Η ανακοίνωση της συμφωνίας που προέκυψε με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου δημιούργησε ελπίδες ότι μπορεί να μπει τέλος σε μια δεκαετία πικρής σύγκρουσης μεταξύ των αντιπάλων παλαιστινιακών φατριών. Η πρόωρη ολοκλήρωση των συνομιλιών στο Κάιρο έδειξε πόση πίεση ασκήθηκε στις δύο πλευρές για να σημειώσουν πρόοδο. Ο παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς χαιρέτησε τη «διακήρυξη για το τέλος του διχασμού», και αναμένεται να επισκεφθεί τη Γάζα τον επόμενο μήνα, για πρώτη φορά από το 2007.
Αλλά οι δύο πλευρές κατέληξαν μόνο σε μια μερική συμφωνία για αστικά και διοικητικά θέματα. Πολύ πιο αμφισβητούμενα ζητήματα –όπως οι εθνικές εκλογές, η μεταρρύθμιση της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) και το καθεστώς της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς –θα αρχίσουν να εξετάζονται στην επόμενη συνάντηση, στα τέλη Νοεμβρίου.
Προς το παρόν, το σημαντικότερο αποτέλεσμα είναι πως επιτεύχθηκε συμφωνία για να επιτραπεί στις δυνάμεις ασφαλείας υπό τον έλεγχο του Αμπάς να επιβλέπουν τη διέλευση στο συνοριακό πέρασμα της Ράφα μεταξύ Γάζας και Αιγύπτου. Αυτό θα ενθαρρύνει την Αίγυπτο να σταματήσει τον αποκλεισμό της διάβασης, επιτρέποντας το πέρασμα σε ανθρώπους και αγαθά ώστε να ανακουφιστεί κάπως η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα.
Η αστυνομική δύναμη της Γάζας θα συμπεριλάβει 3.000 αξιωματικούς της Παλαιστινιακής Αρχής και οι αξιωματούχοι της Χαμάς στη Γάζα θα ενταχθούν στα υπουργεία της Παλαιστινιακής Αρχής. Θα λήξουν και οι κυρώσεις που επιβάλλει ο Αμπάς από την άνοιξη και έχουν περιορίσει την είσοδο καυσίμων στη Γάζα, προκαλώντας συνεχείς διακοπές ρεύματος στον θύλακα.
Ο ρόλος της Αιγύπτου αποδείχθηκε κρίσιμος. Το Κάιρο είχε εκμεταλλευτεί την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα ως μοχλό για την επίλυση των δικών του προβλημάτων ασφαλείας στο Σινά. Η Αίγυπτος θέλησε να αποτρέψει τη δημιουργία ενός ασφαλούς καταφυγίου για τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους στη Γάζα. Επιπλέον, φοβόταν ότι, εάν συνεχιζόταν η κρίση, θα μπορούσε να οδηγήσει σε άλλον έναν γύρο σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, που θα προκαλούσε κύμα φυγής Παλαιστινίων προς το Σινά.
Αλλά τα ευρύτερα ζητήματα της συμφιλίωσης ενδέχεται να αποδειχθούν πιο ακανθώδη. Είναι δύσκολο να δούμε πώς μπορούν να διεξαχθούν εθνικές εκλογές. Ηταν η απρόσμενη εκλογική νίκη της Χαμάς πριν από 11 χρόνια που οδήγησε σε εμφύλιο πόλεμο με τη Φατάχ και στον πολιτικό και εδαφικό χωρισμό της Γάζας από τη Δυτική Οχθη.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Αμπάς ή οποιοσδήποτε από τους πιθανούς διαδόχους του θα χάσει τις προεδρικές εκλογές από τον ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια. Επιπλέον, η Φατάχ θα υποφέρει στη Γάζα, όπου η ψήφος της θα αποδυναμωθεί από τη στήριξη προς τον Μοχάμεντ Νταχλάν, αντίπαλο του Αμπάς, ο οποίος ζει εξόριστος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Με τη βοήθεια της Αιγύπτου ο Νταχλάν στέλνει χρήματα από τον Κόλπο στη Γάζα για να χτίσει τη βάση υποστήριξής του απέναντι στον Αμπάς.
Εξίσου διχαστικό είναι το ερώτημα εάν ή πώς θα ενσωματωθεί η Χαμάς στα όργανα της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO). Η Χαμάς επέμεινε στο παρελθόν ότι το αντάλλαγμα για να μοιραστεί τη διακυβέρνηση της Γάζας με τη Φατάχ θα είναι η συμμετοχή της σε μια μεταρρυθμισμένη PLO.
Αλλά είναι βέβαιο πως η Χαμάς θα υπονομεύσει τη διπλωματική στρατηγική του Αμπάς για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Το Ισραήλ και η διεθνής κοινότητα είναι πιθανό να αποσύρουν την αναγνώρισή τους από την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης ως τον «μόνο νόμιμο εκπρόσωπο του παλαιστινιακού λαού».
Ο κίνδυνος είναι ότι κάθε πλευρά μπορεί να θεωρεί ότι η συμφιλίωση είναι καταδικασμένη και περιμένει με την ελπίδα ότι οι εξελίξεις θα της δώσουν την ευκαιρία να κατηγορήσει την άλλη πλευρά για την αναπόφευκτη αποτυχία. Ενα άλλο σημαντικό εμπόδιο είναι η εξεύρεση ρυθμίσεων για τις δυνάμεις ασφαλείας των 25.000 ανδρών της Χαμάς στη Γάζα. Ο Αμπάς δήλωσε ότι αναμένει πως η στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς θα υπαχθεί στις υπηρεσίες ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής στη Ραμάλα. Σε συνέντευξή του στην αιγυπτιακή τηλεόραση ζήτησε «ένα κράτος, ένα καθεστώς, έναν νόμο και ένα όπλο».
Ο αφοπλισμός ή οι περιορισμοί στη δράση της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς θα είναι σίγουρα το μεγάλο αγκάθι της συμφωνίας, δεδομένου και του μακροχρόνιου «συντονισμού ασφαλείας» μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής και του Ισραήλ.
Η Χαμάς έχει περάσει χρόνια κατασκευάζοντας ένα περίπλοκο δίκτυο από σήραγγες κάτω από τη Γάζα, το οποίο πιστεύει ότι ήταν το κλειδί για την επιτυχία της στην αντιμετώπιση της επίθεσης από το Ισραήλ στον πόλεμο του 2014. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η οργάνωση θα παραιτηθεί από τις σήραγγες ή τα όπλα της.
Η δημοτικότητα της Χαμάς εξαρτάται εν πολλοίς από τη δέσμευσή της στην ένοπλη αντίσταση. Παράδοση του ελέγχου της στρατιωτικής της πτέρυγας θα ισοδυναμούσε με ομολογία ότι δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης.
Απαντώντας στις δηλώσεις του Αμπάς, ο Χανίγια δήλωσε ότι αν και το κίνημα δεν θα καταθέσει ποτέ τα «όπλα της αντίστασης», θα συμφωνούσε σε κοινές αποφάσεις με τη Φατάχ για το πώς και το πότε θα χρησιμοποιούνται αυτά τα όπλα. Δεν είναι όμως σαφές εάν ο Αμπάς θα συμφωνήσει να παραιτηθεί από τις εξουσίες του ως ανώτατος διοικητής των παλαιστινιακών δυνάμεων ασφαλείας.
HeliosPlus
