Κόκκινο χτυπάει η αγωνία σε Μαδρίτη και Βαρκελώνη για το αποτέλεσμα των εκλογών του Δεκεμβρίου που θα κρίνει εν πολλοίς το μέλλον και την ενότητα του ισπανικού κράτους. Η απόφαση του πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι να στηθούν τόσο σύντομα οι κάλπες στην Καταλωνία, στις 21 Δεκεμβρίου, σε συνδυασμό με την άμεση άρση της αυτονομίας, έχει φέρει τους εθνικιστές ενώπιον δύσκολων αποφάσεων.
Παλιές και νέες συμμαχίες
Δεν είναι ακόμη σαφές αν θα λάβουν μέρος στις εκλογές όλα τα αυτονομιστικά κόμματα σε μια νέα συμμαχία όπως ήταν το «Μαζί για το Ναι». Εάν δεν το κάνουν, μοιάζει απίθανο να διατηρήσουν την ενότητα που τα έχει μετατρέψει σε τέτοια τρομερή δύναμη. Οι συντηρητικοί του αυτοεξόριστου πλέον καταλανού ηγέτη Κάρλες Πουιτζντεμόν και οι αριστεροί αντικαπιταλιστές σύμμαχοί του στην τοπική κυβέρνηση ήταν πάντα μια αταίριαστη συμμαχία.
O Οριόλ Τζουνκέρας, ο οποίος καθαιρέθηκε από αναπληρωτής πρωθυπουργός μαζί με την υπόλοιπη καταλανική κυβέρνηση που έχει συρθεί στα δικαστήρια με τις κατηγορίες της εξέγερσης, αναμένεται να γίνει τώρα ο ηγέτης του κινήματος της ανεξαρτησίας, καθώς το κόμμα του, η Ρεπουμπλικανική Αριστερά της Καταλωνίας (ERC), εμφανίζεται μπροστά από τους πιο μετριοπαθείς.
Η κυβέρνηση Ραχόι προκάλεσε τον Πουιτζντεμόν να είναι υποψήφιος ώστε οι ψηφοφόροι να μπορέσουν να κρίνουν τη συμπεριφορά του. Αλλά το συντηρητικό Καταλανικό Ευρωπαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του (PDeCAT) έχει χάσει σαφώς τη θέση της κυρίαρχης δύναμης της περιοχής και ο ίδιος κατηγορείται για τυχοδιωκτική ανευθυνότητα –ακόμη και οπαδοί της ανεξαρτησίας τον κατηγορούν ότι «το έσκασε» στο Βέλγιο, αντί να μείνει και να ηγηθεί του κινήματος την πιο κρίσιμη ώρα.
Με ενθουσιώδεις ενωτικούς να έχουν πάρει θάρρος και να διαδηλώνουν στη Βαρκελώνη με συνθήματα κατά της απόσχισης, η Μαδρίτη ελπίζει ότι η δυναμική των εθνικιστών θα ξεφουσκώσει. Οι εσωτερικές αντιπαραθέσεις στους κόλπους τους, ο φόβος των νομικών κυρώσεων και των οικονομικών επιπτώσεων λειτουργούν υπέρ της Μαδρίτης. Αλλά και εκεί δεν κρύβεται η αγωνία για την πιθανότητα να πλειοψηφήσουν ξανά οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας στο νέο καταλανικό κοινοβούλιο.
Από πολλές απόψεις, αυτή είναι η καλύτερη δυνατή στιγμή για να πάει σε εκλογές το κίνημά τους. Με μερικούς από τους ηγέτες του να είναι τώρα στη φυλακή, ενώ ο Πουιτζντεμόν και άλλοι αντιμετωπίζουν ποινές κάθειρξης έως και 30 ετών, οι αυτονομιστές έχουν κερδίσει τη συμπάθεια, και η μνήμη της αστυνομικής βίας στο χαοτικό δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου παραμένει νωπή.
Ο Ραχόι θέλει οι ψηφοφόροι να τιμωρήσουν τους αυτονομιστές για το χάος των τελευταίων εβδομάδων. Με τις μεγαλύτερες τράπεζες και τις εταιρείες της Καταλωνίας να μετακινούν την έδρα τους αλλού, και την έλλειψη υποστήριξης της ΕΕ να είναι πλέον προφανής σε όλους, ελπίζει ότι τα ποσοστά των αυτονομιστών δεν θα τους επιτρέψουν να κυριαρχήσουν στη νέα Βουλή.
Ο Ραχόι ποντάρει επίσης στην αποκαλούμενη «σιωπηλή πλειοψηφία» των ενωτικών Καταλανών, που βγήκαν για πρώτη φορά με δικές τους ογκώδεις διαδηλώσεις στους δρόμους.
Αλλά το αποτέλεσμα των εκλογών είναι αδύνατον να προβλεφθεί, κυρίως επειδή η Καταλωνία φαίνεται να είναι χωρισμένη στα δύο. Στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 οι αυτονομιστές κέρδισαν το 48% των ψήφων και την πλειοψηφία των εδρών στην τοπική Βουλή.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση για την εφημερίδα «El Mundo», τα καταλανικά κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας χάνουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία που κέρδισαν στις προηγούμενες εκλογές, με 42,5% έναντι 43,4%. Αλλά η μικρή διαφορά που καταγράφει η έρευνα προμηνύει σκληρή μάχη μεταξύ των δύο πλευρών στις εκλογές του Δεκεμβρίου. Και άλλες έρευνες δείχνουν τους αυτονομιστές να έχουν αυξήσει τα ποσοστά τους –ακόμη και στο 48,7% (έναντι 43,6%).
