Η αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού

Το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο μεταφέρεται σταδιακά προς τις χώρες μεταξύ της Μεσογείου και της Ανατολής, από όπου περνάει ο σύγχρονος Δρόμος του Μεταξιού, δηλαδή στις Κίνα, Ινδία, Πακιστάν, Ιράν, και στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης Κιργιστάν, Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν κ.λπ.

Προς αυτή την κατεύθυνση είχε εκστρατεύσει ο Μέγας Αλέξανδρος. Οι αρχαίοι Δρόμοι του Μεταξιού ανέδειξαν εντυπωσιακές δυνάμεις που είχαν οδηγήσει στην άνοδο και την πτώση αυτοκρατοριών, είχαν καθορίσει τη ροή των ιδεών και των προϊόντων μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Οι χώρες αυτές από την αρχαιότητα είχαν σημαντική συμμετοχή στην παγκόσμια ιστορία ενώνοντας την Ανατολή με τη Δύση όπου διαφορετικές γλώσσες, ήθη και έθιμα, ανταγωνίζονται μέχρι σήμερα.

Σήμερα οι σύγχρονοι Δρόμοι του Μεταξιού ονομάζονται «One Belt, One Road» (OΒΟR) και έχουν ως στόχο να αναζωογονήσουν και να επεκτείνουν τους αρχαίους Δρόμους του Μεταξιού μέσα από σημαντικές επενδύσεις του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και την ενίσχυση των διπλωματικών και οικονομικών δεσμών μεταξύ των λαών κατά μήκος και πέρα του αρχαίου Δρόμου του Μεταξιού, και με τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας να ανοίξει νέους δρόμους για το εμπόριο και την ανάπτυξη.

Η οδική, η σιδηροδρομική, η αεροπορική διασύνδεση, οι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου δημιουργούν σταθερά και αλληλεξαρτώμενα οικονομικά συμφέροντα μεταξύ των χωρών του Δρόμου του Μεταξιού.

Τρένα μήκους πάνω από 700 μέτρα καλύπτουν σε 16 μέρες τα 12.000 χιλιόμετρα από την Κίνα στη Γερμανία μεταφέροντας υπολογιστές, ρούχα, παπούτσια κ.λπ., και επιστρέφουν με ανταλλακτικά αυτοκινήτων, ηλεκτρονικά, ιατρικό εξοπλισμό κ.λπ. Νέες σιδηροδρομικές γραμμές ενώνουν την Κίνα με το Ιράν, τα Βαλκάνια, τη Σιβηρία, τη Μόσχα, το Βερολίνο, το Παρίσι, το Πακιστάν το Καζακστάν και την Ινδία.

Ηδη σχεδιάζεται ένα υπόγειο τούνελ μέσω του Βερίγγειου Πορθμού μήκους πάνω από 300 χιλιόμετρα που θα φθάνει στην Αλάσκα.

Σύγχρονα πανεπιστήμια αναδύονται παντού, υψηλής τεχνολογίας επικοινωνιακά συστήματα με την υποστήριξη της Κίνας εκσυγχρονίζουν τις βασικές υποδομές των χωρών του Δρόμου του Μεταξιού.

Ενα μέρος του Δρόμου του Μεταξιού αφορά την ανάπτυξη ενός σιδηροδρομικού δικτύου προς την Ευρώπη όπου ένα κοντέινερ θα χρειαστεί να διανύσει 12.000 χλμ. αντί των 24.000 χλμ. διά θαλάσσης μέσω της διώρυγας του Σουέζ.

Στην πόλη Khorgos στα σύνορα Καζακστάν με Κίνα έχει αναπτυχθεί το μεγαλύτερο «λιμάνι» μεταφόρτωσης ξηρού φορτίου, όπου περίπου 65 τρένα περνούν κάθε μήνα.

