Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν έναν συνάδελφο που δεν γνωρίζουν. Αν και προηγήθηκε. Εναν συνάδελφο που τους οδηγεί και τους κατευθύνει. Ισως και να τους εμπνέει.
Πρόκειται για τον αββά Ντινουάρ. Το 1771 κυκλοφορεί την πραγματεία του «Η τέχνη της σιωπής». Πραγματεύεται την αξία της σιωπής, τη χρονική καταλληλότητά της, την τέχνη της, τα είδη της και τις υπερβολές της. Ακόμη και την «ευφράδειά της».
Στις μέρες μας η τέχνη της σιωπής έχει αναχθεί σε επίπεδα υπέρτατης δεξιότητας από τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο που δεν θα μπορούσε ποτέ να διανοηθεί ο άγνωστος «συνάδελφός» τους.
Τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, που παρέχουν χωρίς επιφύλαξη και δισταγμό την εμπιστοσύνη τους στο κυβερνητικό σχήμα, κατά το παρελθόν, στην αντιπολίτευση, υπήρξαν με διαφορετικό τρόπο. Οξύς λόγος και βίαιος. Καταγγελτικός. Στο πλευρό των ανθρώπων, αληθινοί «φίλοι του λαού»!
Σήμερα σιωπούν για αυτά που με τόλμη θα πολεμούσαν αν ήταν οι ίδιοι απέναντι στην κυβέρνηση. Δεν πρόκειται για περίτεχνο και υψιπετή τρόπο διαλεκτικής παρουσίας και δράσης. Πρόκειται για τον αλλοτριωτικό μηχανισμό της υποτακτικής προσαρμογής με τα γνωστά κριτήρια της πολιτικής πανουργίας, που χαρακτηρίζει την πολιτική συνείδηση του κόμματός τους.
Σιωπούν. Εδώ η τέχνη της σιωπής είναι η τέχνη να γίνεσαι «άλλος». Ο μηχανισμός της αλλοτρίωσης είναι η αιχμαλωσία της συνείδησης και συνακόλουθα του λόγου. Αυτή η συνείδηση σήμερα «εκφράζεται» ως σιωπή και ως σιωπή αυτοκαταργείται. Αφού το υποκείμενο έχει γίνει ήδη «άλλο».
Η αλλοτρίωση είναι και αυτή μια άμυνα απέναντι στην πραγματικότητα και εξελίσσεται σε τεχνική της απόκρουσής της.
Η σιωπή είναι ταυτόχρονα όμως και μια πρόσκληση στη λήθη. Εκείνοι σιωπούν με την ελπίδα να ξεχάσουμε εμείς. Η λήθη είναι μια ψυχολογική λειτουργία διαγραφής. Μια απομάκρυνση και μια απαλλαγή της συνείδησης από την ευθύνη που γεννά η ποικιλότροπη ατομική σύμπραξη σε αυτά τα γεγονότα. Επειδή αυτό δεν μπορεί καθολικά να συντελεσθεί, η σιωπή τους θα παραμένει πάντα αναποτελεσματική.
Ισως οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ να αποτελούν την αφετηρία για τη διαμόρφωση μιας νέας τέχνης της σιωπής. Που θα ζήλευε και ο γνωστός μας πια αββάς. Αφού τα είπαν όλα και πληθωριστικά στην αντιπολίτευση, τώρα, ως κυβερνητικοί, έχουν δικαίωμα σε μια «ανάπαυση σιωπής», καθώς η αλήθεια τους είναι πέρα από τα γεγονότα. Η σιωπή τους καθαγιασμένη από τον προηγούμενο εαυτό τους θα τους διασώζει από τους κινδύνους του παρόντος, κάνοντας το παρελθόν τους στέρεη γέφυρα προς το μέλλον.
Ο αββάς Ντινουάρ όμως το έχει επεξεργαστεί και το έχει μελετήσει πριν από αυτούς. Στο κεφάλαιο «απαραίτητες αρχές για να σιωπάς» σημειώνει: «Βέβαιον είναι ότι σε γενικές γραμμές κινδυνεύουμε λιγότερο όταν σωπαίνουμε παρά όταν μιλάμε».
Και δεν θα μπορούσε φυσικά να παραλείψει το πιο σημαντικό: υπάρχει «μια σιωπή περιφρονητική».
ΥΓ.: «Η τέχνη της σιωπής», Αββάς Ντινουάρ, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2007.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
