Ενας άξονας για το ελληνικό κόμικ – Ο Μπλε Κομήτης

Εκδόσεις Polaris, 2017

σελ. 66, τιμή 5,90 ευρώ

Οταν είμαστε μικροί, μας διαβάζουν βιβλία με εικόνες για να κοιμηθούμε. Mόλις μάθουμε ανάγνωση, ξενυχτάμε διαβάζοντας μόνοι μας βιβλία με εικόνες ενώ οι γονείς φωνάζουν να σβήσουμε το φως. Tα λένε κόμικ. Η αρχή για πολλές γενιές έγινε, και γίνεται, με το Μίκυ Μάους. Κάποιοι αγόραζαν στο περίπτερο τον Μικρό Ηρωα και άλλοι αργότερα τον Ποπάυ, τον Σεραφίνο, το Τομ και Τζέρρυ, τον Τιραμόλα, το Μπλεκ και την Περιπέτεια. Ολοι έχουμε διαβάσει Αστερίξ, Τεν Τεν, Λούκυ Λουκ και Κλασσικά Εικονογραφημένα. Με τον καιρό ορισμένοι εμβαθύνουν στο είδος: εκείνοι που δεν έχασαν τεύχος της Βαβέλ (1981-2008) και εκείνοι που συχνάζουν σε ψαγμένα κομιξάδικα της πλατείας Εξαρχείων, όπου συλλεκτικά τεύχη με τιμή αρκετές εκατοντάδες ευρώ παλιώνουν στα ράφια σαν τα κρασιά σε κάβες για μυημένους. Για καιρό αυτή ήταν μια κλειστή κάστα που γοητευόταν όχι μόνο από την περιπέτεια, τη δράση και το χιούμορ των παιδικών κόμικ, αλλά και από το φανταστικό και τις εφιαλτικές δυστοπικές ιστορίες, το σεξ, τη βία και τον κυνισμό των κόμικ για ενηλίκους. Ωσπου τον Ιούνιο του 2000 το περιοδικό 9 που διανεμόταν από την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» έγδυσε το κόμικ από τη γοητεία της αντικουλτούρας –μυημένων μεν, περιθωριακή και περιορισμένη δε. Ως τον Ιούνιο του 2010 που θα διακόψει την έκδοσή του, έχει φέρει το κόμικ ως «ένατη τέχνη» κοντά στο ευρύ κοινό. Η πρώτη διοργάνωση της έκθεσης «Comicdom» (2006) στην Αθήνα και η επιτυχία του graphic novel Logicomix (Ικαρος, 2008) των Δοξιάδη, Παπαδημητρίου, Παπαδάτου και Ντι Ντοννά παγιώνουν πλέον την ένταξη του κόμικ –και στην Ελλάδα –στο πεδίο της τέχνης.

Το κενό που άφησε το 9 έρχεται τώρα να καλύψει ο τριμηνιαίος Μπλε Κομήτης, μια ενδιαφέρουσα και σοβαρή απόπειρα γύρω από την οποία συσπειρώνονται τρεις γενιές δημιουργών. Το περιοδικό γεννήθηκε από τη συνεργασία του Γιώργου Ζαρρή και του Πάνου Καπόπουλου των εκδόσεων Polaris με τον κομίστα Γιώργο Γούση και τον συγγραφέα Δημοσθένη Παπαμάρκο που έκαναν τη βραβευμένη διασκευή σε graphic novel του Ερωτόκριτου (Polaris, 2016). «Καταλήξαμε ότι ένα περιοδικό ήταν το καταλληλότερο μέσο για να αναδειχθούν και να βγουν προς τα έξω τα κόμικ που λαβαίναμε στον εκδοτικό οίκο» εξηγεί μιλώντας στο «Βήμα» ο Γιώργος Γούσης, αρχισυντάκτης του περιοδικού και σύμβουλος έκδοσης για τα κόμικ στον Polaris. Βεβαίως, η απόφαση είναι τολμηρή σε μια εποχή που όλοι διατείνονται ότι το έντυπο δεν είναι βιώσιμο. «Υπάρχει ένα άγχος ως προς αυτό, αλλά το κόμικ έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι ως καλλιτεχνικό αποτέλεσμα είναι ολοκληρωμένο μόνο όταν τυπωθεί –το webcomic είναι κάτι πολύ διαφορετικό. Το κόμικ θέλεις να το κρατήσεις στα χέρια σου σε χαρτί. Γι’ αυτό προσπαθήσαμε να θέσουμε έναν γενικό πήχη ποιότητας, να έχουμε μια όμορφη έκδοση, με συλλεκτική αξία».

