«Θυσία» στον προϋπολογισμό η Τοπική Αυτοδιοίκηση

Εδώ και επτά (μνημονιακά) χρόνια η δημιουργική λογιστική, για να φαίνεται μικρότερο το τσεκούρωμα στους κρατικούς πόρους που φτάνουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ανθεί.

Οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν κατά καιρούς διάφορες διατυπώσεις για την πολιτική λιτότητας που ακολουθούν και για τους δήμους. Άλλοτε μιλούσαν για μη οριζόντιες αλλά για στοχευμένες μειώσεις, άλλοτε για νοικοκύρεμα δαπανών, άλλοτε για δημοσιονομικές περικοπές που είναι …ευκαιρία για αξιοποίηση των (επιχειρηματικών) δυνατοτήτων των δήμων. Η μνημονική κυβέρνηση της «πρωτοδεύτερης φοράς Αριστεράς», με τη σούμα (από το 2010 και εντεύθεν) των μειώσεων των πόρων προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση να φτάνει περίπου στο 55%-60%, επιδίδεται σε ένα …κονσέρτο διαβεβαιώσεων για ποσοτική βελτίωση, έστω και μικρή, των πόρων που διαθέτει το κράτος από χρονιά σε χρονιά. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών, τον Νοέμβριο του 2015, επεσήμαινε ότι μετά τις – επί πενταετία – απανωτές μειώσεις των κρατικών πόρων προς τους ΟΤΑ, το 2016 δεν προβλέπεται περαιτέρω μείωση, αλλά αντιθέτως μικρή αύξηση. Περίπου το ίδιο και τώρα.

Όμως, σήμερα αποκτούν ιδιαίτερη σημασία οι διατυπώσεις της κυβέρνησης για τα οικονομικά γύρω από την Αυτοδιοίκηση, με επίκεντρο το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2018. Υπάρχει ένα κρίσιμο, πρόσθετο, στοιχείο με το οποίο «παίζει» η κυβέρνηση. Συνδέει το 2018 με «την επιτυχή έξοδο της χώρας από μία μακρά περίοδο προγραμμάτων μακροοικονομικής προσαρμογής». Έτσι, το κυνήγι των πλεονασμάτων που θα προέρχεται και από το ξεζούμισμα των δήμων –και κατ΄επέκταση των πολιτών που στερούνται δαπάνες για την εξυπηρέτηση των αναγκών τους – αποκτούν ένα …τελεολογικό χαρακτήρα!

Τώρα οι ΟΤΑ μπορούν να εμφανίζονται σαν να είναι εκ των «σωτήρων» για την περικοπή εξόδων του κράτους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η επανεκτίμηση των αποδιδόμενων πόρων στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί έναν από τους λόγους για τον οποίο είναι μειωμένες οι συνολικές δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού (σε ταμειακή βάση) για το έτος 2018 (κατά 394 εκατ. Ευρώ έναντι της εκτίμησης για το έτος 2017 και κατά 496 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2018-2021).

Ο υπουργός Εσωτερικών κ. Πάνος Σκουρλέτης αυτή τη φορά δεν χρειάζεται να εξαπολύσει λεκτικές ριπές σε όσους προ μηνός τον κατέγραφαν ως «αντάρτη» στην απαίτηση του οικονομικού επιτελείου να μειώσει δαπάνες του υπουργείου του – τότε εξηγούσε ότι οι οποίες περικοπές αγγίζουν εξ αρμοδιότητας κυρίως τους δήμους.