Μετά τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων, μια νίκη των ενωτικών θα ήταν βαθιά ταπεινωτική για τους αυτονομιστές, αλλά και ο Ραχόι διακινδυνεύει πολλά, επειδή μια σαφής επικράτηση του κινήματος της ανεξαρτησίας θα οδηγήσει σε νέο αδιέξοδο. Στη Μαδρίτη λένε, πάντως, ότι ακόμη και αν νικήσουν οι αυτονομιστές, δεν πρόκειται να επιμείνουν στην ίδια συγκρουσιακή στάση, καθώς η «πρόβα της ανεξαρτησίας» έδειξε καθαρά τις ανυπέρβλητες δυσκολίες του εγχειρήματος. Τα οικονομικά προβλήματα (σχεδόν 1.900 επιχειρήσεις έχουν ήδη μεταφέρει την έδρα τους εκτός Καταλωνίας από τον φόβο της πολιτικής αβεβαιότητας) και η ψυχρή υποδοχή που επεφύλαξε η διεθνής κοινότητα στη νέα «Καταλανική Δημοκρατία», την οποία δεν αναγνώρισε κανείς, θα είναι τα μεγάλα επιχειρήματα των ενωτικών στον δρόμο για τις κάλπες.
Εκκληση για ηρεμία
Σε κλίμα τέτοιας αβεβαιότητας, και με την κοινή γνώμη διχασμένη στην Καταλωνία, οι πιο μετριοπαθείς σύμμαχοι του Ραχόι στο συντηρητικό στρατόπεδο μαζί με τους Σοσιαλιστές (το κύριο κόμμα της ισπανικής αντιπολίτευσης) κάνουν προσπάθειες για να πέσουν οι τόνοι της αντιπαράθεσης. Οποιαδήποτε υπερβολική αντίδραση από τη Μαδρίτη στην προεκλογική περίοδο θα μπορούσε να αυξήσει τη διεθνή κριτική και να ρίξει τους αναποφάσιστους Καταλανούς στην αγκαλιά των αποσχιστών. Για να μη μιλήσουμε για τον κίνδυνο της βίας, που πάντα ελλοχεύει.
Η παρουσία του Πουιτζντεμόν «ταράζει» τους Βέλγους
Καταφεύγοντας στις Βρυξέλλες πρωτίστως για να γλιτώσει τις ποινικές διώξεις, ο Πουιτζντεμόν επιχείρησε παράλληλα να διεθνοποιήσει το καταλανικό ζήτημα. Αλλά το μόνο που κατάφερε είναι να εξοργίσει κάποιους οπαδούς του, που τον κατηγορούν για δειλία, και να εξαγάγει την κρίση στον εύθραυστο κυβερνητικό συνασπισμό του Βελγίου.
Αν και διέψευσε ότι θα ζητήσει πολιτικό άσυλο, οι φήμες λένε ότι ο έκπτωτος ηγέτης της Καταλωνίας πήγε στο Βέλγιο έπειτα από πρόσκληση του «σκληρού» φλαμανδού εθνικιστή Τέο Φράνκεν. Ο 39χρονος υπουργός Ασύλου και Μετανάστευσης του Βελγίου δεν κρύβει τη συμπάθειά του για τον αγώνα των καταλανών εθνικιστών. Οπως και το κόμμα του (Ν-VA), τάσσεται υπέρ της απόσχισης της Καταλωνίας από την Ισπανία, προσδοκώντας στη συνέχεια σε απόσχιση της Φλάνδρας.
Ετσι η παρουσία Πουιτζντεμόν στο Βέλγιο έχει ταράξει την εύθραυστη πολιτική ισορροπία μεταξύ φλαμανδών εθνικιστών και των άλλων τριών κομμάτων που αποτελούν τον κυβερνητικό συνασπισμό.
Αλλά ο μεγάλος εφιάλτης του (γαλλόφωνου φιλελεύθερου) πρωθυπουργού Ζαν Μισέλ είναι ότι τυχόν αίτημα έκδοσης του Πουιτζντεμόν από τις ισπανικές αρχές θα μεταφραστεί αμέσως σε μείζονα κυβερνητική κρίση στο Βέλγιο, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι οι Φλαμανδοί θα αρνηθούν να τον παραδώσουν. Προς το παρόν, η ισπανική εισαγγελία έδωσε εντολή για την έκδοση ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης του Πουιτζντεμόν.
Με αδιευκρίνιστο τον χαρακτήρα και τους όρους της παραμονής του στις Βρυξέλλες, εκείνος άνοιξε από εκεί νέα ηλεκτρονική διεύθυνση υπό τον τίτλο «Εξόριστος πρόεδρος στην Ευρώπη». Δήλωσε ότι αποδέχεται την πρόκληση των εκλογών, αναγνωρίζοντας έτσι εμμέσως τον έλεγχο της Μαδρίτης, αλλά τόνισε πως δεν πρόκειται να επιστρέψει στην Καταλωνία «χωρίς εγγυήσεις» για δίκαιη δίκη.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Μαδρίτης, όλοι οι πολιτικοί που τάσσονται υπέρ της αυτονομίας, μεταξύ των οποίων και ο Πουιτζντεμόν, είναι ελεύθεροι να πάρουν μέρος στις εκλογές της 21ης Δεκεμβρίου. Στελέχη του αριστερού καταλανικού κόμματος CUP που στήριζε την κυβέρνηση μειοψηφίας του Πουιτζντεμόν δήλωναν ότι πρόκειται να μποϊκοτάρουν τις εκλογές, όμως το κόμμα δεν έχει πάρει ακόμη επίσημα θέση.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
