Συμβιβασμός-ανάσα για τις τράπεζες

Τις τελευταίες 15 ημέρες η αγωνία για το μέλλον του εγχώριου χρηματοπιστωτικού κλάδου είχε χτυπήσει «κόκκινο» στα ανώτερα διοικητικά κλιμάκια των τεσσάρων συστημικών ομίλων.

Η επιμονή του ΔΝΤ για την πραγματοποίηση νέων εκτεταμένων ελέγχων στα δανειακά τους χαρτοφυλάκια (Asset Quality Review – AQR), που μπορούσαν να οδηγήσουν σε εσπευσμένες νέες αυξήσεις κεφαλαίου, ξύπνησε μνήμες… 2015.

Υπό τον φόβο μιας τέταρτης ανακεφαλαιοποίησης τα τελευταία πέντε χρόνια οι επενδυτές προχώρησαν σε μαζικές ρευστοποιήσεις μετοχών στο Χρηματιστήριο, οδηγώντας τον δείκτη των τραπεζών σε απώλειες άνω του 23%, από τις 13/9 έως και την περασμένη Τετάρτη. Μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον οι έλληνες τραπεζίτες, συνεπικουρούμενοι από την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ξεκίνησαν έναν αγώνα δρόμου για να πείσουν το Ταμείο να κάνει πίσω στην παράλογη, όπως τη χαρακτηρίζουν, απαίτησή του για επανεξέταση του συνόλου των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι κινήσεις του προέδρου της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) και της Eurobank Νίκου Καραμούζη ήταν αστραπιαίες. Επί δύο εβδομάδες ο έμπειρος τραπεζίτης προσπαθούσε να κλείσει συνάντηση με την επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ. Τελικώς το τηλέφωνο χτύπησε την περασμένη Δευτέρα και την Πέμπτη η αποστολή βρισκόταν στο Λονδίνο για το ραντεβού.

Εκεί τα πράγματα ξεκαθάρισαν. Η ελληνική αντιπροσωπεία αποτελούμενοι από τους κ.κ. Φωκίωνα Καραβία, CEO της Eurobank, τον Χρήστο Μεγάλου, CEO της Τράπεζας Πειραιώς, τον Αρτέμη Θεοδωρίδη, αναπληρωτή CEO της Alpha Bank και τον Γιάννη Κυριακόπουλο, CFO της Εθνικής Τράπεζας, πέτυχε αυτό που ήθελε.

Το deal προβλέπει ότι το ΔΝΤ δεν θα επιμείνει στη διεξαγωγή των ελέγχων που ζητεί, υπό την προϋπόθεση ότι η ΕΚΤ θα οργανώσει ενισχυμένα stress tests, από τον ερχόμενο Φεβρουάριο μέχρι και τον Μάιο, με δέσμευση ότι οι ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων τους θα γίνουν το αργότερο τέλη Μαΐου ή τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου. Η ανακούφιση στην αγορά από την είδηση αυτή αποτυπώθηκε άμεσα στο Χρηματιστήριο την περασμένη Πέμπτη, με τον τραπεζικό δείκτη να ενισχύεται κατά 10%.

Με τον τρόπο αυτόν ικανοποιήθηκε το αίτημα του Ταμείου για επίσπευση της δημοσιοποίησης της ακριβούς εικόνας για την κεφαλαιακή επάρκεια του συστήματος, ώστε εφόσον προκύψει νέο έλλειμμα οι εκδόσεις μετοχών να γίνουν υπό την προστασία που παρέχει το τρέχον πρόγραμμα και των 20 δισ. ευρώ που έχουν απομείνει από το τραπεζικό πακέτο που ενεργοποιήθηκε για την ανακεφαλαιοποίηση του 2015. Ταυτόχρονα επιβεβαιώθηκε ο ρόλος της ΕΚΤ ως μοναδικού υπεύθυνου θεσμού για την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζικών ομίλων.

Παρ’ όλα αυτά, τραπεζικές πηγές σημειώνουν ότι μετά από αυτή την εξέλιξη ο εποπτικός βραχίονας της ΕΚΤ, ο SSM, θα είναι ιδιαίτερα… σκληρός στην άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που ακολουθεί και στους ελέγχους που θα διεξαγάγει και δεν αποκλείουν να προκύψουν κεφαλαιακές ανάγκες από τη συγκεκριμένη διαδικασία. «Θα είναι σαν να γίνει ένα AQR στο πλαίσιο των stress tests και όχι σαν ξεχωριστή διαδικασία» τονίζουν οι ίδιοι κύκλοι. Και προσθέτουν: «Οταν ψάχνεις περισσότερο, όλο και κάτι νέο προκύπτει».

Στη συνάντηση με την κυρία Λαγκάρντ, που διήρκεσε περίπου μία ώρα, οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών παρουσίασαν το σχέδιό τους για την αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων και τις εκτιμήσεις για την επιταχυνόμενη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα τρίμηνα. Δεσμεύτηκαν δε ότι με την ενεργοποίηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (αναλυτικό ρεπορτάζ στο ένθετο Ανάπτυξη, σελ. Β4), την επίσπευση πωλήσεων δανειακών χαρτοφυλακίων σε τρίτους και την ανάθεσή τους στις εξειδικευμένες εταιρείες διαχείρισης επισφαλειών η κατάσταση θα βελτιωθεί αρκετά.

Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, το ΔΝΤ δεν αξιολόγησε τα όσα παρουσιάστηκαν αλλά αρκέστηκε σε κάποιες διευκρινιστικές ερωτήσεις, χωρίς να γίνει αναλυτική αναφορά ανά τράπεζα. Για το 2017 δεν αμφισβητήθηκε η επιδιωκόμενη προσαρμογή, η οποία θεωρείται ήδη πιασμένη. Ωστόσο, οι προβλέψεις του Ταμείου για ισχνή ανάπτυξη την επόμενη διετία δημιουργεί προβληματισμό για το αν και κατά πόσο οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να περιορίσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σωρευτικά κατά 31,5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2019.