Πριν από ακριβώς έναν χρόνο έχασε τη ζωή του ένα βρέφος μόλις 50 ημερών από κοκίτη. Τότε είχε θορυβηθεί το πανελλήνιο, ενώ πολλοί παιδίατροι είχαν ξεσηκωθεί. «Το παιδάκι είναι επί της ουσίας θύμα της αντιεμβολιαστικής υστερίας και της χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού» είχε γράψει παιδίατρος στον προσωπικό λογαριασμό του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Παρά το δυσάρεστο γεγονός, δεν είναι λίγοι εκείνοι που εξακολουθούν να μην εμβολιάζουν τα παιδιά τους έτσι όπως ορίζει το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, παρασυρόμενοι –ως επί το πλείστον –από διαφόρους που επιχειρούν να αποδομήσουν τη θεωρία του εμβολιασμού.
Επιστροφή του φόβου
Το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό. Το αντιεμβολιαστικό κίνημα έχει απλώσει τα πλοκάμια του απ’ άκρη σ’ άκρη της Γης, με τους εκπροσώπους του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας να διαπιστώνουν: «Οι εμβολιασμοί αποτρέπουν σε ετήσια βάση 2-3 εκατομμύρια θανάτους από διφθερίτιδα, τέτανο, κοκίτη και ιλαρά, αλλά τουλάχιστον άλλο 1,5 εκατομμύριο θάνατοι θα αποφεύγονταν εάν ήταν ικανοποιητική η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού σε όλον τον κόσμο». Οι φόβοι των ειδικών επιστημόνων για δριμεία επιστροφή σοβαρών ασθενειών που είχαν ξεχαστεί στον δυτικό κόσμο δυστυχώς άρχισαν να επιβεβαιώνονται. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχει εκδηλωθεί επιδημία ιλαράς που βρίσκεται σε εξέλιξη.Κατά την περίοδο 2016-2017 καταγράφηκαν περισσότερα από 14.000 περιστατικά σε όλη την Ευρώπη και 43 θάνατοι από τη νόσο. Στην Ελλάδα μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου είχαν καταγραφεί 196 κρούσματα ιλαράς (30 περιστατικά μέσα σε μία εβδομάδα).
Σύμφωνα με τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή Ιατρικής κ. Αθανάσιο Δημόπουλο, «το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού απέναντι στην ιλαρά ήταν μεγάλο. Ωστόσο, πριν από λίγα χρόνια υπήρξαν δημοσιεύματα τα οποία συνέδεαν τα εμβόλιο της ιλαράς με αυτισμό. Οι δημοσιεύσεις αυτές αποσύρθηκαν, ωστόσο καλλιεργήθηκε μια νοοτροπία ότι τα εμβόλια είναι επικίνδυνα. Εξαιτίας αυτών των συζητήσεων, αλλά και της χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης των Ρομά, αρχίζουμε να βλέπουμε κρούσματα».
Εκτός από την κάλυψη του πληθυσμού, προϋπόθεση για την αναχαίτιση της ανοδικής πορείας της νόσου αποτελεί ο εμβολιασμός των επαγγελματιών υγείας. Αυτός είναι και ο λόγος που ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου κ. Μιχαήλ Βλασταράκος απευθύνει κάλεσμα προς τους γιατρούς να εμβολιαστούν για την ιλαρά. «Ο ιός της ιλαράς είναι εξαιρετικά μεταδοτικός και οι επαγγελματίες υγείας έρχονται σε επαφή με ασθενείς. Πρέπει να εμβολιαστούν για να τους προστατεύσουν, όχι μόνο έναντι της ιλαράς, αλλά όλων των μεταδοτικών νοσημάτων, και της γρίπης, η οποία με την είσοδο του χειμώνα αναμένεται να κάνει την εμφάνισή της» πρόσθεσε.
Διπλάσια τα κρούσματα ιλαράς
Μπορεί τα επίσημα στοιχεία να μιλούν για 166 κρούσματα ιλαράς, πλην όμως οι ειδικοί επιστήμονες εκτιμούν ότι ο πραγματικός αριθμός είναι τουλάχιστον διπλάσιος.