Εκεί μεταφορτώνονται τα κοντέινερ από τις κινεζικές σιδηροδρομικές ράγες, ευρωπαϊκών προδιαγραφών πλάτους 1,435 μ., στις σιδηροδρομικές γραμμές ρωσικών προδιαγραφών πλάτους 1,524 μ.

Η ίδια μεταφόρτωση πρέπει να γίνει στα σύνορα Μπελαρούζ – Πολωνίας και πάλι στις στενές ευρωπαϊκών προδιαγραφών σιδηροδρομικές γραμμές.

Πέντε χερσαία επενδυτικά σχέδια του Δρόμου του Μεταξιού προωθούνται κατά προτεραιότητα:

1) Σιδηροδρομική γραμμή Κίνας – Λονδίνου. Η γραμμή ξεκινά από το Yiwu της Κίνας, περνά από την Almaty του Καζακστάν, από την Yekaterinburg της Ρωσίας, από τη Μόσχα, από το Βερολίνο και φθάνει στο Λονδίνο διανύοντας 12.120 χιλιόμετρα σε 18 μέρες. Το πλοίο χρειάζεται 40 μέρες για το ταξίδι αυτό.

2) Ο Δρόμος που συνδέει την πόλη Kashgar της Βορειοδυτικής Κίνας με το λιμάνι του Πακιστάν το Gwadar Port.

3) Σιδηροδρομική γραμμή Κίνας – Ιράν. Ξεκινά από τη Βορειοδυτική Κίνα, περνά από το Khorgos, από το Almaty του Καζακστάν, από Taskent, Samarkand, Bukhara του Ουζμπεκιστάν, από Tutkmenabat, Bayramaly του Τουρκμενιστάν και φθάνει στο Mashhad, στη Sharud και στην Τεχεράνη του Ιράν. Διανύει 10.400 χιλιόμετρα σε 14 μέρες.

4) Το μεγαλύτερο κέντρο μεταφόρτωσης φορτίων είναι στο Khorgos, στα σύνορα Κίνας και Καζακστάν. Εκεί γίνεται μεταφόρτωση των εμπορευμάτων από τις κινεζικές σιδηροδρομικές γραμμές πλάτους 1.435 χιλιοστών, στις σιδηροδρομικές γραμμές του Καζακστάν (πρώην σοβιετικά στάνταρντ πλάτους 1.524 χιλιοστών).

5) Τέσσερις αγωγοί φυσικού αερίου μεταξύ Κεντρικής Ασίας (Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν, Καζακστάν, Κιργιστάν και Τατζικιστάν) και Κίνας. Ο πρώτος αγωγός αποπερατώθηκε το 2009, ο δεύτερος το 2010, ο τρίτος το 2014. Η κατασκευή του τέταρτου αγωγού βρίσκεται σε εξέλιξη και θα συνδέει το Beyneu της Ανατολικής Κασπίας Θάλασσας, με το Shymkent του Καζακστάν και από εκεί στο Turpan της Κίνας μεταφέροντας 15 δισ. κυβικά μέτρα αέριο, το οποίο προστίθεται στα 55 δισ. που μεταφέρουν οι τρεις πρώτοι αγωγοί.

Οι μοντέρνοι Δρόμοι του Μεταξιού προαναγγέλλουν μια νέα εποχή στις διεθνείς σχέσεις και στο παγκόσμιο εμπόριο, η οποία περνά απαρατήρητη ή παραβλέπεται από τη Δύση.

Δημόσιοι και ιδιωτικοί οργανισμοί και επιχειρήσεις πρέπει να αντιληφθούν εγκαίρως τι συμβαίνει στην Ανατολή και να λάβουν υπόψη τις εξελίξεις αυτές κατά τη χάραξη των στρατηγικών τους.

Ο κ. Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης είναι καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης και ο κ. Γιώργος Ατσαλάκης είναι επίκουρος καθηγητής στο Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης στο Πολυτεχνείο Κρήτης.