Ανάμεσα στον μύθο και στην Ιστορία

Εκδόσεις Καστανιώτη

σελ. 214

Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει 30 Οκτωβρίου

Αν με τα ιστορικά της μυθιστορήματα η Ρέα Γαλανάκη καταλήγει στη συντριβή των φωτισμένων φιλοδοξιών των ηρώων της από τις σιδερένιες ανάγκες και τους αδήριτους καταναγκασμούς της εποχής τους, με τις συλλογές διηγημάτων Τρία ομόκεντρα διηγήματα (1986) και Ενα σχεδόν γαλάζιο χέρι (2004), όπως και με το μυθιστόρημά Φωτιές του Ιούδα, στάχτες του Οιδίποδα (2009), οδηγεί την Ιστορία στην αγκαλιά του μύθου. Οι πρωταγωνιστές του τελευταίου θα έρθουν για άλλη μια φορά αντιμέτωποι με τα δεινά του κόσμου, τον οποίο όμως τώρα θα εκπροσωπήσουν (πέρα από τις οδύνες της Ιστορίας) και η διαφθορά, η παρακμή ή η έλλειψη ανοχής του παρόντος. Μεταξύ παρόντος και Ιστορίας θα παρεμβληθεί πλέον όχι η μυθική φαντασία, αλλά ο παραδεδομένος (προφορικός ή γραπτός) μύθος.

Ανάμεσα στον μύθο και στην Ιστορία κινείται και η καινούργια δουλειά της Γαλανάκη Δυο γυναίκες, δυο θεές που είναι μοιρασμένη σε δύο νουβέλες. Στην «Αθηνά βοσκοπούλα» τον τόνο θα δώσει η Ιστορία με την αφήγηση να κλωθογυρίζει στο πρόσωπο του Γιαννούλη Χαλεπά. Στο «Εγώ, η Αριάδνη» τη σκυτάλη θα πάρει ο μύθος με την Αριάδνη να διεκδικεί έναν διαφορετικό ρόλο από εκείνον που της επιφύλαξε η αναμέτρηση του Θησέα με τον Μινώταυρο. Φυλακισμένος πίσω από τα τείχη της οικογένειάς του, βασανισμένος από την τρέλα και φτάνοντας να βόσκει πρόβατα στην Τήνο, ο Χαλεπάς δεν θα χάσει ποτέ στην «Αθηνά βοσκοπούλα» το βλέμμα που πυροδότησε εξαρχής την ορμή της πλαστικής του δύναμης. Τι κι αν δεν θα καταφέρει στα χρόνια της ωριμότητάς του (από το 1902 και μετά) να δουλέψει με το μάρμαρο; Τι κι αν θα περιοριστεί στον πηλό, κάνοντας την ίδια ώρα μικροθελήματα των συγχωριανών του για να επιβιώσει; Η τέχνη του ήταν τόση ώστε όχι μόνο να προσαρμόσει την κοψιά της αρχαίας θεάς στα ρούχα της βοσκοπούλας αλλά και να δώσει σε αυτό το καινούργιο, εντελώς απροσδόκητο σχήμα ιερό χαρακτήρα.

Ιερή περιβολή θα αποκτήσει στη δεύτερη νουβέλα του βιβλίου και η Αριάδνη. Η κόρη του βασιλιά Μίνωα και αδελφή του Μινώταυρου ερωτεύεται με πάθος τον Θησέα αλλά στο τέλος μένει μακριά από τα πολιτικά του παιχνίδια και το απολλώνιο (νεωτερικό και λογοκρατούμενο) πνεύμα που εκφράζουν. Ετσι, αντί για την Αθήνα η Αριάδνη προτιμά τη Νάξο και την αρχαϊκή (άλογη και ενστικτώδη) μορφή του Διόνυσου η οποία τη μεταμορφώνει από κοινή θνητή σε θεά. Η ταπεινότητα θα βαδίσει για άλλη μια φορά σε βασιλική οδό, ενώ ο μύθος της Αριάδνης θα συναντηθεί και θα συμπορευθεί με την ιστορική πραγματικότητα του αποκλεισμού του Χαλεπά από τα εγκόσμια. Το θείο μπορεί να είναι βαρύ χρυσάφι αλλά δεν χρειάζεται να το ψάξουμε σε ουράνιες σφαίρες. Μπορούμε να το βρούμε ακόμα κι όταν τρίβουμε σβόλους από χώμα.

Με εις βάθος έρευνα των πηγών της που ενισχύουν τη γλώσσα της με μια λόγια πλην κάθε άλλο παρά φιλολογική διάθεση, με κατά τόπους ποιητικές διαφυγές που ρίχνουν υποβλητικό φως στα δρώμενα καθώς και με μια περιγραφική ζωντάνια που προσφέρει σχεδόν σωματική υπόσταση στις μυθολογικές ή στις μυθοποιημένες ιστορικές της φιγούρες, η Γαλανάκη μάς δίνει ένα ιδιαίτερα ώριμο και στοχαστικό βιβλίο.