Ερωτας και εγκλήματα στη Χιλή

Μετάφραση Αργυρώ Μακάρωφ

Εκδόσεις Αγρα, 2017

σελ. 458, τιμή 19,50 ευρώ

Οταν εκδόθηκε το τοποθετημένο στην Αργεντινή μυθιστόρημα του Καρίλ Φερέ Μαπούτσε (Αγρα, 2013), γράψαμε στα «Βιβλία» ότι «δεν πρόκειται για αστυνομικό ανάγνωσμα με το ερώτημα «ποιος σκότωσε», αλλά για ένα μυθιστόρημα με βίαιες σκηνές, σκοτωμούς και βασανισμούς, με δράση που ολοκληρώνεται με την τιμωρία των «κακών»». Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για το πρόσφατο μυθιστόρημα του συγγραφέα, το Κόνδωρ, το οποίο διαδραματίζεται στη Χιλή. Και οι δύο χώρες βίωσαν μια στυγνή στρατιωτική δικτατορία που άφησε πίσω της πολλούς νεκρούς, βασανισθέντες και εξαφανισμένους.

Και εδώ κεντρική ηρωίδα είναι μια γυναίκα, μια Μαπούτσε, η Γκαμπριέλα, φοιτήτρια και κινηματογραφίστρια, που εμφανίζεται σε μια διαδήλωση μετά τις εκλογές, μαζί με την ερωτική της σύντροφο, την Καμίλα, βουλευτή, κομμουνίστρια.

Στη συνέχεια, μεταφερόμαστε στην έρημο Ατακάμα, όπου η δικτατορία του Πινοτσέτ είχε εγκαταστήσει τα στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους αντιφρονούντες. Εκατοντάδες αντίπαλοι του καθεστώτος φυλακίστηκαν σε υποτυπώδεις καλύβες και αφού δολοφονήθηκαν με μια σφαίρα στον τράχηλο θάφτηκαν στο άνυδρο χώμα της περιοχής. Μετά γνωρίζουμε τον Στέφανο, παλιό αντάρτη του MIR, θαυμαστή του Αλιέντε, ο οποίος μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα τον Σεπτέμβριο του 1973 κατέφυγε στη Γαλλία από όπου επέστρεψε στην πατρίδα του τη δεκαετία του 1990. Τα πάντα όμως είχαν αλλάξει στη Χιλή και δεν αναγνώριζε τον τρόπο σκέψης και ζωής των συμπατριωτών του. Ο Στέφανο, που συμπαθεί την Γκαμπριέλα, προσπαθεί να ξεχάσει τα άσχημα του παρελθόντος και ταυτόχρονα τη Μανουέλα, συντρόφισσά του στους αγώνες, τη μοναδική κοπέλα που είχε αγαπήσει και τον τον πρόδωσε.

Αλλο βασικό πρόσωπο είναι ο Εστέμπαν, δικηγόρος, γόνος πλούσιας οικογένειας που έχει έρθει σε ρήξη με αυτήν, μπον-βιβέρ, και εκκολαπτόμενος συγγραφέας.Τα πάντα αλλάζουν όταν γνωρίζει την Γκαμπριέλα, η οποία του προτείνει να αναλάβει τις περίεργες υποθέσεις θανάτου κάποιων εφήβων που ζουν σε μια υποβαθμισμένη συνοικία του Σαντιάγο. Η νεαρή φοιτήτρια εισβάλλει ορμητικά στη ζωή του και την αναστατώνει. Κατά κάποιον τρόπο, συνδέεται με το ημιτελές μυθιστόρημά του, το οποίο αναφέρεται στην αισθηματική σχέση ενός ζευγαριού. Και οι δύο νιώθουν έλξη ο ένας για τον άλλον και ενώνονται ερωτικά. Και ύστερα δολοφονείται ο συνεταίρος του Εστέμπαν. Ολα δείχνουν πως κάποιοι που βαρύνονται με εγκλήματα από την εποχή της δικτατορίας συνεχίζουν να πλουτίζουν στη δημοκρατία.

Με το παρόν μυθιστόρημα ο Καρίλ Φερέ συνεχίζει να γράφει βίαιες ιστορίες με δράση εκτός Γαλλίας, σε χώρες κάπως εξωτικές, όπως η Νότια Αφρική και η Νέα Ζηλανδία, δίνοντας αρκετές πληροφορίες για την ιστορία, τον πολιτισμό, τους κατοίκους και τις παραδόσεις τους. Εδώ, μιλάει πάλι για τους θρύλους των ιθαγενών, καθώς επίσης και για την ενασχόληση ορισμένων γυναικών με τη λατρεία των πνευμάτων –η θεία της Γκαμπριέλα είναι σαμάνα της φυλής Μαπούτσε, δηλαδή ιέρεια, και συχνά συνομιλεί με τα ηφαίστεια της Αραουκανίας, όπου ζουν οι ιθαγενείς. Αυτό δεν γίνεται τυχαία, αφού βάζει την ηρωίδα του να διαδέχεται τρόπον τινά τη θεία της σε αυτή την ιδιότητα, κάτι που συνδέεται άμεσα με την πλοκή του μυθιστορήματος. Επίσης, είναι μια περιπλάνηση στις αχανείς εκτάσεις της Χιλής, στις φτωχογειτονιές του Σαντιάγο που μαστίζονται από την ένδεια και τα ναρκωτικά, μα και στις καλά φρουρούμενες ζώνες, όπου διαμένουν οι εύποροι.

Κυρίως, όμως, το Κόνδωρ –«Κόνδωρ» λεγόταν το σχέδιο του Πινοτσέτ και των στρατηγών που με τη βοήθεια της CIA κατεδίωκαν και εξολόθρευαν τους αντιστασιακούς στη Χιλή και στις γειτονικός χώρες –είναι μια ιστορία αγάπης. Και όπως όλες οι ιστορίες αγάπης, έχει συγκίνηση, εξάρσεις, πόνο και αίμα. Και βεβαίως ως μυθιστόρημα, εκτός από τον «εξωτισμό» του, προσφέρει αναγνωστική ευχαρίστηση και παρά το δραματικό τέλος χαρίζει αισιοδοξία.