Αυξήθηκαν κατά 60% σε έναν χρόνο οι συναλλαγές με κάρτες

Το ενδιαφέρον ξένων ιδρυμάτων πληρωμών έχει προσελκύσει τα τελευταία δύο χρόνια η μεγάλη αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού χρήματος στην Ελλάδα, της μοναδικής θετικής πτυχής των capital controls.

Τραπεζικές πηγές κάνουν λόγο για σημαντική εξάπλωση του δικτύου των τερματικών αποδοχής καρτών (POS) το 2017 και δεν αποκλείουν ο αριθμός των συνδέσεων να προσεγγίσει τις 600.000 στο επόμενο τρίμηνο από περίπου 350.000 στο τέλος του 2016 και 150.000 στα μέσα του 2015.

Ενα μεγάλο μέρος της αύξησης των POS καταγράφηκε τους πρώτους δύο καλοκαιρινούς μήνες, καθώς κατέστη υποχρεωτική η εγκατάστασή τους από όλους σχεδόν τους κλάδους. Υπολογίζεται ότι την υπό εξέταση περίοδο εγκαταστάθηκαν περισσότερα από 40.000 τερματικά σε μηνιαία βάση.

Την ίδια στιγμή ραγδαία είναι η αύξηση της χρήσης των καρτών από τους καταναλωτές. Αν και η μέση αξία ανά συναλλαγή έχει υποχωρήσει κατά 15% περίπου σε σχέση με πέρυσι, το πλήθος τους αυξάνεται με ετήσιους ρυθμούς άνω του 60%. Και αυτό διότι καταγράφεται μεγάλη άνοδος στις πληρωμές μικρής αξίας, στοιχείο ενδεικτικό της στροφής στο «πλαστικό» χρήμα, ακόμα και για καθημερινές συναλλαγές.

Βέβαια, η Ελλάδα απέχει αρκετά από τον μέσο όρο της ΕΕ ως προς το ποσοστό της ιδιωτικής κατανάλωσης που περνά μέσα από το τραπεζικό σύστημα. Για να φτάσουμε στο μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο, θα πρέπει η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών να διπλασιαστεί, καταδεικνύοντας τα υψηλά περιθώρια ανάπτυξης του τομέα.

Το γεγονός αυτό δεν έχει περάσει απαρατήρητο από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο διεθνώς. Ηδη η SumUp, ο μεγαλύτερος πάροχος φορητών POS στην Ευρώπη, κυκλοφορεί εδώ και λίγες ημέρες τα προϊόντα της στην Ελλάδα, ενώ και άλλες εταιρείες εξετάζουν την είσοδό τους στην εγχώρια αγορά. Μάλιστα, σε αντίθεση με τα περισσότερα προγράμματα των ελληνικών τραπεζών, η SumUp δεν θα χρεώνει προμήθεια ανά συναλλαγή αλλά ένα σταθερό πάγιο, το οποίο θα εξαρτάται από το ύψος του τζίρου που περνά από το «μηχανάκι» της.

Σε κάθε περίπτωση, ο ανταγωνισμός έχει ενταθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς οι τράπεζες ενεργοποιούν συνεχώς νέες προσφορές. Σε αυτό βοήθησε και η άνοδος της αξίας των αγορών με κάρτες στα επίπεδα των 20 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, επιτρέποντας στα πιστωτικά ιδρύματα να ρίξουν τις χρεώσεις. Ηδη ο μέσος όρος των προμηθειών που εισπράττονται έχει πέσει κάτω από το 0,90%.

Δεν είναι πάντως λίγες οι μικρές επιχειρήσεις που έχουν τα POS για… διακοσμητικό. Πρόκειται για επαγγελματίες που δεν θέλουν οι εισπράξεις τους να περάσουν από το τραπεζικό σύστημα, υπό τον φόβο των κατασχέσεων, ενώ αρκετοί είναι όσοι θέλουν να αποφύγουν όχι μόνο την προμήθεια αλλά και τους φόρους, επιλέγοντας τα μετρητά, ώστε να μην εκδίδουν αποδείξεις.

Τα στοιχεία των τραπεζών τους τελευταίους μήνες δείχνουν χαμηλές πωλήσεις μέσω των περισσότερων νέων τερματικών. Πολλές φορές οι έμποροι προφασίζονται διάφορες δικαιολογίες στους πελάτες τους για να μη χρησιμοποιήσουν την κάρτα, όπως για παράδειγμα ότι ακόμη το POS δεν έχει συνδεθεί ή ότι είναι χαλασμένο.
Μέχρι πρότινος μάλιστα, ίδρυμα πληρωμών που δραστηριοποιείται στον χώρο δεν είχε συνδέσει τα τερματικά με καταθετικούς λογαριασμούς, «πουλώντας» την υπηρεσία στους πελάτες του, οι οποίοι μπορούσαν με τον τρόπο αυτόν να αποφύγουν ενδεχόμενες κατασχέσεις.

Σε αντίθεση με τον κανονισμό που ισχύει για όλες τις τράπεζες, έβρισκαν άλλους τρόπους για να αποδώσουν τις εισπράξεις, π.χ. με τη χρησιμοποίηση ενός ενδιάμεσου λογαριασμού ή με τη φόρτωσή τους σε προπληρωμές κάρτες.
Ωστόσο οι Αρχές «τσίμπησαν» την παρατυπία και με νέα ρύθμιση όλα τα POS είναι πλέον υποχρεωτικά συνδεδεμένα με λογαριασμό του πελάτη. Ετσι, οι πιστωτές του εμπόρου μπορούν να κατάσχουν καταθέσεις για τα ποσά που τους οφείλονται μέσω του τζίρου με κάρτες.

Σε αυτό συνέβαλε η έναρξη των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, από τις οποίες βγήκαν τα… λαβράκια και η τάξη αποκαταστάθηκε.

Εξάλλου ειδικά τους πρώτους μήνες μετά την επιβολή των capital controls δεν ήταν λίγες οι εταιρείες που μέσω των POS που διέθεταν κατέθεταν το σύνολο των πωλήσεων σε λογαριασμούς του εξωτερικού, κάτι που είναι παράνομο βάσει των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Ωστόσο με εντατικούς επιτόπιους ελέγχους το φαινόμενο αυτό έχει περιοριστεί.