Τζέικομπ Ρις-Μογκ: Ο εκκεντρικός – και επικίνδυνος – δελφίνος

«Blast from the past», μια πραγματικά απίθανη «έκρηξη από το παρελθόν» είναι ο Τζέικομπ Ρις-Μογκ στην πολιτική σκηνή της Βρετανίας. Αν αντί για γυαλιά φορούσε μονόκλ, εύκολα θα πίστευες ότι έχει ξεπηδήσει, μαζί με τον μπάτλερ και την νταντά του, από ταινία με ήρωες της βρετανικής αριστοκρατίας από τη δεκαετία του 1920.Ψηλός, λιγνός, με μαλλιά γλειμμένα προς τα πίσω σε στυλ τζέντλεμαν δανδή (ή λιμοκοντόρου τζιτζιφιόγκου κατά τους επικριτές του), άψογα κοστούμια και αντίκα Μπέντλεϊ που τον μεταφέρει με σοφέρ στο Γουεστμίνστερ, ο 48χρονος βουλευτής των Τόρις είναι σήμερα ο πιο ανερχόμενος, και σίγουρα ο πιο εκκεντρικός δελφίνος στο κυβερνών κόμμα.

Πάμπλουτος, πιστός ρωμαιοκαθολικός, πατέρας έξι παιδιών, ο πρώην τραπεζίτης και μεγαλοεπενδυτής είναι παθιασμένος υπέρμαχος του Brexit και φανατικός πολέμιος των αμβλώσεων και των γάμων ομοφυλοφίλων.

Μεταξύ των πιο παράδοξων εξελίξεων αυτής της πολιτικής περιόδου στη Βρετανία είναι ότι μια τέτοια «καρικατούρα ψηλομύτη αριστοκράτη μιας άλλης εποχής» συζητείται σοβαρά ως πιθανός υποψήφιος για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος.

Η άνοδός του ξεδιπλώθηκε σε φάσεις όλο το καλοκαίρι. Νεαροί ακτιβιστές δημιούργησαν τον όρο «Moggmentum» (δυναμική του Μογκ), λέγοντας ότι είναι ο μόνος Τόρι με το γνήσιο χάρισμα και την ακλόνητη πίστη στη δεξιά ιδεολογία ώστε να μπορεί να κονταροχτυπηθεί με τον ηγέτη των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν.

Νεαροί οπαδοί χτύπησαν τατουάζ στο στήθος με το όνομά του. Ακολούθησαν ηλεκτρονικά κουίζ, του τύπου: «ονομάστε το μωρό σας με τον τρόπο του JRM» όταν έγινε γνωστό το αμίμητο όνομα που έδωσε στο έκτο παιδί του: Σίξτους, Ντόμινκ, Μπονιφέις, Κρίστοφερ). Κυκλοφόρησαν μπλουζάκια που γράφουν «Μογκφάδερ» (κατά το Godfather, Νονός), και κομμάτια ηλεκτρονικής μουσικής Moggwave.

Αλλά εφέτος το φθινόπωρο αυτή η κάπως γραφική αρχική «μανία με τον Μογκ» δεν είναι πλέον αστείο: συντηρητικός ιστότοπος με επιρροή ρώτησε μέλη του κόμματος ποιος θα πρέπει να είναι ο επόμενος ηγέτης των Συντηρητικών, και ο Τζέικομπ πήρε περισσότερες ψήφους από οποιονδήποτε άλλον υποψήφιο.

«Αυθεντικός»

Αν και οι ίδιοι οι Τόρις (μέσος όρος ηλικίας των μελών του κόμματος είναι τα 71 έτη) κατανοούν ότι οι θέσεις του είναι στα πολύ δεξιά του κόμματος και μάλλον δεν θα έχουν την ίδια απήχηση στο γενικό εκλογικό σώμα, βρίσκουν μια ποιότητα σε αυτόν, που έχει μεγαλύτερη σημασία. Είναι «αυθεντικός», λένε.

Αλλά η προσεκτικά επιμελημένη εικόνα του αριστοκράτη, με την ανάλογη προφορά και τις περγαμηνές από το Ιτον και την Οξφόρδη, είναι σε μεγάλο βαθμό παραπλανητική. Ο πατέρας του Τζέικομπ, Γουίλιαμ Ρις-Μογκ, ήταν δημοσιογράφος, διευθυντής των «Times» του Λονδίνου, και μία από τις γιαγιάδες του αμερικανίδα ηθοποιός του ελαφρού θεάτρου στη Νέα Υόρκη. Αν και είναι βέβαια πολύ πλούσιος, τα λεφτά του δεν τα κληρονόμησε, τα κέρδισε ο ίδιος δουλεύοντας από τα 20 σε τράπεζες επενδύσεων και στη διαχείριση κεφαλαίων.

Διάβαζε «Financial Times» από την τρυφερή ηλικία των 12 ετών, έμεινε στο Χονγκ Κονγκ δουλεύοντας σε τράπεζες επενδύσεων για χρόνια, και μπήκε στην πολιτική όταν άνοιξε μια ελπιδοφόρα έδρα στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Βορειοανατολικό Σόμερσετ το 2010. Προηγούμενη απόπειρα να εκλεγεί σε ένα φρούριο των Εργατικών στη Σκωτία κατέρρευσε εν μέσω χλεύης επειδή έκανε προεκλογική εκστρατεία πόρτα-πόρτα συνοδευόμενος από την… νταντά του.

