Για πες μας τι θα κάνεις, κύριε Μητσοτάκη

Tην Τετάρτη ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπήκε στο εντυπωσιακό κτίριο Μπερλεμόντ, όπου βρίσκεται η έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και κατευθύνθηκε στον 13ο όροφο. Το εσωτερικό του κτιρίου, σε αντίθεση με την πρόσοψή του, αποθεώνει την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία και το εστιατόριο του 13ου ορόφου δεν αλλάζει τις εντυπώσεις. Σε αυτό το ελάχιστα ελκυστικό περιβάλλον, σε ένα απόμερο σημείο, συγκεντρώθηκαν οκτώ επίτροποι, όλοι μέλη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, προκειμένου να «ανακρίνουν» τον πρόεδρο της ΝΔ. Η πρωτοβουλία για τη διοργάνωση του γεύματος εργασίας ήταν του έλληνα επιτρόπου Δημήτρη Αβραμόπουλου. Αν όλα προϊδέαζαν για μια φιλική συνάντηση μεταξύ ομοϊδεατών, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Γίρκι Κατάινεν έβαλε τέλος στις τυχόν ψευδαισθήσεις μόλις άνοιξε το στόμα του: «Για πες μας τι θα κάνεις εσύ» ήταν το… καλωσόρισμα που επεφύλαξε στον κ. Μητσοτάκη.

Οι επίτροποι δεν ήταν επιθετικοί. Ηταν περίεργοι να μάθουν τι έχει να προτείνει «ο επόμενος πρωθυπουργός της Ελλάδας», όπως εξηγούσαν συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη. Η πίεση χρόνου –είχαν μία ώρα στη διάθεσή τους –δεν επέτρεπε ιδιαίτερες αβρότητες, επιπλέον οι επίτροποι των χωρών που βγήκαν από το μνημόνιο, ο Ιρλανδός Φιλ Χόγκαν, ο Πορτογάλος Κάρλος Μοέδας και ο Κύπριος Χρήστος Στυλιανίδης, παρενέβαιναν στη συζήτηση προκειμένου να μιλήσουν για τις δικές τους εμπειρίες και για το πώς οι χώρες τους ξεπέρασαν τα μνημόνια. Αυτό το βιαστικό γεύμα, στο οποίο συμμετείχαν επίσης ο Γκίντερ Ετιγκεν και η Μαρίγια Γκαμπριέλ, με την άνοστη «υπηρεσιακή» κουζίνα του Μπερλεμόντ, έληξε θερμά και επισφραγίστηκε με μια «οικογενειακή» φωτογραφία, πράγμα ασυνήθιστο για τα έθιμα των Βρυξελλών.

Ο κ. Μητσοτάκης ανέπτυξε στους επιτρόπους τα βασικά σημεία της μεταρρυθμιστικής του ατζέντας, επιχειρώντας να προλειάνει το έδαφος για όσα προτείνει και να χτίσει ισχυρές συμμαχίες στην Ευρώπη. Η προσπάθεια δεν σταματά στο γεύμα εργασίας της προηγούμενης εβδομάδας. Στα μέσα Νοεμβρίου ο πρόεδρος της ΝΔ θα μιλήσει στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και θα έχει δείπνο με τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι, ο οποίος προαλείφεται για πρωθυπουργός της Ιταλίας ως βασικός παράγοντας της μπερλουσκονικής Κεντροδεξιάς. Επίσης, θα μιλήσει στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Στο τέλος του ίδιου μήνα θα είναι κεντρικός ομιλητής μαζί με τον Γίρκι Κατάινεν σε συνέδριο του θεσμικά παρεμβατικού Ινστιτούτου Bruegel με θέμα «Ανάπτυξη και εργασία», δύο ζητήματα που βρίσκονται στο κέντρο του προγράμματος της ΝΔ.

