Συνέδριο επιβεβαίωσης τον ηγέτη του ΚΚ Κίνας Σι Τζινπίνγκ

Oι αριθμητικές συμπτώσεις στο παρά ένα θεωρούνται γούρικες στην Κίνα. Να γιατί η κρατική προπαγάνδα μιλάει για καλούς οιωνούς εν όψει αυτής της 19ης Διάσκεψης του Κογκρέσου του Λαού, που αρχίζει στις 18 του μηνός και αναμένεται να καθορίσει την ανώτατη ηγεσία της αχανούς κομμουνιστικής χώρας και το νέο, πενταετές πλάνο σε πολιτική και οικονομία για την ανερχόμενη υπερδύναμη του πλανήτη.

Μένει να φανεί ποιοι θα είναι οι τυχεροί που θα αναρριχηθούν στην κορυφή: 11 έδρες στο 25μελές Πολίτμπιρο θα είναι ανοιχτές στη Διάσκεψη –εκ των οποίων οι 5 στην 7μελή Διαρκή Επιτροπή, που είναι στην ουσία η ανώτατη εξουσία της Λαϊκής Κίνας. Οι μόνοι που δεν αποχωρούν είναι ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και ο πρωθυπουργός Λι Κεκιάνγκ. Ολα δείχνουν ότι υπ’ αριθμόν 1 στόχος του Σι είναι να εδραιώσει την ηγετική θέση του, διορίζοντας «δικούς του» στη Διαρκή Επιτροπή.

Στο οικονομικό πεδίο, η Κίνα είναι αντιμέτωπη με πληθώρα δομικών εμποδίων καθώς επιχειρεί την ιστορική μετάβαση από το μοντέλο της τεράστιας εξαγωγικής δύναμης, που βασίζεται στα φτηνά εργατικά χέρια, προς μια κοινωνία που θα καταναλώνει στο εσωτερικό. Αλλά με ένα χάσμα ανισοτήτων πιο πλατύ από τον ποταμό Γιανγκτσέ, θηριώδη διαφθορά και μόνιμη καταπίεση, η κινεζική κοινωνία σιγοβράζει.

Αν και η επιβράδυνση της οικονομίας θα «φρενάρει» κάπως την άνοδο, η Κίνα εξακολουθεί να βρίσκεται στον δρόμο για να γίνει μια παγκόσμια υπερδύναμη, με ένα αυταρχικό καθεστώς, μέχρι το 2030. Οι προσπάθειες να ασκήσει οικονομική και στρατιωτική επιρροή σε όλον τον κόσμο αναμένεται να ενταθούν την ερχόμενη πενταετία, με σχέδια για νέες εμπορικές οδούς μεταξύ της Ευρώπης και της Ασίας και την εδραίωση του ελέγχου της στα διαφιλονικούμενα νησιά στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Πρώτη παγκοσμίως σε πληθυσμό, με 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους, και δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη, η αχανής Κίνα παραμένει ο ανερχόμενος γίγαντας της Ασίας, με μεγαλεπήβολα σχέδια στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Από τα κορυφαία είναι ο λεγόμενος «Νέος Δρόμος του Μεταξιού». Με αυτόν η Κίνα φιλοδοξεί να συνδέσει ακόμη πιο στενά τις αγορές της με τρεις ηπείρους, από στεριά και θάλασσα, ξοδεύοντας τρισεκατομμύρια δολάρια σε δρόμους, σιδηροδρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια, αγωγούς και εμπόριο με χώρες στην Ασία, στην Αφρική και στην Ευρώπη. Με την προφανή απώτερη φιλοδοξία να εδραιωθεί στην κορυφή της παγκόσμιας οικονομίας του 21ου αιώνα, σε βάρος των ΗΠΑ και των παραδοσιακών συμμάχων τους σε Ασία – Ειρηνικό (Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Αυστραλία).

Αναλυτές εκτιμούν ότι η Κίνα έχει μπροστά της μια δύσκολη, ασύμμετρη πενταετία. Στο εξωτερικό θα προβάλλει παγκόσμια ισχύ, αλλά στο εσωτερικό η οικονομία επιβραδύνεται και οι διαρθρωτικές αλλαγές καθυστερούν. Στόχος θα είναι η ανάπτυξη της διεθνούς οικονομικής ισχύος της, μέσω του σχεδίου «Μία Ζώνη, Ενας Δρόμος» για επενδύσεις που τη συνδέουν με την Ευρώπη και την Αφρική και μέσω της Ασιατικής Τράπεζας Επενδύσεων. Θα επιδιώξει επίσης να επωφεληθεί από τον απομονωτισμό των ΗΠΑ επί Τραμπ για να ενισχύσει συμμαχίες και επιρροή στη Νότια και στη Νοτιοανατολική Ασία, και στην Αυστραλία.

