Μορφή χιονοστιβάδας λαμβάνουν οι εξελίξεις στην Ισπανία, με το σενάριο μιας ανεξάρτητης και ταυτόχρονα βιώσιμης Καταλονίας να κρίνεται ανέφικτο και την οικονομία να δοκιμάζεται. Σε μια κίνηση ματ, η ισπανική κυβέρνηση εξασφάλισε την υποστήριξη της αντιπολίτευσης για τη διάλυση του καταλανικού κοινοβουλίου και τη διεξαγωγή εκλογών τον Ιανουάριο.
Η απόφαση της κυβέρνησης Ραχόι για εκλογές εντάσσεται στο πακέτο κυρώσεων που θα επιβληθεί στην Καταλονία, λίγες ώρες προτού ξεκινήσει η σύσκεψη του υπουργικού συμβουλίου και η Μαδρίτη επιβάλλει την αναστολή αυτονομίας της περιφέρειας.
Οι δηλώσεις του ισπανού πρωθυπουργού φτάνουν μετά την απάντηση του Κάρλες Πουτζδεμοντ ο οποίος ύστερα από την εκπνοή των τελεσιγράφων απείλησε με ανακήρυξη της ανεξαρτησίας.
Δεν κήρυξε όπως αναμενόταν ενώπιον του Κοινοβουλίου την ανεξαρτησία της περιφέρειας, αλλά κάλεσε τη Μαδρίτη σε διάλογο ορίζοντας ένα διάστημα αναμονής λίγων εβδομάδων. Ορισμένα μέσα ενημέρωσης απέδωσαν την κίνηση σε συνομιλία του με κορυφαίο ευρωπαίο αξιωματούχο.
Ο βασιλιάς της Ισπανίας Φίλιππος αποδοκίμασε σε ομιλία του την προσπάθεια απόσχισης της Καταλονίας. «Δεν θέλουμε να εγκαταλείψουμε όσα χτίσαμε μαζί», δήλωσε τονίζοντας την πρόοδο που έχει επιτύχει η Ισπανία αφού κατάφερε να ξεπεράσει «τα λάθη του παρελθόντος», παραπέμποντας εμμέσως στη δικτατορία του Φράνκο.
Μετά την 1η Οκτωβρίου, ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος στο οποίο συμμετείχε το 43% του καταλανικού πληθυσμού και το 90% αυτών ψήφισαν υπέρ της απόσχισης, οι πολιτικές εξελίξεις είναι ραγδαίες.
Τα επεισόδια βίας που σημειώθηκαν στις κάλπες, ακολούθησαν απειλές της ισπανικής πλευράς και αποχώρηση ορισμένων από τις μεγαλύτερες τράπεζες στην Καταλονία. Φόβους, πάντως, στους οικονομολόγους εγείρει το θέμα της ρευστότητας στην Καταλονία.
Σε ελεύθερη πτώση η οικονονομία
Οπαδοί της ανεξαρτησίας στην Καταλονία προχώρησαν σε αναλήψεις χρηματικών ποσών σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά της ισπανικής κυβέρνησης και των τραπεζών που μετέφεραν τα κεντρικά γραφεία τους εκτός της περιφέρειας.
Σχεδόν 1.200 επιχειρήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για να μεταφέρουν την εταιρική έδρα τους εκτός της Καταλονίας.
Η κορύφωση του φαινομένου αυτού καταγράφηκε την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου με 268 μεταφορές, ανήμερα των ανακοινώσεων της Μαδρίτης περί αναστολής της αυτονομίας της Καταλονίας.
Έρευνα της συνδικαλιστικής ένωσης εργοδοτών Pimec κατέδειξε ότι περίπου 1.300 επιχειρήσεις με λιγότερους από 250 εργαζόμενους αποφάσισαν να μεταφέρουν την εταιρική τους έδρα, χωρίς να έχουν ξεκινήσει όλες τις απαραίτητες διαδικασίες.
Περίπου το 35% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα εκτιμούν ότι η πολιτική κρίση προκαλεί οικονομικό πλήγμα.
