Αντισυνταγματικές έκρινε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας τις διατάξεις των υπουργικών αποφάσεων ως προς την ηλεκτρονική υποβολή πόθεν έσχες που υποχρέωναν σε δηλώσεις μετρητών και τιμαλφών σε σπίτια ή θυρίδες.
Με την υπ΄ αριθμ. 2649/2017 απόφαση, 70 σελίδων, η Ολομέλεια με πρόεδρο τον κ. Νικόλαο Σακελλαρίου και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας κ. Δημήτρη Σκαλτσούνη, έκανε εν μέρει δεκτές τις προσφυγές των δικαστικών ενώσεων, κρίνοντας παράνομη τη σχετική υπουργική απόφαση, με βασικό σκεπτικό ότι δεν δημοσιεύθηκαν (δηλαδή δεν απέκτησαν νόμιμη υπόσταση) στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως οι παραμετρικές τιμές και οι οδηγίες συμπλήρωσης πεδίων των Δ.Π.Κ. και Δ.Ο.Σ. που περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική εφαρμογή «πόθεν έσχες», με αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος νομιμότητας των ουσιωδών αυτών στοιχείων της κανονιστικής ρύθμισης.
Το δικαστήριο εισήλθε παρόλα αυτά στην ουσία της υπόθεσης, λόγω της σπουδαιότητας των ζητημάτων που τέθηκαν, κρίνοντας ως αντισυνταγματική την υποχρέωση του συνόλου των υπόχρεων σε δήλωση των ποσών άνω των 15.000 που βρίσκονται εκτός τράπεζας (στρώμα ή θυρίδες), καθώς και κινητών περιουσιακών στοιχείων (τιμαλφή, πίνακες κλπ), με αξία άνω των 30.000 ευρώ.
Ακόμη, οι σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι η παράλειψη της υπουργικής απόφασης του να προβλέψει εύλογο χρονικό περιορισμό (που δεν μπορεί να υπερβεί την πενταετία) για τη διενέργεια και ολοκλήρωση του ελέγχου, καθώς και για τη διατήρηση των προσωπικών δεδομένων των υπόχρεων, αντίκεινται στην κατοχυρωμένη συνταγματικώς αρχή της ασφάλειας του δικαίου και στη δυνατότητα διατήρησης των προσωπικών δεδομένων μόνο για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για τις ανάγκες της επεξεργασίας.
Απρόσφορη έκριναν την καθιέρωση υποχρεωτικού – και όχι δειγματοληπτικού – ελέγχου των ανωτάτων δικαστών, όπως ισχύει για όλους τους υπόλοιπους δικαστικούς λειτουργούς.
Απέρριψαν δε, τις ενστάσεις «ως προς τις προβλεπόμενες ποινικές κυρώσεις, καθώς αυτές δεν παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας, ενόψει και του σκοπού δημόσιου συμφέροντος για τον οποίο θεσπίστηκε ο έλεγχος της περιουσιακής κατάστασης».
Στην απόφαση αναφέρεται επίσης ότι «η Διοίκηση οφείλει να διαμορφώσει τη διαδικτυακή εφαρμογή, κατά τρόπον ώστε να μην καθίσταται αδύνατη ή ιδιαιτέρως δυσχερής η υποβολή δήλωσης, μέσω της χρήσης του ηλεκτρονικού συστήματος από τον μέσο χρήστη». Να την απλοποιήσει, με άλλα λόγια.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ δέχθηκε ότι το 15μελές όργανο που θα διενεργεί τον έλεγχο των δηλώσεων των δικαστικών, θα πρέπει να συγκροτείται «τουλάχιστον κατά πλειοψηφία, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του, από ανώτατους τακτικούς δικαστές, μέλη των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων».
Αναφορικά με την ασφάλεια του πληροφοριακού συστήματος «πόθεν έσχες», το ΣτΕ απέρριψε σχετικό λόγο ακυρώσεως, με το σκεπτικό ότι η διοίκηση έχει λάβει ικανά μέτρα προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους επέμβασης τρίτων σε αυτό και διαρροής των δεδομένων.
«Αρνητική έκπληξη» Βούτση για την απόφαση του ΣτΕ περί «πόθεν έσχες»
Την αρνητική έκπληξή του εξέφρασε ο Πρόεδρος της Βουλής Ν. Βούτσης με αφορμή τηην είδηση ότι η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε μετά από προσφυγή των δικαστικών ενώσεων αντισυνταγματική την υπουργική απόφαση για τις δηλώσεις «πόθεν έσχες». Ο κ. Βούτσης θα αναμένει την επίσημη απόφαση του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου, αλλά μέχρι τότε δεν δίστασε να εκφράσει για την εξέλιξη αυτή, σύμφωνα με αρμόδιες κοινοβουλευτικές πηγές, την «αρνητική έκπληξή» του.
Υπουργός Δικαιοσύνης
«Αναμένω να ενημερωθώ επίσημα, φοβάμαι όμως ότι η Δικαιοσύνη θα εκτεθεί», φέρεται να δηλώνει με τη σειρά του ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης κ. Δημήτρης Παπαγγελόπουλος.
