Η τρίτη αξιολόγηση, κατά τα φαινόμενα, οδεύει προς την ολοκλήρωσή της. Αυτό τουλάχιστον βεβαιώνουν όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες, εγχώριοι και ξένοι. Την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση μετέδωσε ακριβώς αυτή την προοπτική, με τον Πρωθυπουργό να υπαινίσσεται μάλιστα από το βήμα της Βουλής ότι επίκειται, ότι είναι προ των θυρών και θα συμβεί σύντομα, και σίγουρα πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους.
Τα σήματα των Βρυξελλών
Αντιστοίχως οι Βρυξέλλες μετέδωσαν ανάλογα σήματα. Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν και στενός συνεργάτης του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ Μαργαρίτης Σχοινάς ενημέρωσε σε κλειστή συνάντηση στην Αθήνα τους επικεφαλής των μέσων ενημέρωσης ότι «βρισκόμαστε πολύ κοντά και εκτός απροόπτου η συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο μπορεί να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα μέσα του προσεχούς Δεκεμβρίου», για να επακολουθήσει η επικύρωσή της στην αρχή του νέου έτους στο πρώτο Eurogroup του Ιανουαρίου.
Ηταν τέτοια η βεβαιότητα του κ. Σχοινά για το κλείσιμο της αξιολόγησης που θέλησε να ενημερώσει τους έλληνες δημοσιογράφους κυρίως για τη συνέχεια, για τις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν σχετικά με το καθεστώς εποπτείας που θα επικρατήσει μετά το τέλος του προγράμματος στήριξης, μετά δηλαδή την 20ή Αυγούστου 2018, οπότε και ολοκληρώνεται το δανειοδοτικό πρόγραμμα της τρόικας προς την Ελλάδα.
Για τον έλληνα εκπρόσωπο του κ. Γιούνκερ το μείζον θέμα από εδώ και πέρα είναι ο μηχανισμός επιτήρησης και εποπτείας, ώστε να αποτραπεί ενδεχόμενη δημοσιονομική εκτροπή και να μη διολισθήσει και πάλι η ελληνική οικονομία σε νέα δημοσιονομική κρίση. Και επ’ αυτού ανέπτυξε τέσσερα πιθανά σενάρια, με επικρατέστερο το λεγόμενο «υβριδικό», το οποίο θα συνδυάζει έναν μηχανισμό επιτήρησης με ρύθμιση των χρεών, ως εγγύηση της εξόδου στις αγορές.
Κοινή είναι η πεποίθηση ότι οι Ευρωπαίοι θέλουν να τελειώνουν με το άγος των μνημονίων, κουράστηκαν να επιτηρούν και να πληρώνουν την Ελλάδα, επί της ουσίας βιάζονται να απαλλαγούν από το ελληνικό πρόβλημα και επιδιώκουν να μεταθέσουν απολύτως την ευθύνη στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, το οποίο θα κληθεί από τον Αύγουστο του 2018 να πειθαρχήσει και να σηκώσει ακέραιο το βάρος, αν πραγματικά θέλει να διατηρήσει η χώρα μας την επαφή με τις διαδικασίες εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ολοκλήρωσης.
Η έξοδος από το Μνημόνιο και το χρέος
Πράγμα που σημαίνει ότι η χώρα θα πρέπει να προσαρμοστεί αναλόγως, καθώς από τον Αύγουστο του 2018 η Ελλάδα θα είναι υποχρεωμένη μόνη, χωρίς δεκανίκια, με ίδιες δυνάμεις, να απευθύνεται στις αγορές και να καλύπτει μέσω αυτών τις όποιες χρηματοδοτικές ανάγκες έχει. Οι βοήθειες που θα λάβει έως τότε συνδέονται κυρίως με την υπεσχημένη από το 2012 ρύθμιση του χρέους που θα προσφερθεί και με τις όποιες εγγυήσεις μπορεί να προσφέρει το σύστημα επιτήρησης και εποπτείας που θα συμφωνηθεί.