Η ευρεία κοινωνική συμμαχία, στην οποία επιμένει ο πρόεδρος της ΝΔ, μπορεί να είναι αρκετή για τον φέρει στην πρωθυπουργία, αλλά για να υλοποιήσει όσα προτείνει θα χρειαστεί στήριξη από την Ευρώπη, εκεί όπου η αξιοπιστία δεν είναι το μεγαλύτερο ατού της Ελλάδας. Στις Βρυξέλλες και σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες το ελληνικό πολιτικό σύστημα θεωρείται συνολικά προβληματικό, άτολμο, δέσμιο της πελατειακής νοοτροπίας που το εξέθρεψε. Ενας πολιτικός αρχηγός ο οποίος διεκδικεί την πρωθυπουργία και εμφανίζεται με επεξεργασμένη κυβερνητική πρόταση προκαλεί εντυπώσεις.

Ο κ. Μητσοτάκης, όπως μεταδίδουν οι συνεργάτες του, διεκδικεί στην πράξη το δικαίωμα να κάθεται στο ίδιο τραπέζι με αυτούς που συζητούν και σχεδιάζουν το μέλλον της Ευρώπης. «Εχει απόψεις», επισημαίνουν, «έχει ιδέες και έχει το προνόμιο της γλώσσας». Ο πρόεδρος της ΝΔ, λόγω της εργασιακής του εμπειρίας, ξέρει πώς να απευθύνεται σε τεχνοκράτες και επιπλέον μιλάει με ευχέρεια αγγλικά και γαλλικά. Γι’ αυτό δεν χρειάστηκε μεταφραστές στη συνάντηση με τους επιτρόπους και, πολύ περισσότερο, στη συνάντηση με τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Η συζήτηση με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έγινε στα γαλλικά, ήταν εμπιστευτικού χαρακτήρα –παρίσταντο τέσσερα άτομα: οι δύο πολιτικοί, ο Μαργαρίτης Σχοινάς και η Μαρία Σπυράκη – και στρατηγικού ενδιαφέροντος για το μέλλον της Ευρώπης και τη θέση της Ελλάδας σε αυτήν.

Τίποτε από όσα συζητήθηκαν σε αυτή τη συνάντηση δεν έγινε γνωστό, ωστόσο η δήλωση την οποία έκανε ο κ. Μητσοτάκης αμέσως μετά υποδήλωνε τη σημασία της. «Οι επόμενοι 15 μήνες θα είναι καθοριστικοί για το μέλλον της Ευρώπης», σημείωσε, «και η τολμηρή ατζέντα την οποία έχει θέσει ο πρόεδρος Γιούνκερ θα δώσει στην Ευρωπαϊκή Ενωση την ευκαιρία να αποκτήσει τη θέση που της αξίζει στον κόσμο. Οι μεταρρυθμίσεις τις οποίες προτείνει η Νέα Δημοκρατία είναι απολύτως εναρμονισμένες στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και είναι απολύτως απαραίτητο η Ελλάδα, αυτούς τους 15 μήνες, να βρει τη θέση που της αξίζει στο τραπέζι των συζητήσεων για το μέλλον της Ευρώπης. Ζητήματα που αφορούν την Κοινή Αγροτική Πολιτική, τη μεταναστευτική πολιτική, την πολιτική φύλαξης των συνόρων, είναι ζητήματα στα οποία η Ελλάδα έχει –και μπορεί –να συνεισφέρει θετικά στον διάλογο που ανοίγει για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης».

Το στοίχημα του κ. Μητσοτάκη, να καθίσει ως ισότιμος συνομιλητής στο ίδιο τραπέζι με τους διαμορφωτές του ευρωπαϊκού μέλλοντος, είναι δύσκολο να κερδηθεί. Η Ελλάδα άλλωστε θα χρειαστεί καιρό για να αποβάλει τη ρετσινιά της «ειδικής περίπτωσης» και θα είναι μια χώρα σε αυστηρή επιτροπεία για πολλά χρόνια. Ο πρόεδρος της ΝΔ όμως είναι επίμονος άνθρωπος και έχει τη συγκυρία με το μέρος του. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα κατέχει σχεδόν όλες τις θέσεις-κλειδιά στην Ευρώπη και η άλλη μεγάλη πολιτική οικογένεια, του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, βρίσκεται σε περιδίνηση. Οι διαταραγμένες ισορροπίες στην Ευρώπη θα μπορούσαν να είναι μια καλή ευκαιρία για όποιον έχει σχέδιο και στόχο. «Ο Κυριάκος», όπως τονίζουν συνεργάτες του, «θέλει την Ελλάδα ισχυρή στο κέντρο της Ευρώπης».