Οι συνθήκες μέσα στις οποίες εμφανίζεται ο Μπλε Κομήτης «είναι πολύ καλύτερες για εμάς», λέει ο Γούσης. «Το 9 δημιούργησε μια γενιά ελλήνων δημιουργών που κατάφεραν μέσα από το περιοδικό να αισθανθούν επαγγελματίες και να ασχοληθούν σοβαρά με το κόμικ. Στα χρόνια που δεν υπήρχαν περιοδικά για το κόμικ, αυτό γιγαντώθηκε. Ο Μπλε Κομήτης έρχεται να δείξει την εξέλιξη εκείνων των δημιουργών, που τώρα είναι φτασμένοι επαγγελματίες με συνεργασίες στο εξωτερικό, και κυρίως να αναδείξει νέους δημιουργούς που μπορεί να μην έχουν καταφέρει να εκδώσουν ένα graphic novel, που έχουν κάνει μια αυτοέκδοση ή έχουν δημοσιεύσει κάπου ιστορίες χωρίς να καταφέρουν να φτάσουν στο κοινό, στο περίπτερο. Τώρα μέσα από το περιοδικό τούς δίνεται η ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με το κοινό με μικρές φόρμες, να δεχτούν την κριτική και τα εύσημα και να κάνουν ένα επόμενο επαγγελματικό βήμα, να εκδώσουν ένα άλμπουμ κ.τ.λ. Και βέβαια στόχος είναι να μαζευτεί γύρω από το περιοδικό η κοινότητα του κόμικ, να γίνουν συνεργασίες, να γνωριστούν συγγραφείς με κομίστες και οι δημιουργοί με το κοινό, να γίνει το περιοδικό ένας άξονας και μια φωνή προς τα έξω». Οι συνεργάτες του περιοδικού αμείβονται –το σημειώνουμε γιατί δεν είναι πλέον δεδομένο. «Οταν αμείβεις, συνδιαλέγεσαι με τον άλλον σε επαγγελματικό επίπεδο, δεν του ζητάς χάρη, και μπορείς να έχεις απαιτήσεις» λέει ο Γούσης για το αυτονόητο στη δημιουργία επαγγελματικής συνείδησης σε έναν χώρο.

Στο πρώτο τεύχος του Μπλε Κομήτη ο πρωτοεμφανιζόμενος Πανάγος (Γερακάκης) δίνει με χιούμορ τις περιπέτειες του Οδυσσέα από κρεβάτι σε κρεβάτι και η επίσης πρωτοεμφανιζόμενη Aniro μια γλυκόπικρη και τρυφερή εικόνα για τον υπέροχο κόσμο που βλέπουμε ως παιδιά και χάνουμε ως μεγάλοι (σε σενάριο Ειρήνης Λούτα).

Ο γνωστός ήδη Αντώνης Βαβαγιάννης φιλοξενείται στη σελίδα της ταυτότητας του περιοδικού και ακολουθεί η ατμοσφαιρικά υπέροχη «Καρμανιόλα» της Γλυκερίας Πατραμάνη σε σχέδιο του Γιώργου Φαραζή, που καταπιάνεται αφηγηματικά με μια υποσημείωση της ελληνικής ιστορίας: τη λειτουργία της καρμανιόλας στο Ναύπλιο του 1886.

Από τους βετεράνους, ο Πέτρος Ζερβός εμπνέεται από την «Παραλογή» από τη συλλογή Γκιακ (Αντίποδες, 2014) του Παπαμάρκου και ο Παναγιώτης Μητσομπόνος γράφει και εικονογραφεί σε τέσσερις σελίδες τον «Επιδιορθωτή» με το αναγνωρίσιμο ύφος του. Τον δικό του ντετέκτιβ Φιλ Πωτ δανείζεται ο Γούσης –ρίχνοντας μια γέφυρα προς στο 9 –και προσπαθεί να τον φανταστεί μεγαλύτερο –και άραγε αλλαγμένο; –στο παρόν.

Νέα, συνεντεύξεις (Γιάννης Οικονομίδης, Wild Drawing), παρουσιάσεις θα είναι στη σταθερή ύλη του περιοδικού, το οποίο στο δεύτερο τεύχος του προβλέπεται επαυξημένο. Ισχυρή θέση φαίνεται πως θα έχει στις σελίδες του η λογοτεχνία. Στο πρώτο τεύχος, εκτός από την «Παραλογή» και το πρώτο μέρος της σειράς «Γυμνά οστά» (σκίτσο Μιχάλης Διαλυνάς) που υπογράφει ο Παπαμάρκος, υπάρχει ένα εξασέλιδο διήγημα της Ιωάννας Μπουραζοπούλου. Ο δημοσιογράφος Μάρκος Σιδέρης αναζητεί τη ρίζα του Κακού στο «Παιγνίδι των κατόπτρων» και ο Δημήτρης Καμένος εικονογραφεί το κείμενο, δίνοντας και αυτή τη διάσταση της συνεργασίας καλλιτέχνη – συγγραφέα.

«Συζητήσαμε πολύ για το διήγημα που θέλουμε να υπάρχει στο περιοδικό. Δεν θέλαμε να είναι διήγημα στη λογική του underground genre που συνήθως συνδέεται με το κόμικ αλλά να είναι ανοιχτό στην ποιοτική, καλή λογοτεχνία» μας πληροφορεί ο Παπαμάρκος και ο Γούσης συμπληρώνει: «Δεν θέλουμε το διήγημα να είναι το παραπαίδι του περιοδικού, θέλουμε ο ρόλος του να είναι ισχυρός, να έχουμε συνεργασίες κορυφαίων πεζογράφων. Αλλά και μέσα στα κόμικ προσπαθώ να υπάρχει η λογοτεχνία, να υπάρχουν διασκευές, να έχουμε σενάρια από λογοτέχνες. Στο σενάριο, στην ιστορία, πάσχουμε και θεωρώ ότι πρέπει να βοηθηθούμε μεταξύ μας, και το κόμικ από τη λογοτεχνία και η λογοτεχνία από το κόμικ».