Ωστόσο, παρά τα όσα αισιόδοξα μεταδίδονται από πολλές κατευθύνσεις, ο δρόμος προς την έξοδο από τα μνημόνια δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Η διατήρηση κατ’ αρχήν της δημοσιονομικής σταθερότητας δεν είναι εξασφαλισμένη, ούτε απαλλαγμένη από πολιτικούς και άλλους κινδύνους.
Θα απαιτήσει πειθαρχίες τις οποίες ιστορικά δεν διαθέτει το ελληνικό πολιτικό σύστημα, αντιθέτως έχει αποδείξει πάμπολλες φορές στο παρελθόν ότι είναι επιρρεπές στην ασυνέπεια.
Ο εκλογικός κύκλος λοιπόν μπορεί να προβάλει απειλητικός ανά πάσα στιγμή. Οπως συνηθίζει να λέει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γ. Χουλιαράκης, η αναγγελία και μόνον του τέλους των μνημονίων θα προκαλέσει πιέσεις στον προϋπολογισμό, καθώς θα ελευθερώσει κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, κάτι που με τη σειρά του θα κατακλύσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης από «δίκαια αιτήματα» είτε για μείωση των φόρων είτε για αύξηση των δαπανών.
Η βόμβα των «κόκκινων» δανείων
Επιπλέον εκκρεμές και επικίνδυνο για τις ελληνικές οικονομικές εξελίξεις παραμένει το θέμα των τραπεζών, και ιδιαίτερα εκείνο της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων. Οι ελληνικές τράπεζες στο πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος έχουν αναλάβει την υποχρέωση να περιορίσουν εφέτος τα NPLs κατά 9 δισ. ευρώ και του χρόνου κατά 12 δισ. ευρώ. Οι παραπάνω στόχοι δεν είναι εύκολα επιτεύξιμοι και πολλά θα εξαρτηθούν από την ταχύτητα διενέργειας των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Ηδη η τρόικα έχει διαμηνύσει στην κυβέρνηση ότι χωρίς έναρξη των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών δεν πρόκειται να κλείσει η αξιολόγηση.
Λέγεται μάλιστα ότι κατά τις τελευταίες διαπραγματεύσεις ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Ν. Τόσκας επικρίθηκε εντόνως γιατί δεν λαμβάνει τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας των συμβολαιογράφων προκειμένου να ξεκινήσουν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί.
Υπό το βάρος αυτών των πιέσεων και με την αγωνία των τραπεζιτών στα ύψη, το υπουργείο Ανάπτυξης υποσχέθηκε ότι στις 29 Νοεμβρίου οι πλατφόρμες θα είναι έτοιμες και οι πρώτοι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα «τρέξουν», με σκοπό διευκολυνθούν οι τράπεζες και να μεταδοθεί ένα ισχυρό σήμα στην αγορά, και ιδιαίτερα στους λεγόμενους «στρατηγικούς κακοπληρωτές», δηλαδή σε όσους έχουν αλλά δεν πληρώνουν εκ συστήματος, να προσέλθουν με θετική διάθεση στα ταμεία των τραπεζών, αλλιώς θα χάσουν τις περιουσίες τους.
Οπως και να έχει πάντως, η πορεία προς την έξοδο της κρίσης δεν θα είναι ένας υγιεινός περίπατος. Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να βασανίζεται από το βάρος των φόρων και τον περιορισμό της ζήτησης, η κατανάλωση παραμένει υποτονική και η ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών περιορισμένη.
Αναιμική ανάκαμψη και πολιτική αβεβαιότητα
Η επιχειρηματική αγορά μετά την αισιοδοξία του τουριστικού καλοκαιριού βιώνει ένα δύσκολο φθινόπωρο. Ολες οι αλυσίδες λιανικών πωλήσεων είδαν τον τζίρο τους να υποχωρεί μετά τον Σεπτέμβριο, γεγονός που δηλώνει εισοδηματική καχεξία και παραπέμπει σε αναιμική ανάκαμψη. Ολοι πλέον αντιλαμβάνονται τη σημασία επιτάχυνσης των ιδιωτικών επενδύσεων και απαιτούν από τον Πρωθυπουργό να άρει το πλήθος των εμποδίων και να οργανώσει αναλόγως την κυβέρνησή του ώστε να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι ανταγωνιστικές και εξωστρεφείς, στην προώθηση και στην υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων τους.