Υπό αυτή την οπτική δεν προκαλεί έκπληξη η διάθεση των επιτρόπων να μάθουν από πρώτο χέρι αν έχει να τους πει κάτι «ο επόμενος έλληνας πρωθυπουργός» (ένα… χρίσμα που ικανοποίησε ιδιαίτερα τον περίγυρο του κ. Μητσοτάκη), ούτε η επιθυμία του αντιπροέδρου Βάλντις Ντομπρόβσκις να έχει και δεύτερη, τετ α τετ συνάντηση μαζί του εκτός προγράμματος.

Αυτό που δεν έγινε γνωστό είναι αν στις συναντήσεις του αρχηγού της ΝΔ στις Βρυξέλλες συζητήθηκε η βασική του πρόταση, η ανταλλαγή των μεταρρυθμίσεων με τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος από 3,5% σε 2%. Στο γεύμα με τους επιτρόπους, όπως μεταδόθηκε, δεν ετέθη από κανέναν. Αντιθέτως, έγινε μεγάλη συζήτηση για τις πολιτικές που μπορούν να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη, στις επενδύσεις, στη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς και για τη σημασία της Παιδείας. Ο κ. Μητσοτάκης τούς μίλησε για τις μεταρρυθμίσεις που κατά την άποψή του χρειάζεται η Ελλάδα το επόμενο διάστημα και τους διαβεβαίωσε ότι δίνει μεγάλη έμφαση στην Παιδεία, η οποία βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του, παρότι η μεταρρύθμισή της δεν περιλαμβάνεται στις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας.

Οι παραινέσεις των επιτρόπων

Ο ιρλανδός επίτροπος Χόγκαν, ο οποίος έχει ζήσει την εμπειρία του μνημονίου, τον συμβούλευσε να μην εμφανίζει συνέχεια αριθμούς για να στηρίξει τα επιχειρήματά του. «Δεν έχουν σημασία», του είπε, «αν τα πράγματα στη ζωή των ανθρώπων δεν πάνε καλά». Η παρατήρηση είναι σωστή, αν και αφορά περισσότερο αυτούς που ασκούν εξουσία και όχι όσους τη διεκδικούν. Δείχνει όμως τη φιλική διάθεση που αναπτύχθηκε προς το τέλος του γεύματος, η οποία έδωσε τη δυνατότητα και σε άλλους επιτρόπους να του απευθύνουν τις δικές τους παραινέσεις, όπως παραδείγματος χάριν να φροντίσει τον αγροτικό τομέα, ο οποίος στην Ελλάδα πάσχει από έλλειψη ειδικευμένου δυναμικού. Υστερα από όλα αυτά ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι «το σχέδιο της Νέας Δημοκρατίας συμπίπτει με τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».

Η προσύνοδος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, την Πέμπτη, είχε λιγότερο ενδιαφέρον. Οι ηγέτες ήταν απορροφημένοι ο καθένας με τα δικά του προβλήματα, π.χ. ο φρεσκοεκλεγείς Σεμπάστιαν Κουρτς εξιστορούσε τις δυσκολίες σχηματισμού κυβέρνησης και ο Μαριάνο Ραχόι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει με την Καταλωνία. «Αν δυσκολεύεται ο Πουιτζντεμόν να κάνει την κωλοτούμπα, ας έρθει να ρωτήσει τον Τσίπρα πώς γίνεται» του είπε ο κ. Μητσοτάκης σπάζοντας προς στιγμήν την κατήφεια.

1.500 νέα στελέχη απέναντι στην κάστα του μηχανισμού

Θα μπορέσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης να μεταφέρει κάτι από τον ευρωπαϊκό αέρα στην Πάτρα; Η αχαϊκή πρωτεύουσα φιλοξενεί σήμερα το δεύτερο προσυνέδριο της ΝΔ με θέμα τους νέους και τα προβλήματά τους. Παράλληλα, συνεχίζεται η προσπάθεια ανανέωσης του κόμματος παρά την αλλεργία που προκαλεί η αξιοποίηση προσώπων από το Μητρώο Στελεχών. Οι δύο λέξεις που συμπυκνώνουν τη φιλοσοφία του Μητρώου, «ευκαιρίες» και «αξιολόγηση», είναι ξένες σε μεγάλο κομμάτι της βάσης της ΝΔ, το οποίο έχει παραδοσιακή νοοτροπία για την εξουσία, ενώ και η διαδικασία των προσυνεδρίων, με συγκεκριμένη κάθε φορά θεματολογία και δομή ημερίδας think tank, προκαλεί αμηχανία στα κομματικά στελέχη.

