Η αξιολόγηση, τα σενάρια εκλογών και οι αντοχές των βουλευτών

Με την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα από τις ΗΠΑ την ερχόμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση μπαίνει στην τελική ευθεία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Η δοκιμασία που ξεκινά είναι η πλέον καθοριστική της περιόδου και εν πολλοίς θα κρίνει το κατά πόσον η πορεία προς τις αρχές του νέου έτους θα είναι αυτή που έχει περιγράψει –περίπου ως ειδυλλιακή –ο Πρωθυπουργός, ή αν θα υπάρξουν αναταράξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν και πολιτικές επιπτώσεις ή περιπλοκές. Ηδη η κυβέρνηση για μία ακόμα φορά βρίσκεται στη γνωστή θέση, στο έλεος των διαφοροποιήσεων μεταξύ ΔΝΤ και ευρωπαίων δανειστών.

Υπό τις παρούσες συνθήκες και εν αναμονή της αξιολόγησης, το Ταμείο έχει εμφανιστεί με μετριοπαθείς δημοσιονομικές εκτιμήσεις για το 2018. «Βλέπει» το πλεόνασμα να ανέρχεται κατά το μέγιστο στο 2,2% του ΑΕΠ, ενώ το Μνημόνιο το οποίο έχει υπογράψει η κυβέρνηση και αντανακλά τις διαθέσεις των ευρωπαίων εταίρων προβλέπει 3,5%. Σε αυτό το περιβάλλον και με τις εκκρεμότητες ανοιχτές, οι αμέσως επόμενοι μήνες θεωρούνται κρίσιμοι και κάποιες κυβερνητικές πηγές τοποθετούν τον χρόνο λήψης αποφάσεων στις αρχές της προσεχούς άνοιξης.

Καθοριστικής σημασίας παράμετρος είναι οι δημοσιονομικές επιδόσεις της κυβέρνησης κατά το τρέχον έτος, οι οποίες θα πιστοποιηθούν τον Απρίλιο με τις επίσημες ανακοινώσεις της Eurostat.

Σε περίπτωση που η ανάπτυξη και τα έσοδα βρεθούν σε επίπεδα χαμηλότερα των στόχων, τα πολιτικά σενάρια του Μεγάρου Μαξίμου θα έχουν καεί και μοιραία θα ενεργοποιηθούν άλλα. Και αυτά θα περιλαμβάνουν και τις εκλογές, καθώς η κυβέρνηση θα βρεθεί υπό τεράστια πίεση και θα πρέπει να ενεργοποιήσει τον δημοσιονομικό κόφτη, κάτι που θα σημάνει και νέες περικοπές σε συντάξεις και μισθούς. Αναλόγως της πορείας της αξιολόγησης και του ποιο σενάριο θα φανεί ότι επαληθεύεται, ο κ. Τσίπρας θα λάβει και τις αποφάσεις του.

Οι αποκλίσεις στις εκτιμήσεις του Ταμείου και της Ευρώπης σημαίνουν πολύ απλά ότι αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις της Κριστίν Λαγκάρντ, τα νέα επιπλέον μέτρα (περικοπές) θα είναι αναπόφευκτα. Δεν θα τα ζητήσει εκείνη, αλλά η Ευρώπη. Και η πολιτική ζημιά για την κυβέρνηση θα είναι τεράστια. Σε μια τέτοια περίπτωση, το σενάριο των εκλογών θα βρεθεί στο τραπέζι με πιθανή ημερομηνία διεξαγωγής τους τον Μάιο του 2018. Ιδιαίτερη σημασία στη διάρκεια των επόμενων μηνών θα έχουν και οι εξελίξεις τις οποίες δεν είναι σε θέση να επηρεάσει η Αθήνα. Μία από αυτές είναι ο σχηματισμός της νέας γερμανικής κυβέρνησης. Οι νέοι συσχετισμοί και το πρόσωπο το οποίο θα αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών στο Βερολίνο θα κρίνουν πολλά. Η κυβέρνηση πάντως θα βρεθεί και πάλι μεταξύ σφύρας και άκμονος, με την Ευρώπη και τη Γερμανία σε κάθε περίπτωση να επιμένουν στους υψηλούς δημοσιονομικούς στόχους και το ΔΝΤ να επιμένει εμφατικά στις μεταρρυθμίσεις.

Ωσπου να φανεί ποιο δημοσιονομικό και πολιτικό σενάριο θα επιβεβαιωθεί, ο Αλ. Τσίπρας έχει να αντιμετωπίσει μια νέα κοινοβουλευτική και πολιτική πραγματικότητα. Ο ίδιος εξακολουθεί να υπερασπίζεται τους ΑΝΕΛ και τον Πάνο Καμμένο, όμως οι διαθέσεις στο κόμμα του δεν είναι οι ίδιες.

Παράλληλα, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν ήδη αρχίσει να αποστασιοποιούνται. Και το ενδιαφέρον είναι ότι αυτές οι διαφοροποιήσεις, όπως εκδηλώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα στην ψηφοφορία επί του νομοσχεδίου για την αλλαγή ταυτότητας φύλου (Μ. Μπόλαρης, Γ. Μιχελογιαννάκης, Γεωργία Γεννιά, Νίνα Κασιμάτη), δεν καταγράφονται με αφορμή κάποια μνημονιακή υποχρέωση, αλλά με αποφάσεις τις οποίες η κυβέρνηση θέλει να παρουσιάζει ως δείγματα της προοδευτικότητάς της.

Υψηλόβαθμο κοινοβουλευτικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ έλεγε χαρακτηριστικά: «Τελικά αποδεικνύεται ότι τα μνημόνια τα ψηφίζουν όλοι. Τώρα που θα χρειαστεί να ψηφίσουν κάτι άλλο, να δούμε ποιος θα αντέξει…».

Το φαινόμενο συνιστά ένα μεγάλο πρόβλημα για τον Αλέξη Τσίπρα στην πορεία προς τις εκλογές.

Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία έχει ήδη ραγίσει, η σχέση με τους ΑΝΕΛ μετατρέπεται σε θρίλερ και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είναι αδύναμος να προχωρήσει σε δυναμικές κινήσεις, πέραν του να ασκήσει έναν εκβιασμό στους βουλευτές του όποτε παραστεί και πάλι ανάγκη, ρίχνοντάς τους το βάρος της ανατροπής της κυβέρνησης. Από την άλλη πλευρά, πολλοί από αυτούς κοιτάζουν πλέον μόνο το προσωπικό εκλογικό τους ακροατήριο και κάποιοι –ιδίως οι προερχόμενοι από το ΠαΣοΚ –έχουν να αντιτείνουν στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης ότι οι ίδιοι έχουν προσφέρει εκλογική δύναμη στο κόμμα και όχι το αντίστροφο.