Το δυστύχημα είναι ότι το πολιτικό κλίμα δεν βοηθάει. Η στρατηγική της έντασης που δείχνει να επιλέγει ο κ. Τσίπρας, όλο αυτό το κύμα σκανδαλολογίας που οργανώνει με σκοπό να πλήξει τον Κυριάκο Μητσοτάκη και όσους το Μέγαρο Μαξίμου θεωρεί ότι τον συνοδεύουν, υπονομεύει το κλίμα πολιτικής σταθερότητας που οι συνθήκες απαιτούν.
Γενικώς οι πολιτικές κινήσεις του κ. Τσίπρα δημιουργούν την εντύπωση ότι το κυβερνών κόμμα προτού καν ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση προπαρασκευάζει συνθήκες εκλογικού αιφνιδιασμού.
Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι ο ευρύς πια προπαγανδιστικός μηχανισμός της κυβέρνησης προετοιμάζει συστηματικά και οργανωμένα «δολοφονίες χαρακτήρων» προκειμένου να απομειώσει τη δημοσκοπική υπεροχή της Νέας Δημοκρατίας και να αναδείξει εκ νέου τις παλαιές διαφορές, να υψώσει δηλαδή τις κλασικές διλημματικές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς, επιδιώκοντας βεβαίως και τον εγκλωβισμό στο συγκεκριμένο δίπολο των ψηφοφόρων της Κεντροαριστεράς.
Προς προεκλογική περίοδο μακρά
Ουσιαστικά ο πολιτικός σχεδιασμός του κ. Τσίπρα δημιουργεί περιβάλλον μακρόσυρτης προεκλογικής περιόδου, κάτι που δεν ταιριάζει με τις διακηρυγμένες επιδιώξεις για σταθεροποίηση και ανάπτυξη της οικονομίας. Οι πολιτικές στοχεύσεις είναι εμφανώς ασύμβατες προς τις οικονομικές επιδιώξεις, εντείνουν την καχυποψία και γεννούν νέες αμφισβητήσεις. Θα περίμενε κανείς, στις παρούσες αβέβαιες ακόμη οικονομικές συνθήκες, κλίμα καταλλαγής και σίγασης των πολιτικών παθών, παρά όξυνση και εντάσεις. Εκτός κι αν όντως προπαρασκευάζει εκλογικό αιφνιδιασμό, θέλοντας να εκμεταλλευθεί το όποιο πλεονέκτημα δημιουργήσουν το διαφαινόμενο κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης και η πιθανολογούμενη ρύθμιση του χρέους.
Προς τη σύγκρουση
Οι Ευρωπαίοι θέλουν να τελειώνουν με το άγος των μνημονίων, κουράστηκαν να επιτηρούν και να πληρώνουν την Ελλάδα, επί της ουσίας βιάζονται να απαλλαγούν από το ελληνικό πρόβλημα και επιδιώκουν να μεταθέσουν απολύτως την ευθύνη στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.
***
Η στρατηγική της έντασης που δείχνει να επιλέγει ο κ. Τσίπρας, όλο αυτό το κύμα σκανδαλολογίας που οργανώνει με σκοπό να πλήξει τον Κυριάκο Μητσοτάκη και όσους το Μαξίμου θεωρεί ότι τον συνοδεύουν, υπονομεύει το κλίμα πολιτικής σταθερότητας που οι συνθήκες απαιτούν.
***
Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι ο ευρύς πια προπαγανδιστικός μηχανισμός της κυβέρνησης προετοιμάζει συστηματικά και οργανωμένα «δολοφονίες χαρακτήρων» προκειμένου να απομειώσει τη δημοσκοπική υπεροχή της ΝΔ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
