Με το ένα χέρι δώρα, με το άλλο περικοπές

Δύο χρόνια μετά τις κάλπες του 2015, η κυβέρνηση τρέχει για να κλείσει την αξιολόγηση και τα ρήγματα που έχει δημιουργήσει στον κοινωνικό ιστό και στην εκλογική της βάση η πιστή εφαρμογή του πιο σκληρού (τρίτου) Μνημονίου.

Ετσι εμφανίζεται με το ένα χέρι να διανέμει το υπερ-πλεόνασμα του 2017 που υπολογίστηκε σε 800 εκατομμύρια ευρώ, ενώ με το άλλο να κόβει κοινωνικά επιδόματα για το τρίτο παιδί, το ΕΚΑΣ, τους φοιτητές, το πετρέλαιο θέρμανσης. Επειδή οι περικοπές είχαν ήδη συμφωνηθεί και νομοθετηθεί πριν από έναν χρόνο, στην παρούσα τρίτη αξιολόγηση το βάρος των συζητήσεων με τους δανειστές την τελευταία εβδομάδα επικεντρώθηκε στην κατανομή του περισσεύματος των 800 εκατομμυρίων ευρώ.

Παρότι δεν έχουν ληφθεί οι οριστικές αποφάσεις, η οδηγία που έχει δοθεί είναι τα χρήματα να κατευθυνθούν στην ενίσχυση των δικαιούχων του εγγυημένου εισοδήματος, δηλαδή σε πραγματικά φτωχούς, σε άνεργους οικογενειάρχες εγγεγραμμένους στον ΟΑΕΔ και στην απονομή κύριων και επικουρικών συντάξεων που εκκρεμούν πάνω από έναν χρόνο.

Βέβαια, τις τελικές αποφάσεις θα πάρει η κυβέρνηση, αν όχι προσωπικά ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος ασφαλώς θα επιδιώξει να μην επαναληφθεί το περσινό «φιάσκο», όταν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και άλλων κομμάτων έπαιρναν το «δώρο» της σύνταξης ως χαμηλοσυνταξιούχοι.

Εφέτος θα τεθούν αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια ώστε περίπου 250.000 συνταξιούχοι να πάρουν ένα μέρος από το «δώρο» των Χριστουγέννων. Επίσης θα διατεθούν κονδύλια για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας. Οι δανειστές όμως επιμένουν να καταβληθούν κατά προτεραιότητα οι συντάξεις σε όσους έχουν υποβάλει τα χαρτιά συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ και περιμένουν. Τα τεχνικά κλιμάκια υπολογίζουν ότι ο ΕΦΚΑ θα χρειαστεί περίπου 1,2 δισ. ευρώ για να καταβάλει όλες τις συντάξεις (κύριες και επικουρικές) και τα εφάπαξ που εκκρεμούν μέχρι το καλοκαίρι του 2018, που εκπνέει το πρόγραμμα. Μάλιστα, όπως σημειώνουν, «τότε δεν πρέπει να υπάρχουν κρυφά ελλείμματα».

Παρότι στο δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου καταβλήθηκαν από τον ΕΦΚΑ 88.324 οριστικές κύριες συντάξεις, 38.086 επικουρικές και 18.800 εφάπαξ, υπολογίζεται ότι σε εκκρεμότητα βρίσκονται ακόμα πάνω από 100.000 κύριες συντάξεις, 120.000 επικουρικές και 25.000 εφάπαξ.

Η εξέλιξη της τρίτης αξιολόγησης κρίνεται από την κυβέρνηση –αλλά, το κυριότερο, από τους θεσμούς –ικανοποιητική. Κυβερνητικά στελέχη δήλωσαν την Πέμπτη ότι η αξιολόγηση θα κλείσει έγκαιρα, το πιθανότερο μετά την κατάθεση του οριστικού σχεδίου προϋπολογισμού στη Βουλή στις 21 Νοεμβρίου. Σ’ αυτή τη φάση οι συζητήσεις ολοκληρώθηκαν την Παρασκευή και οι επικεφαλής των θεσμών αναχώρησαν από την Αθήνα, ενώ θα επιστρέψουν σε ένα μήνα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Βήματος», την Πέμπτη στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κλήθηκαν οι πρεσβευτές των 27 ευρωπαϊκών χωρών και ενημερώθηκαν από τον επικεφαλής του προγράμματος Ντέκλαν Κοστέλο για την πορεία της αξιολόγησης και των συζητήσεων με την ελληνική κυβέρνηση. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι το μήνυμα του κ. Κοστέλο, το οποίο θα μεταδοθεί στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, είναι ότι «η ελληνική πλευρά είναι συνεργάσιμη, το ΔΝΤ δεν προβάλλει προσκόμματα κι ο στόχος είναι να κλείσει η αξιολόγηση ως το τέλος του χρόνου».

Τα προβλήματα εντοπίζονται κυρίως στις ανάγκες των τραπεζών λόγω των «κόκκινων» δανείων και στο πώς θα λειτουργήσουν οι e-πλειστηριασμοί και όχι στα δημοσιονομικά, καθώς το 2017 η Ελλάδα θα επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ (πάνω από τον στόχο 1,75%). Μάλιστα, όπως είπε ο κ. Κοστέλο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν βλέπει να υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα –«τρύπα» –για το 2018, που ο στόχος ανεβαίνει στο 3,5% του ΑΕΠ, καθώς θα γίνουν παρεμβάσεις σε δαπάνες που ακόμη δεν έχουν προσδιοριστεί. Αντιθέτως, όμως, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στις επενδύσεις, καθώς η Ελλάδα δεν έχει έτοιμα επενδυτικά σχέδια τα οποία μπορεί να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ. Τα μεγάλα οδικά έργα ολοκληρώθηκαν και πλέον υπάρχει κενό επενδύσεων και χρηματοδότησης, το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Ερωτηθείς ο Ιρλανδός από τους διπλωμάτες αν θα συμμετέχει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα, απάντησε ότι «θα μπει όταν το το χρέος θα γίνει βιώσιμο». Και πρόσθεσε ότι «αυτό θα γίνει τον Ιούνιο. Ολα θα γίνουν μέχρι τον Ιούνιο για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα». Μάλιστα σημείωσε ότι η 20ή Αυγούστου είναι η τελευταία ημέρα που η Ελλάδα μπορεί να πάρει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα, αλλά όλα θα πρέπει να γίνουν νωρίτερα.

Σ’ αυτό το κλίμα, η κυβέρνηση εξασφάλισε τη δόση των 800 εκατομμυρίων ευρώ που θα μπει από τον ESM στα ταμεία τις επόμενες εβδομάδες, ώστε να συνεχίσει την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Στη συνέχεια θα περιμένει να εισπράξει τη δόση η οποία θα συνοδεύει το κλείσιμο της αξιολόγησης ύψους 5,5 δισ. ευρώ, που θα περιλαμβάνει και πληρωμές σε ληξιπρόθεσμες οφειλές και δημιουργία αποθεματικού ενόψει εξόδου στις αγορές (cash buffer).