρονήσι, όμως, φαίνεται από μακριά ότι είναι νησί έτσι όπως μοιάζει να ταξιδεύει στα νερά στο κέντρο της λίμνης με φόντο τα βουνά της Αλβανίας. Σε αντίθεση με τον Αγιο Αχίλλειο, που κατοικείται από ανθρώπους, εδώ, το κέντρο του Εθνικού Πάρκου, είναι αποκλειστική επικράτεια της άγριας φύσης, απρόσιτο από τους ανθρώπους ολοχρονίς. Μόνο την ημέρα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου οι άνθρωποι που κατοικούν μαζί με τους κορμοράνους το χωριό Μικρολίμνη, προσεγγίζουν με τις βάρκες τους το Βιδρονήσι για να λειτουργήσουν το εκκλησάκι που υπάρχει εκεί. Μετά, η απόλυτη ησυχία όλων των εποχών. Ομως εδώ, στην όχθη, μια συντροφιά υδρόβιων πουλιών ταράζει την ησυχία του χειμώνα καθώς ζωγραφίζει πάνω στη μέχρι πρότινος ακίνητη επιφάνεια της λίμνης με τις άκρες των συμπτυσσόμενων ποδιών τους διασταυρούμενες, υδάτινες, πορείες. Είναι σαν να χαράζουν έναν ύμνο στην ομορφιά που ακούγεται ακόμη πιο δυνατά μέσα στην ησυχία του χειμώνα.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 5 Νοεμβρίου 2017.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
