Το «απελευθερωτικό» Πλεϊμπόι

Τις τελευταίες μέρες, με τον θάνατο του επιτυχημένου επιχειρηματία-ιδρυτή του «Πλεϊμπόι» Χιου Χέφνερ, χορτάσαμε ελεγείες για τον ίδιο, την επιχείρησή του και τη συμβολή τού περιοδικού (και κατ’ επέκταση και των ομώνυμων κλαμπ) στη σεξουαλική απελευθέρωση της δεκαετίας του ’60.

Νομίζω ότι τέτοιες απόψεις, ηθελημένα ή άθελα, απηχούν αντιλήψεις που ταυτίζουν τη σεξουαλική απελευθέρωση με την γκλαμουριά του εμπορευματοποιημένου σεξ. Δηλαδή οι εξεγέρσεις του ’60 ενάντια στον συντηρητισμό των προηγούμενων εποχών δεν έπαιξαν ρόλο. Το αντισυλληπτικό χάπι ήταν μια ασήμαντη λεπτομέρεια. Τα κινήματα ισότητας ήταν ανύπαρκτα. Και ήλθε ο Χ. Χέφνερ να μοστράρει γυμνά στήθια σε έκδοση ιλουστρασιόν για να επισυμβεί η απελευθέρωση. Και στα καθ’ ημάς, τα μικρότερης και μεγαλύτερης ηλικίας ή και ηλικιωμένα αγοράκια δεν χρειαζόταν να κρύβουν το –μόνο περιγραφικό –«Χτυποκάρδι» της δεκαετίας του ’50, απελευθερώθηκαν και μπορούσαν να κυκλοφορούν υπερηφάνως με τα στήθια και τα οπίσθια των σελίδων του «Πλεϊμπόι» φάτσα κάρτα, για πάσα ατομική χρήση. Των φαντασιώσεών τους συνεπικουρούμενων από εικόνες και περιγραφές των Πλεϊμπόι κλαμπ με τα «απελευθερωμένα» κουνελάκια (γυναίκες ίσως;) υπαλλήλους.

Ας το ξανασκεφτούμε όμως. Μήπως η προβολή του εμπορευματοποιημένου σεξ δεν ήταν σεξουαλική επανάσταση; Μήπως ήταν η επιτυχής προσαρμογή του περιβλήματος των ίδιων παλαιότερων συντηρητικών αντιλήψεων στις νεότερες εποχές;

Αν σεξουαλική απελευθέρωση σημαίνει την ισότητα στην επιδίωξη και απόλαυση του έρωτα ανεξάρτητα από συμβάσεις που την περιόριζαν. Δηλαδή αν αναγνωρίζεται ότι εξίσου μια γυναίκα όσο και ένας άντρας έχει επιθυμίες και μπορεί να επιδιώκει την πραγμάτωσή τους. Αν αναγνωρίζεται ότι η παρθενία δεν είναι πλεονέκτημα (αλλά, μετά από μια ηλικία, μάλλον κουσούρι). Αν αναγνωρίζεται ότι ο έρωτας είναι χαρά και απόλαυση που κανένα συντηρητικό κατάλοιπο δεν μπορεί να εμποδίσει. Τότε η σεξουαλική απελευθέρωση, που έκανε τεράστια βήματα τη δεκαετία του ’60, δεν προήχθη με τα «τολμηρά» περιοδικά και κλαμπ του Χ. Χέφνερ. Αυτά αντίθετα προήγαγαν –άκρως αντίθετα της απελευθέρωσης –την απενοχοποίηση της ηδονοβλεψίας, αρκεί να κατευθυνόταν προς γυαλιστερές σελίδες, του οίκου ανοχής, αρκεί να ήταν πολυτελής. Και βέβαια πληρωμένη «απελευθέρωση» για άντρες. Και γι’ αυτούς που δεν ένιωθαν αρκετά απενοχοποιημένοι, έμπαιναν κάποια σοβαρότερα άρθρα για να βοηθήσουν τον διαβαστερό ενοχικό ηδονοβλεψία ενόσω ημίγυμνα κουνελάκια τού έκαναν αέρα.

Εν κατακλείδι, το «Πλεϊμπόι» μας εξοικείωσε με το, σε δημόσια θέα, γυμνό και το απενοχοποίησε. Πάντα όμως το πληρωμένο. Και η γυναίκα γυμνό προς κατανάλωση –πραγματική ή φανταστική –κουνελάκι, χαριτωμένο και προκλητικό. Η «απελευθέρωση» που πρόσφερε το «Πλεϊμπόι» αφορούσε την απελευθέρωση των αντρών να «κάνουν μάτι» ή και να γεύονται, ανεξαρτήτως του συντηρητικού πλαισίου της ζωής τους, το πληρωμένο σεξ. Αυτά ουδεμία σχέση έχουν με την απελευθέρωση της απόλαυσης του έρωτα για άντρες και γυναίκες ανεξάρτητα από νομικές συμβάσεις ή από παλαιότερα καταπιεστικά ήθη.

Ο κ. Σπύρος Καβουνίδης είναι δρ πολιτικός μηχανικός.