Τα παιδιά των πόλεων που περπατούν για να πάνε κάθε ημέρα στο σχολείο εκτίθενται σε ατμοσφαιρικούς ρύπους οι οποίοι μπορούν να έχουν άκρως επιβλαβή επίδραση στη γνωστική ανάπτυξή τους. Αυτό έδειξε μελέτη ειδικών από το Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Υγεία της Βαρκελώνης (ISGlobal) η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Environmental Pollution». Είναι η πρώτη φορά που μια μελέτη καταγράφει το πιθανό «κόστος» που έχει για τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών η έκθεσή τους στην ατμοσφαιρική ρύπανση κατά τη μετακίνησή τους από και προς το σχολείο.
Μείωση της λειτουργικής μνήμης
Συγκεκριμένα από τη μελέτη προέκυψε σύνδεση μεταξύ της έκθεσης σε μικροσωματίδια με διάμετρο 2,5 μικρόμετρα (ΡΜ2,5) καθώς και σε μαύρο άνθρακα (ή αιθάλη) και μείωσης της λειτουργικής μνήμης στα παιδιά που περπατούσαν από και προς το σχολείο.
Η μελέτη διεξήχθη στο πλαίσιο του προγράμματος BREATHE. Προηγούμενη έρευνα που περιλαμβανόταν στο ίδιο πρόγραμμα είχε δείξει ότι η έκθεση των παιδιών στο σχολείο σε ατμοσφαιρικούς ρύπους που συνδέονται με την κίνηση των οχημάτων συνδέεται με βραδύτερη γνωστική ανάπτυξη. Ο στόχος της ομάδας που διεξήγαγε τώρα τη νέα μελέτη ήταν να εκτιμηθεί η επίδραση της έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση κατά τη διάρκεια της μετακίνησης από και προς το σχολείο με τα πόδια. Σημειώνεται ότι προηγούμενα ευρήματα είχαν δείξει ότι το 20% της ημερήσιας «δόσης» αιθάλης (ένας ρύπος που συνδέεται άμεσα με την κίνηση των οχημάτων) εισπνέεται από τα παιδιά κατά τη διάρκεια των μετακινήσεών τους μέσα στις πόλεις.
Μικροί πνεύμονες, μεγάλη επιβάρυνση
«Τα ευρήματα προηγούμενων τοξικολογικών και πειραματικών μελετών έχουν δείξει ότι αυτή η σύντομη έκθεση σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων μπορεί να έχει δυσανάλογα μεγάλη επίδραση στην υγεία» ανέφερε η Μαρ Αλβαρεθ-Πεδρερόλ, ερευνήτρια του ISGlobal και πρώτη συγγραφέας της νέας μελέτης και προσέθεσε: «Η επιβαρυντική επίδραση μπορεί να είναι ιδιαίτερα μεγάλη στα παιδιά εξαιτίας των μικρότερων πνευμόνων τους και του υψηλότερου ρυθμού της αναπνοής».
Η καινούργια μελέτη έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη και σε αυτή συμμετείχαν περισσότερα από 1.200 παιδιά ηλικίας 7 ως 10 ετών από 39 σχολεία της πόλης. Ολοι οι μικροί εθελοντές περπατούσαν από και προς το σχολείο σε καθημερινή βάση. Η λειτουργική μνήμη και η προσοχή των παιδιών αξιολογήθηκαν αρκετές φορές με ειδικά τεστ κατά τη διάρκεια της 12μηνης μελέτης. Παράλληλα οι ερευνητές μετρούσαν την έκθεση των παιδιών στην ατμοσφαιρική ρύπανση κατά τη μετακίνησή τους από και προς το σχολείο καθ’όλο αυτό το διάστημα.
Πιο ευάλωτα τα αγόρια
Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων αποκάλυψε ότι η έκθεση στα μικροσωματίδια ΡΜ2,5 και στην αιθάλη συνδεόταν με μείωση στην ανάπτυξη της λειτουργικής μνήμης: συγκεκριμένα κάθε αύξηση της τάξεως του μόλις 0,5% στις συγκεντρώσεις των ΡΜ2,5 συνδεόταν με μείωση της λειτουργικής μνήμης κατά 4,6%. Αντιστοίχως κάθε αύξηση κατά 0,5% στις συγκεντρώσεις αιθάλης σχετιζόταν με μείωση κατά 3,9% στην αναμενόμενη ετήσια ανάπτυξη της λειτουργικής μνήμης στα παιδιά. Σημειώνεται ότι δεν προέκυψαν στατιστικώς σημαντικές συσχετίσεις της φθίσης της λειτουργικής μνήμης με την έκθεση στο διοξείδιο του αζώτου ενώ κανένας ρύπος δεν φάνηκε να μειώνει την προσοχή. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι στη συγκεκριμένη μελέτη τα αγόρια φάνηκε να είναι πολύ πιο ευαίσθητα από τα κορίτσια στην επίδραση τόσο των ΡΜ2,5 όσο και της αιθάλης.
Κίνδυνος και για τα «εποχούμενα» παιδιά
«Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε την εντύπωση ότι το να περπατά το παιδί για να πάει στο σχολείο είναι κακό για την υγεία του καθώς σε γενικό πλαίσιο συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: το περπάτημα ή η ποδηλασία κάθε ημέρα για τη μετακίνηση του παιδιού ‘χτίζει’ μια καθημερινότητα με φυσική δραστηριότητα της οποίας τα οφέλη για την υγεία είναι πολύ μεγαλύτερα από τους όποιους κινδύνους συνεπάγεται η ατμοσφαιρική ρύπανση» εξήγησε ο Ζόρντι Σούνγιερ, επικεφαλής του Προγράμματος για την Παιδική Υγεία του ISGlobal ο οποίος ήταν εκ των συγγραφέων της μελέτης και προσέθεσε ότι «το γεγονός πως τα παιδιά που περπατούν καθημερινά για να πάνε στο σχολείο είναι περισσότερο εκτεθειμένα στην ατμοσφαιρική ρύπανση δεν σημαίνει ότι τα παιδιά που πάνε σχολείο με αυτοκίνητο ή με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς δεν εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα ρύπων».
Ποια είναι λοιπόν η λύση; Σύμφωνα με την κυρία Αλβαρεθ-Πεδρερόλ «είναι η ίδια για όλους: μείωση της χρήσης ιδιωτικών οχημάτων για τη μετακίνηση στο σχολείο και ένα λιγότερο ρυπασμένο περιβάλλον για τα παιδιά και όχι μόνο».