Στον προϋπολογισμό του 2018 αναφέρεται ότι το ισοζύγιο του ενοποιημένου Προϋπολογισμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης – το οποίο προσδιορίζεται από το αποτέλεσμα των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, των Νομικών Προσώπων αυτών, φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και από τη μεταβολή των απλήρωτων υποχρεώσεών τους – εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 129 εκατ. ευρώ για το 2017, χαμηλότερο κατά 71 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου που είχε τεθεί στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής / ΜΠΔΣ 2018-2021. Η κυβέρνηση εξηγεί ότι αυτή η εξέλιξη οφείλεται στο ότι είναι μειωμένα τα «λοιπά» ίδια έσοδα κατά 59 εκατ. ευρώ, είναι αυξημένες οι δαπάνες για τις αμοιβές προσωπικού κατά 52 εκατ. ευρώ, (κυρίως λόγω της ένταξης Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου των ΟΤΑ στο μητρώο φορέων της Γενικής Κυβέρνησης). Επίσης, επηρεάζει τον ενοποιημένο Προϋπολογισμό των ΟΤΑ η αναμενόμενη αύξηση των απλήρωτων υποχρεώσεών τους κατά 66 εκατ. Ευρώ.

Πάντως, το ηγετικό επιτελείο του υπουργείου Εσωτερικών έσπευσε να κάνει …μετάφραση των στοιχείων του προσχεδίου του Προϋπολογισμού (κατ΄άλλους κάνει λιγότερο μαύρο το χρώμα των αριθμών). Ναι μεν, λέει, προβλέπονται μειωμένες αποδόσεις από τον Τακτικό Προϋπολογισμό μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) κατά 129 εκατ. ευρώ σε σχέση με το ΜΠΔΣ 2018-2021, λόγω της νέας μειωμένης πρόβλεψης κυρίως του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων του τακτικού προϋπολογισμού που διαμορφώνει τους ΚΑΠ. Όμως, δες το και αλλιώς, παρατηρεί το επιτελείο του Υπουργείου: «Σε σχέση με τον προϋπολογισμό του 2017, είναι σαφές πως θα υπάρξει αύξηση, της τάξης του 5%».

Ο συλλογισμός Σκουρλέτη είναι ο εξής:

«Το σύνολο των μεταβιβάσεων σε ΟΤΑ για το 2017, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό προβλέπεται να ανέλθει στα 3,035 δις ευρώ.

Με βάση το ΜΠΔΣ, η πρόβλεψη για το 2018 είχε εκτιμηθεί σε σύνολο μεταβιβάσεων 3,319 δις ευρώ. Η πρόβλεψη του προσχεδίου, αν και υπολείπεται του ΜΠΔΣ,οδηγεί σε συνολική κρατική επιχορήγηση (ΚΑΠ + Ειδική Επιχορήγηση) ύψους 3,190 δις ευρώ.

Σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό του 2017, είναι σαφής η αντιστροφή της μείωσης της Δημόσιας επιχορήγησης(ΚΑΠ + Ειδική Επιχορήγηση)και η αύξησή της για το 2018».

Όλες αυτές οι κυβερνητικές προσεγγίσεις δεν βρίσκουν ευήκοα ώτα στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Μάλιστα, ο πρόεδρός της κ. Γιώργος Πατούλης, σε συνεδρίαση του οργάνου των αιρετών Α΄βαθμών, την περασμένη Τρίτη, δεν απέφυγε να πει ότι, με βάση τα στοιχεία του προσχεδίου, ο Προϋπολογισμός του 2018, είναι «ο πιο εχθρικός προϋπολογισμός των τελευταίων ετών για την Αυτοδιοίκηση».

«Δεν θα ανεχθεί να είναι η Αυτοδιοίκηση το εύκολο θύμα των δημοσιονομικών περικοπών», τόνισε. Το ζήτημα της περικοπής των πόρων θα βρεθεί και πάλι στο επίκεντρο της συζήτησης στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ, το Δεκέμβριο. Κατά τον κ. Πατούλη, η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται συστηματικά στο στόχαστρο του Κεντρικού Κράτους Και πρόσθεσε: «Η ΚΕΔΕ διεκδικεί να τις αποδοθούν οι οφειλές από τη νέα γενιά παρακρατηθέντων. Δεν μπορεί το κράτος να παρακρατεί έσοδα όπως το τέλος διαφήμισης και ακίνητης περιουσίας και ταυτόχρονα το Πράσινο Ταμείο να αγνοεί συστηματικά τους δήμους».