«Κάποια περιστατικά ιλαράς, ελαφριάς μορφής, μπορεί να μην καταγράφονται» δηλώνει στο «Βήμα» ο διευθυντής του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής κ. Αθανάσιος Τσακρής. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα άτομα αυτά δεν μεταδίδουν τη νόσο. Αντιθέτως, μπορούν να τη μεταδώσουν θέτοντας, άθελά τους, σε κίνδυνο τη ζωή παιδιών ή ενηλίκων που δεν μπορούν να εμβολιαστούν εξαιτίας άλλης ασθένειας. «Ο ιός της ιλαράς είναι εξαιρετικά μεταδοτικός και ζει σε άψυχα αντικείμενα στο περιβάλλον τουλάχιστον για δύο ώρες» τονίζει ο κ. Τσακρής αναφέροντας ότι έχουν περιγραφεί περιπτώσεις ατόμων που κόλλησαν ιλαρά ο ένας από τον άλλον μόνο και μόνο επειδή χρησιμοποιούσαν τους κοινόχρηστους χώρους της πολυκατοικίας τους.
Επανέρχονται κοκίτης και μαγουλάδεςΤη βεβαιότητα ότι θα επανέλθουν, μετά την ιλαρά, ο κοκίτης και η παρωτίτιδα – γνωστή και ως μαγουλάδες – επειδή σημαντικό μέρος του ενήλικου πληθυσμού είναι ανεμβολίαστο, εκφράζει ο πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, καθηγητής κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος. Ηδη στις ΗΠΑ έχουν καταγραφεί 6.000 κρούσματα παρωτίτιδας από την αρχή του χρόνου και το φαινόμενο είναι υπό στενή επιδημιολογική παρακολούθηση. Σε ό,τι αφορά την ιλαρά, 350.000 παιδιά είναι ανεμβολίαστα στην Ελλάδα και μόνο τον τελευταίο μήνα έχουν γίνει 100.000 εμβολιασμοί.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Παθολογίας Λοιμώξεων, λοιμωξιολόγο του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) κ. Σωτήρη Τσιόδρα, εκτός από την ιλαρά, επανεμφανίστηκε ο κοκίτης στις ΗΠΑ, η παρωτίτιδα στον Καναδά και η πολιομυελίτιδα στη Συρία με 58 περιστατικά χαλαρής παράλυσης.
«Το αντιμεβολιαστικό κίνημα βρίσκει έδαφος διότι ο κόσμος έχει ξεχάσει όλα αυτά τα νοσήματα που παλαιότερα προκαλούσαν χιλιάδες θανάτους» τονίζει ο κ. Τσακρής και συνεχίζει: «Δυστυχώς, ο κόσμος σκέφτεται ατομικιστικά. Δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε ότι δεν χρειάζεται να κάνουν οι ίδιοι και τα παιδιά τους εμβόλιο επειδή κάνουν όλοι οι υπόλοιποι και προστατεύονται μέσω εκείνων. Αν αρχίσουν να σκέφτονται περισσότεροι άνθρωποι κατ’ αυτόν τον τρόπο, τότε το τείχος της προστασίας θα αρχίσει να καταρρέει. Δεν σκέφτονται ότι προστατεύοντας τον εαυτό τους προστατεύουν έμμεσα και όλους αυτούς τους ανθρώπους, οι οποίοι επειδή πάσχουν από σοβαρές παθήσεις, όπως οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, δεν μπορούν να κάνουν όλα τα εμβόλια».
Μύθοι και αλήθειες
n Μύθος: Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό έχουν σχεδόν εξαλειφθεί στη χώρα μας, οπότε δεν υπάρχει λόγος εμβολιασμού και επένδυσης στα εμβόλια.
n Αλήθεια: Οι λοιμώξεις που προλαμβάνονται με εμβολιασμό έχουν γίνει σπάνιες σε πολλές χώρες, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν. Παρά το υψηλό ποσοστό των παιδιών που εμβολιάζονται στην Ελλάδα, υπάρχουν ακόμη ανεμβολίαστα άτομα που μπορεί να νοσήσουν.
n Μύθος: Η ταυτόχρονη χορήγηση σε ένα άτομο (ιδίως παιδί) περισσότερων του ενός εμβολίων (πολυδύναμα) αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης ανεπιθύμητων ενεργειών και υπερφόρτωσης του ανοσοποιητικού συστήματος.
n Αλήθεια: Επιστημονικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η ταυτόχρονη χορήγηση εμβολίων δεν επιβαρύνει το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού ή του ενήλικου. Τα πολυδύναμα εμβόλια έχουν τα εξής πλεονεκτήματα: μικρότερο αριθμό δόσεων, εύκολη και λιγότερο επώδυνη χορήγηση και καλύτερη εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών.
n Μύθος: Τα εμβόλια, και ιδιαίτερα το MMR, συσχετίζονται με αυτισμό.
n Αλήθεια: Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση ενός εμβολίου με την πρόκληση αυτισμού. Αποδείχθηκε με μελέτες και μακροχρόνια παρακολούθηση ότι οι ισχυρισμοί ήταν ανυπόστατοι και παραπλανητικοί.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