«Ο κύριος κίνδυνος για μία (τοπική) οικονομία με μεγάλο εξωτερικό χρέος, αξιολόγηση στο επίπεδο «σκουπίδια» και χωρίς πρόσβαση σε εξωτερικό δανεισμό ήταν πάντοτε η οικονομική αστάθεια. Οι καταλανικές τράπεζες επέζησαν δύο παγκοσμίων πολέμων, ενός εμφυλίου, της μεταπολεμικής περιόδου, της πετρελαϊκής κρίσης, του στασιμοπληθωρισμού, της κατάρρευσης μεγάλων επιχειρήσεων, τη φούσκα των κατασκευών, την κατάρρευση της Lehman Bros, την ελληνική κρίση και την κρίση στην Ιρλανδία, τη διάσωση των τραπεζών από την ΕΕ το 2012», υποστηρίζει σε κύριο άρθρο της η El Pais.
«Σε πολλά επίπεδα φαίνεται να έχει πληγεί η Καταλονία, έπειτα από το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η περιοχή έχει χωριστεί σε υπέρμαχους και πολέμιους της απόσχισης από την Ισπανία, αλλά και ο τουρισμός της έχει υποστεί σημαντική μείωση, της τάξεως του 15%» υποστηρίζει, από την πλευρά του ο βρετανικός Guardian.
Η προοπτική απόσχισης της Καταλονίας από την Ισπανία οδήγησε εκατοντάδες εταιρίες στη μετακίνηση, αρχής γενομένης από τις δύο μεγάλες καταλανικές τράπεζες, την Caixa Bank, την τρίτη μεγαλύτερη ισπανική τράπεζα, και την Banco de Sabadell, που μετέφεραν τα κεντρικά γραφεία τους εκτός της περιοχής, η οποία συνεισφέρει το 19% του εθνικού ΑΕΠ.
Το Σάββατο αναμένεται να κλιμακωθεί η ένταση στην Ισπανία, με τον Ραχόι να ετοιμάζεται να ενεργοποιήσει το άρθρο 155 και τους Σοσιαλιστές να δηλώνουν ότι θα υποστηρίξουν ένα πακέτο έκτακτων μέτρων για την υπαγωγή της περιοχής στον άμεσο έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης.
Το πακέτο των μέτρων ενάντια στην ανεξαρτησία της Καταλονίας θα ανακοινωθεί το Σάββατο, ενώ για πρώτη φορά στα σαράντα χρόνια δημοκρατίας στην Ισπανία η Μαδρίτη θα επικαλεστεί το Σύνταγμα προκειμένου να αποπέμψει μια περιφερειακή κυβέρνηση και να προκηρύξει νέες εκλογές.
Το Ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο έχει κρίνει παράνομο το δημοψήφισμα στην Καταλονία έπειτα από μια μακρά περίοδο αντιπαράθεσης με την Καταλονία. Το πολιτικό αδιέξοδο είναι εμφανές, όπως και η κοινωνική αναταραχή που γίνεται αισθητή στους δρόμους της Βαρκελώνης.
Η El Pais, πάντως, κάνει λόγο για «kolotumba» Πουτζδεμόντ παρομοιάζοντας την πολική του καταλανού ηγέτη με εκείνη του έλληνα πρωθυπουργού στο δημοψήφισμα του 2015.
Διγλωσσία επικρατεί στους κόλπους της ΕΕ πάνω στο θέμα της απόσχισης της Καταλονίας, με Γερμανία και Γαλλία να εκφράζουν τη στήριξή τους προς την ισπανική κυβέρνηση ενώ το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο τονίζουν την ανάγκη διαλόγου ανάμεσα στις δύο πλευρές ώστε να εκτονωθεί η πολιτική κρίση.
Εκτός Ευρώπης, η Ρωσία κατηγορεί την ΕΕ για πολιτική «δύο μέτρων και δύο σταθμών» στο θέμα της Καταλονίας παραπέμποντας στα γεγονότα του 2014 στην Κριμαία και την στάση της Ευρώπης τρία χρόνια πριν.