Αντισταθμίζοντας αυτές τις ευκαιρίες, η εγχώρια οικονομία και πολιτική παρουσιάζουν προβλήματα. Στην ιδανική περίπτωση, η Κίνα θα πρέπει να μετατοπίζει πιστώσεις από τις κρατικές βιομηχανίες (μεταφορές, ορυχεία, βαριά βιομηχανία) σε περισσότερες και πιο ευκίνητες ιδιωτικές επιχειρήσεις προσανατολισμένες προς την κατανάλωση. Αλλά η κυβέρνηση έχει ακόμη μεγάλη δυσκολία να περιορίσει την παρωχημένη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στον άνθρακα και στον χάλυβα, ακριβώς επειδή οι τοπικές κυβερνήσεις βασίζονται στα έσοδα και στην απασχόληση που παρέχουν αυτές οι δραστηριότητες. Και επειδή ο πληθυσμός της Κίνας γερνάει και το εργατικό δυναμικό της συρρικνώνεται, γίνεται όλο και πιο δύσκολη η μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ με την αύξηση των επενδύσεων σε παραδοσιακές επιχειρήσεις.

Οι εντάσεις αυξάνονται μέσα στη δομή του Κομμουνιστικού Κόμματος την ίδια στιγμή που η οικονομία επιβραδύνεται. Ετσι, ο Σι θα επικεντρωθεί στην εδραίωση του ελέγχου του, και στην προσπάθεια να εμφανίζεται η Κίνα ως ισχυρή δύναμη σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό θα περιλαμβάνει σίγουρα προσπάθειες να ασκήσει έλεγχο επί του Χονγκ Κονγκ, στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, να περιορίσει το πεδίο της Ταϊβάν ενώ μπορεί να περιλαμβάνει προκλητικές ενέργειες εναντίον της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ. Θα συνεχίσει την εκστρατεία κατά της διαφθοράς και τις προσπάθειες να τοποθετήσει νομιμόφρονες στον στενό κύκλο της εξουσίας.

Αλλά θα δυσκολευτεί να επιτύχει τους στόχους της ανάπτυξης και είναι απίθανο να προχωρήσει σε σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία. Εν ολίγοις, η κεντρική κυβέρνηση θα προσπαθήσει να δημιουργήσει την εντύπωση της δύναμης και του ελέγχου για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών παραγόντων –δημογραφικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών –που στην πραγματικότητα καθιστούν την Κίνα ασθενέστερη.

Καθώς πλησιάζει η πολυαναμενόμενη επέτειος των 100 ετών από την ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος το 2021, το Πεκίνο είναι αποφασισμένο να επιτύχει τον στόχο να γίνει η Κίνα μια «κοινωνία ευημερίας». Στην πράξη αυτό σημαίνει διπλασιασμό του κατά κεφαλήν εισοδήματος και του εθνικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος από τα επίπεδα του 2010.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, όταν αντιμετώπισαν επιλογές μεταξύ μεγαλύτερου ελέγχου και μεγαλύτερου ανοίγματος, οι ηγέτες της Κίνας επέλεξαν σταθερά το πρώτο. Ολα δείχνουν ότι ο Σι θα συνεχίσει να προωθεί τον ασφυκτικό κρατικό έλεγχο και τη σταθερότητα, ακόμη και αν χρειαστεί να θυσιάσει κάποια οικονομική ανάπτυξη. Ο έλεγχος είναι πιθανόν να επεκταθεί σε πολιτικές που σχετίζονται με το Διαδίκτυο και τα κοινωνικά μέσα, όπου η αυξημένη λογοκρισία έχει δείξει πόσο φοβάται η ηγεσία να χάσει τον έλεγχο της πληροφορίας στην ψηφιακή εποχή.

Ομοίως, η ηγεσία θα παραμείνει προσηλωμένη στην επιδίωξη των δηλωμένων συμφερόντων της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας, ακόμη και όταν αυτό δημιουργεί τριβές με τις γειτονικές χώρες και τις ΗΠΑ. Η μόνη εξαίρεση είναι η Βόρεια Κορέα, ένα ζήτημα που προκαλεί έντονη εσωτερική συζήτηση για τον καλύτερο τρόπο πρόληψης συγκρούσεων και διατήρησης της σταθερότητας. Μέχρις ότου επιλυθεί αυτός ο μακροχρόνιος εσωτερικός διάλογος, η κινεζική πολιτική αναμένεται να παραμείνει στενά και προσεκτικά επικεντρωμένη στο να παροτρύνει όλα τα μέρη να αποφύγουν την κλιμάκωση των εντάσεων.

Υπό τον Σι, οι προσπάθειες της Κίνας για την υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της και η ύψωση της φωνής της σε θέματα παγκόσμιας διακυβέρνησης έχουν γίνει αποδεκτές στο εσωτερικό. Αυτός ο δυναμισμός υποστηρίζει μια αφήγηση ότι η Κίνα αποκαθιστά την παλιά δόξα της στην παγκόσμια σκηνή. Ιδιαίτερα εν μέσω μείωσης του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης και ενδημικών προβλημάτων, όπως η διεύρυνση της ανισότητας του πλούτου, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και η περιορισμένη απασχόληση των νέων πτυχιούχων, η λαϊκή πίστη στην άνοδο της Κίνας προσφέρει μια ενοποιητική πηγή υπερηφάνειας για τους κινέζους πολίτες.

Ετσι, ενώ πολλά από τα ονόματα και τα πρόσωπα στην κορυφή της ηγεσίας του κόμματος θα αλλάξουν σε αυτό το συνέδριο, οι βασικοί στόχοι του κινεζικού πολιτικού συστήματος θα παραμείνουν ίδιοι, με τον Σι να στηρίζει τη συνέχεια παρά την αλλαγή.