Η κοινωνία ωστόσο δείχνει ότι ενδιαφέρεται για τις πρωτοβουλίες του προέδρου της ΝΔ. Περισσότερα από 17.000 άτομα συμπλήρωσαν το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο για το δεύτερο προσυνέδριο. Από αυτούς το 41,7% πιστεύει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα των νέων είναι η αναξιοκρατία, με δεύτερο την ανεργία (38,3%). Οκτώ στους δέκα θεωρούν ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για τη βελτίωση των δημόσιων σχολείων είναι η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Ζητούν αναβάθμιση των μαθημάτων του λυκείου και έμφαση στον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό, ενώ μόλις ένας στους 10 επιλέγει την κατάργηση των πανελλαδικών. Η ανομία και η παραβατικότητα αναδεικνύονται το σημαντικότερο πρόβλημα των πανεπιστημίων και ακολουθεί ο χαμηλός βαθμός σύνδεσής τους με την αγορά εργασίας και τις επιχειρήσεις.

Ο κ. Μητσοτάκης θα παρουσιάσει τις βασικές πτυχές της μεταρρύθμισης που επεξεργάζεται η Νέα Δημοκρατία για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από την προσχολική αγωγή ως την ανώτατη εκπαίδευση. Επίσης, θα μιλήσει και για τα κίνητρα που θα προσφέρει στους νέους που έφυγαν στο εξωτερικό ώστε να αναστραφεί το φαινόμενο του brain drain που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πληγές για την Ελλάδα.

Ενδιαφέρον υπάρχει και για το Μητρώο Στελεχών. Ηδη 1.500 άτομα πέρασαν από τη διαδικασία της αξιολόγησης και εντάχθηκαν στις Γραμματείες, στους Τομείς και σε άλλες δομές της ΝΔ ανάλογα με το επιστημονικό ή εμπειρικό τους υπόβαθρο και τα ενδιαφέροντά τους. Την προηγούμενη εβδομάδα ο κ. Μητσοτάκης συνάντησε 35 στελέχη από τη νέα φουρνιά του Μητρώου, άκουσε τα προβλήματα και τις αγωνίες τους, και διαβεβαίωσε τους συνομιλητές του ότι είναι αποφασισμένος να αλλάξει την εντύπωση που επικρατεί στην κοινωνία ότι τα κόμματα είναι κλειστοί μηχανισμοί, στους οποίους η πρόσβαση εξασφαλίζεται μόνο μέσω κάποιου είδους προσωπικής γνωριμίας. «Θέλουμε να ανοίξουμε το κόμμα» τους είπε, για να λάβει την απάντηση «αν δεν συμμετάσχουμε τώρα που μπορούμε να προσφέρουμε, πότε θα το κάνουμε;».

Ο διάλογος αυτός αποκτά νόημα μόνο αν δει κάποιος τα βιογραφικά των 35 νέων στελεχών. Γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, δύο γενετίστριες, επαγγελματίες σε διάφορους κλάδους, απασχολούμενοι στην αγροτική παραγωγή, στελέχη του χρηματοπιστωτικού τομέα, καθηγητές πανεπιστημίου και ελεύθεροι επαγγελματίες, με οικογένειες, με κοινωνική και εθελοντική δράση, με σπουδές στο εξωτερικό αλλά και με εμπειρίες από τη δύσκολη ελληνική πραγματικότητα. Ο μεγαλύτερος είναι γεννημένος το 1960 και ο μικρότερος το 1989, οι γυναίκες είναι 11 στους 35, και τα βιογραφικά τους δεν είναι αυτά που βλέπει συνήθως κάποιος στους κομματικούς μηχανισμούς. Η διαδικασία είναι ανοιχτή και όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να καταχωρίσουν το βιογραφικό τους στη διαδικτυακή πλατφόρμα ananeosi.nd.gr.