Από τότε που εξελέγη βουλευτής, έχει σταματήσει να διαχειρίζεται κεφάλαια, αν και παραμένει μεγαλομέτοχος της Somerset Capital Management, η οποία έχει υπό διαχείριση 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Στο Κοινοβούλιο ο Ρις-Μογκ ανήκει σταθερά στην άκρα δεξιά πτέρυγα των Τόρις. Πιστεύει ακράδαντα στο Brexit, αντιτάχθηκε στη νομοθεσία για την αλλαγή του κλίματος και στην αύξηση των δαπανών για παροχές κοινωνικής πρόνοιας.

Είναι αναφανδόν κατά των αμβλώσεων, ακόμη και σε περιπτώσεις αιμομιξίας ή βιασμού, και στηρίζει τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τους τραπεζίτες και τις εταιρείες.

Σε συνεντεύξεις του δηλώνει ότι το κόμμα πρέπει να κερδίσει πάση θυσία τη «μάχη των ιδεών» μεταξύ των δυνάμεων της ελεύθερης αγοράς και του Σοσιαλισμού, με ακλόνητα δεξιές θέσεις που τον κάνουν να φαίνεται γενναίος και ειλικρινής στα μάτια των οπαδών.

«Αλλά μη γελιέστε. Οι τρόποι του μπορεί να είναι ευγενείς, στιλβωμένοι, παρφουμαρισμένοι, αλλά οι απόψεις του είναι σκέτο δηλητήριο. Ο Ρις-Μογκ είναι απλά ένας αδυσώπητος, αμετανόητος, επικίνδυνος εθνικο-λαϊκιστής αντιδραστικός» λένε οι αντίπαλοί του.

Ο ίδιος κρατάει προς το παρόν μαλλον χαμηλό προφίλ, λέγοντας ότι πιο εύκολα θα γινόταν Πάπας παρά πρωθυπουργός. Αλλά πλήθος οπαδών του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μαζεύουν χιλιάδες υπογραφές με το αίτημα να είναι εκείνος ο υποψήφιος πρωθυπουργός των Τόρις στις επόμενες εκλογές.

Ονόματα δελφίνων δίνουν και παίρνουν. Επικρατέστεροι διάδοχοι εμφανίζονται οι υπουργοί Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον, Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ, Εσωτερικών Αμπερ Ραντ, ο διαπραγματευτής για το Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις, και βεβαίως ο Τζέικομπ Ρις-Μογκ. Ο οποίος έκανε εμφάνιση αστέρα στο συνέδριο επευφημούμενος, ακόμη και όταν είπε ότι η ατμόσφαιρα «θυμίζει Βόρεια Κορέα», υπό την έννοια ότι «όποιος δεν χειροκροτεί τον ηγέτη έχει πρόβλημα».

Γνωρίζοντας ότι τελεί υπό αμφισβήτηση, θέλησε να αποκαταστήσει το κύρος της στο εσωτερικό του κόμματος, αλλά η ομιλία της θα μείνει στη μνήμη για άλλους λόγους: για τον επίμονο βήχα της που δεν την άφηνε να μιλήσει, για τον φαρσέρ που τη διέκοψε για να της δώσει μια βεβαίωση απόλυσης, ακόμη και για την κατάρρευση του σκηνικού. Ενώ μιλούσε, πίσω της έπεφταν τα γράμματα από το κεντρικό σύνθημα του συνεδρίου «Χτίζοντας μια χώρα που δουλεύει για όλους».

Ακόμη και όσοι ασχολήθηκαν με το περιεχόμενο της ομιλίας καταλόγισαν στη Μέι μεγάλες αντιφάσεις. Την ώρα που η πρωθυπουργός έλεγε ότι οι Συντηρητικοί πρέπει να υπερασπιστούν την ελεύθερη αγορά, οι δύο βασικές εξαγγελίες ήταν η θέσπιση πλαφόν στις τιμές ενέργειας για τους καταναλωτές και η χρηματοδότηση για το χτίσιμο περισσότερων εργατικών κατοικιών. Αρκετοί Συντηρητικοί βουλευτές και σχολιαστές είπαν ότι αυτά μοιάζουν με πανικόβλητη απόπειρα μίμησης πολιτικών που ταιριάζουν περισσότερο στους Εργατικούς του Τζέρεμι Κόρμπιν.

Γενικό συμπέρασμα: Αντί να πείσει για το «βρετανικό όνειρο» που επαγγέλλεται, το σύνολο των βρετανών πολιτικών σχολιαστών εκτιμά ότι το συνέδριο επιβεβαίωσε πως η Τερέζα Μέι είναι μια αδύναμη πρωθυπουργός, που πολύ δύσκολα θα ηγηθεί του κόμματος στις επόμενες προγραμματισμένες εκλογές το 2022 – έστω και αν κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα πότε θα αντικατασταθεί, και κυρίως από ποιον.