Οι πρώτοι άνθρωποι απέφευγαν το συγγενικό σεξ

Από τα πρώτα βήματά τους στη Γη οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι γνώριζαν ότι το σεξ μεταξύ στενών συγγενών δεν βγαίνει σε καλό. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης, η οποία για πρώτη φορά εξέτασε γενετικά τα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων που έζησαν μαζί στο ίδιο μέρος την ίδια εποχή, 34.000 χρόνια πριν. Οι γενετικές αναλύσεις σε συνδυασμό με τα αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν, σύμφωνα με τους συγγραφείς της, ότι οι πρώτοι Homo sapiens είχαν επίγνωση των κινδύνων της ενδογαμίας και είχαν αναπτύξει εξελιγμένα κοινωνικά δίκτυα ώστε να την αποφεύγουν. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν μάλιστα ότι αυτή η επίγνωση, την οποία οι Νεάντερταλ δεν φαίνεται να διέθεταν, αποτελεί έναν από τους λόγους για την επικράτηση του είδους μας σε αυτόν τον πλανήτη.

Η διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον διάσημο εξελικτικό γενετιστή Ελσκε Βίλερσλεφ, ο οποίος κατέχει έδρα στα πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και της Κοπεγχάγης, εξήγαγε γενετικές πληροφορίες από τα οστά που έχουν βρεθεί σε ένα μικρό προϊστορικό «νεκροταφείο» στο Σουνγκίρ της Ρωσίας, 200 χλμ. ανατολικά από τη Μόσχα. Το Σουνγκίρ αποτελεί μια ξεχωριστή θέση για τους παλαιοανθρωπολόγους. Αφενός οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι που έχουν ταφεί εκεί έζησαν κατά τη διάρκεια της Ανώτερης Παλαιολιθικής Περιόδου –ήταν δηλαδή από τους πρώτους Homo sapiens που εγκαταστάθηκαν στη Δυτική Ευρασία προερχόμενοι από την Αφρική. Αφετέρου είναι ένα από τα ελάχιστα σημεία στα οποία τα απολιθώματα της συγκεκριμένης περιόδου ανήκουν σε ανθρώπους οι οποίοι φαίνεται ότι έζησαν ταυτόχρονα και τάφηκαν όλοι μαζί.

Οπως αναφέρουν οι επιστήμονες στη δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Science», ο βαθμός συγγένειας καθώς και τα άλλα γενετικά στοιχεία που προέκυψαν από τις αναλύσεις των οστών του Σουνγκίρ και τη σύγκρισή τους με πολύ μεγάλο αριθμό αρχαίων αλλά και σύγχρονων γενετικών δεδομένων υποδηλώνουν σαφώς ότι ήδη από εκείνη την εποχή οι άνθρωποι εσκεμμένα αναζητούσαν συντρόφους για το ζευγάρωμα έξω από τον στενό οικογενειακό κύκλο τους –κατά πάσα πιθανότητα μάλιστα, επισημαίνουν, συνδέονταν με ένα ευρύτερο δίκτυο άλλων ομάδων από τις οποίες επέλεγαν συντρόφους, έτσι ώστε να αποφεύγεται η ενδογαμία.

Επιπλέον, υπογραμμίζουν οι ερευνητές, η πολυπλοκότητα των αντικειμένων που έχουν ταφεί μαζί με τους νεκρούς, η φροντίδα που έχει εμφανώς αφιερωθεί στην επιλογή τους, καθώς και ο συμβολισμός τους, υποδηλώνουν ότι οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι εκείνης της εποχής είχαν υιοθετήσει συγκεκριμένους κανόνες, τελετές και τελετουργικά τα οποία συνόδευαν τις ανταλλαγές συντρόφων μεταξύ των ομάδων. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτά ίσως αποτέλεσαν έναν πρόδρομο των σύγχρονων γαμήλιων τελετών και ενδεχομένως ήταν παρόμοιες με αυτές που ισχύουν ακόμη σήμερα σε κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών σε διάφορα μέρη του πλανήτη.

Οι συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν επίσης ότι η πρώιμη ανάπτυξη αυτών των σχετικά σύνθετων δικτύων για την ανεύρεση συντρόφου έξω από τη στενή οικογένεια ενδέχεται να εξηγεί –τουλάχιστον σε έναν βαθμό –γιατί το είδος μας, ο Homo sapiens, αποδείχθηκε τόσο επιτυχημένο, ενώ δεν μπορεί να πει κανείς το ίδιο για άλλα είδη ανθρώπου, όπως οι Νεάντερταλ, Ωστόσο, και αυτό το παραδέχονται και οι ίδιοι, για να αποδειχθεί αν κάτι τέτοιο ευσταθεί, θα πρέπει να γίνουν περισσότερες μελέτες, τόσο στους πρώτους ανατομικά σύγχρονους ανθρώπους όσο και στους Νεάντερταλ.