Αποστολή στις Βρυξέλλες
Οι ευρωτουρκικές σχέσεις απασχολούν έντονα τους «28» και αυτό κατέστη εμφανές κατά την πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες. Ηδη από την προεκλογική εκστρατεία στη Γερμανία, η Άνγκελα Μέρκελ είχε δηλώσει ότι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου θα συζητηθεί η προοπτική των σχέσεων με την Τουρκία.
Η ίδια η καγκελάριος, προσερχόμενη στο κτίριο Justus Lipsius, τόνισε ότι θα καταθέσει πρόταση ώστε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της Έκθεσης Προόδου για την Τουρκία που θα δημοσιοποιηθεί την άνοιξη του 2018, να προχωρήσει σε πάγωμα ή και σε μείωση των προενταξιακών κονδυλίων (ΙΡΑ), εφόσον η Άγκυρα δεν βελτιώσει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
Η τοποθέτηση Μέρκελ εντάσσεται πλήρως στο πνεύμα και στο γράμμα της σχετικής επιστολής που είχε στείλει ήδη από το καλοκαίρι στην Κομισιόν ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ. Η κυρία Μέρκελ πάντως, μέσα σε ένα κλίμα αρνητικό για την Τουρκία που λογικά θα ενισχυθεί όταν αναλάβει επίσημα καγκελάριος της Αυστρίας ο Σεμπάστιαν Κουρτς, σημείωσε ότι δεν πρέπει να περικοπούν τα κονδύλια από αυτά που δίνονται στην Τουρκία στο πλαίσιο της Δήλωσης για το Προσφυγικό. Υπενθυμίζεται ότι αρχικώς συμφωνήθηκε να δοθούν 3 δισεκατομμύρια ευρώ στην Άγκυρα, εκ των οποίων έχουν συμβολαιοποιηθεί περί τα 900 εκατομμύρια ευρώ.
Πέραν των χρημάτων για τη Συμφωνία για το Προσφυγικό, η Τουρκία προβλέπεται να λάβει περίπου 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ από την ΕΕ την περίοδο 2014 – 2020. Μόνο για το 2018, το ποσό που η Άγκυρα θα πρέπει να λάβει από τον κοινοτικό προϋπολογισμό ανέρχεται σε 500 εκατομμύρια ευρώ. Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το πόσο μπορούν να μειωθούν τα κονδύλια αυτά χωρίς να πληγούν έργα για τις υποδομές και τον αγροτικό τομέα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προτείνει τη μείωσή τους κατά 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως και να υπάρξει επίσης πρόβλεψη για περικοπή άλλων 30 εκατομμυρίων ευρώ αν η κατάσταση στην Τουρκία χειροτερεύσει περαιτέρω.
Σε ανάλογη γραμμή ότι πρέπει να διατηρηθούν στο ίδιο ύψος ή και να αυξηθούν τα κονδύλια στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας για το Προσφυγικό κινήθηκε και ο έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κατά την παρέμβασή του στην ενότητα για το Προσφυγικό. Ο κ. Τσίπρας επανέλαβε τις ελληνικές απόψεις ότι χρειάζεται να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός επιστροφών, αλλά και ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός επανεγκατάστασης με μηχανισμούς που θα εγκατασταθούν στις χώρες προέλευσης και διέλευσης. Παράλληλα, κάλεσε για εφαρμογή της Συμφωνίας Επανεισδοχής ΕΕ – Τουρκίας (κάτι δύσκολο καθώς η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία), αλλά και για ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο ενίσχυσης του Αφγανιστάν, του Πακιστάν, του Ιράκ και του Μπανγκλαντές.
Σε σχέση με την Τουρκία πάντως, η στάση της Αθήνας παραμένει σταθερή. Στηρίζει την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, παρά τα όσα έχουν κατά καιρούς ακουστεί από ορισμένους κύκλους περί διακοπής των ενταξιακών συνομιλιών. Αυτή είναι και η γραμμή της πλειοψηφίας των κρατών – μελών με χώρες όπως η Σουηδία, η Πολωνία και η Βρετανία να θεωρούν ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις πρέπει να συνεχιστούν. Η Κομισιόν εκτιμά ότι πρέπει να διατηρηθεί η συνεργασία με την Τουρκία, ιδιαίτερα στην αντιτρομοκρατία για τον έλεγχο ξένων μαχητών που πολλοί φοβούνται ότι μπορεί να επιστρέψουν από τη Συρία στην Ευρώπη μετά από την πτώση της Ράκα, «πρωτεύουσας» του Ισλαμικού Κράτους.
