Ποιοι και γιατί φοβούνται τον εξωδικαστικό συμβιβασμό

Απογοητευτική είναι μέχρι στιγμής η εφαρμογή του εξωδικαστικού συμβιβασμού για την αναδιάρθρωση επιχειρηματικών οφειλών. Σύμφωνα με πληροφορίες, μέσα στο πρώτο δίμηνο λειτουργίας του θεσμού μόλις 220 επιχειρήσεις έχουν περάσει όλα τα τεστ και προχωρούν στη ρύθμιση των χρεών τους, τα οποία δεν ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για σταγόνα στον ωκεανό, με δεδομένο ότι το σύνολο των προβληματικών χορηγήσεων της κατηγορίας φτάνει τα 60 δισ. ευρώ.

Οπως επισημαίνει έμπειρο τραπεζικό στέλεχος που παρακολουθεί σε καθημερινή βάση τις… επιδόσεις του μηχανισμού, εάν ο ρυθμός ένταξης των δανειοληπτών σε αυτόν δεν αυξηθεί τους επόμενους μήνες το νέο εργαλείο θα οδηγηθεί σύντομα σε αχρηστία.

Οταν ψηφίστηκε η σχετική νομοθεσία, οι τράπεζες εκτιμούσαν ότι με ελάχιστο ύψος οφειλών τα 20.000 ευρώ προς Δημόσιο, τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία θα μπορούσαν δυνητικά να ρυθμιστούν περί τα 4 δισ. ευρώ δανείων που έχουν δοθεί σε ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις όλων των νομικών μορφών. Ωστόσο, οι στόχοι αυτοί φαντάζουν σήμερα άπιαστοι.

Επικεφαλής εσωτερικής μονάδας διαχείρισης επισφαλών απαιτήσεων συστημικού ομίλου τονίζει ότι για να έχει νόημα η λειτουργία του θεσμού θα πρέπει ο μηνιαίος ρυθμός αναδιάρθρωσης δανειακών υπολοίπων να δεκαπλασιαστεί, δηλαδή οι συνολικές ρυθμίσεις να φτάσουν κατ’ ελάχιστο τις 12.000-15.000 το 2018.

Είναι χαρακτηριστικό ότι έως τώρα από τους 8.000 οφειλέτες που έχουν κάνει είσοδο στο σύστημα, μόλις οι 1.500 –ή 1 στους 5 –έχουν καταφέρει να περάσουν τα κριτήρια ένταξης στο ευνοϊκό καθεστώς. Και από αυτούς, μόλις το 15% έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για τη ρύθμιση των οφειλών του καταθέτοντας όλα τα απαραίτητα οικονομικά στοιχεία για να προχωρήσει η διαδικασία.

Σύμφωνα με τραπεζική πηγή, η πλειονότητα των οφειλετών, τουλάχιστον μέχρι και το τέλος Οκτωβρίου, έκανε χρήση του εργαλείου όχι για να ρυθμίσει τα χρέη του, αλλά για να κερδίσει χρόνο, μπλοκάροντας τις νομικές ενέργειες των πιστωτών. «Πρόκειται για στρατηγικούς κακοπληρωτές, που όπως και με παλαιότερες οριζόντιες ρυθμίσεις προστασίας των περιουσιακών τους στοιχείων, έτσι και τώρα αιτούνται ένταξης στον εξωδικαστικό συμβιβασμό για να αποφύγουν τον πλειστηριασμό των ακινήτων τους ή άλλα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης που προωθούν οι τράπεζες» σημειώνει δικηγόρος που χειρίζεται τέτοιες υποθέσεις.

Ο ίδιος εκτιμά ότι μόνο αν κινηθούν πιο επιθετικά οι τράπεζες τα επόμενα τρίμηνα στο «κυνήγι» των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα υπάρξει αύξηση των αιτημάτων από αυτούς που πραγματικά το έχουν ανάγκη για να σώσουν τη δραστηριότητά τους.

Τραπεζικοί κύκλοι σημειώνουν, πάντως, από την πλευρά τους ότι ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής των πιστωτικών ιδρυμάτων στην ανάκτηση των κόκκινων οφειλών είναι το ελληνικό Δημόσιο. Τα ποσά που καλούνται να πληρώνουν σχεδόν κάθε μήνα στην Εφορία νοικοκυριά και επιχειρήσεις στερούν από τις τράπεζες ρευστότητα που θα μπορούσε να διοχετευτεί στην αποπληρωμή των δανείων.

Μάλιστα, δεν είναι λίγες και οι περιπτώσεις εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν μικρές καθυστερήσεις, καθώς οι οφειλέτες προτιμούν να εξοφλήσουν μια φορολογική υποχρέωση από το να πληρώσουν τη δόση τους στην τράπεζα, υπό τον φόβο των κατασχέσεων από την Εφορία.

Τραπεζικό στέλεχος μιλώντας στο «Βήμα» σημειώνει ότι οι βασικές αιτίες για τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην εφαρμογή του εξωδικαστικού μηχανισμού είναι οι εξής: Πλήρης οικονομικός έλεγχος. Η ένταξη μιας επιχείρησης στη διαδικασία της ρύθμισης των δανείων της προϋποθέτει την αποκάλυψη όλων των οικονομικών στοιχείων, αλλά και της περιουσίας, κινητής ή ακίνητης, του οφειλέτη στην τράπεζα. Πολλοί επιχειρηματίες διστάζουν να δώσουν στο… φως την πλήρη χρηματοοικονομική τους εικόνα, φοβούμενοι ότι οι πιστωτές θα κινηθούν εναντίον τους για τη ρευστοποίησή τους. Κριτήρια βιωσιμότητας. Ως τώρα, η πλειονότητα των αιτημάτων έχουν απορριφθεί λόγω αδύναμων οικονομικών αποτελεσμάτων. Συγκεκριμένα, για να προχωρήσει η ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού συμβιβασμού θα πρέπει το νομικό πρόσωπο που αιτείται τη ρύθμιση να εμφανίζει κέρδη σε μία τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις. Ωστόσο, πολλές εταιρείες, λόγω των πραγματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, δεν πληρούν αυτό το κριτήριο και αποκλείονται αυτόματα από τη διαδικασία.

Μη αυτοματοποιημένη ένταξη. Τους πρώτους δύο μήνες λειτουργίας της πλατφόρμας δεν προβλεπόταν αυτοματοποιημένη διαδικασία για τη ρύθμιση οφειλών από 20.000 ως 50.000 ευρώ. Μετά τη συμφωνία της κυβέρνησης με τους θεσμούς, η έγκριση ενός αιτήματος θα γίνεται στη στιγμή. Συγκεκριμένα, θα πρέπει ο δείκτης οφειλές προς EBITDA (κέρδη προ φόρων τόκων και αποσβέσεων) να μην ξεπερνά το 8. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι με αυτόν τον τρόπο το ξεκαθάρισμα βιώσιμων και μη βιώσιμων σχημάτων θα γίνεται ταχύτερα.