Μπροστά σε ένα κύμα νέων μέτρων βρίσκεται η κυβέρνηση, η οποία θέλει να σχεδιάσει και να κλείσει πάση θυσία τον προϋπολογισμό του 2018 με πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ (6,5 δισ. ευρώ). Αυτό όμως που την τρομάζει είναι μήπως… «γονατίσει ο γάιδαρος».
Υστερα από δύο εβδομάδες ελέγχου των τεχνικών κλιμακίων και προετοιμασίας της τρίτης αξιολόγησης, αυτό που συμπεραίνουν έλληνες και ξένοι ειδικοί είναι ότι το πακέτο των 11 μέτρων που ψηφίστηκαν τον Μάιο, προκαταβολικά, για το 2018 δεν επαρκεί για να αυξηθεί το πλεόνασμα από 2%-2,2% που θα κλείσει εφέτος σε 3,5%.
Μόνο δαπάνες
Τα μέτρα αυτά είναι κατά βάση αυξήσεις φόρων σε μισθωτούς, συνταξιούχους, κατάργηση φοροαπαλλαγών και νέοι φόροι στον τουρισμό. Αναμένεται να αποδώσουν περί τα 450 εκατ. ευρώ αλλά δεν φτάνουν.
Για να επιτευχθεί ο στόχος του πλεονάσματος οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα. Η προσπάθεια όμως πρέπει να στηριχθεί αποκλειστικά στην περικοπή δαπανών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (φορείς και Οργανισμούς) και κυρίως στις Περιφέρειες και στους δήμους που δείχνουν να έχουν ξεφύγει και σε προσλήψεις και σε δαπάνες. Οπως λένε, «περιθώρια και για νέες αυξήσεις φόρων δεν υπάρχουν».
Τα έσοδα
Αυτό που απασχολεί το υπουργείο Οικονομικών είναι η «θολούρα» που υπάρχει ακόμα και σήμερα, παραμονές κατάρτισης του νέου προϋπολογισμού, τόσο για τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήματος όσο και για τη συνταξιοδοτική δαπάνη. Στο υπουργείο Εργασίας και στον ΕΦΚΑ, λένε οι πληροφορίες, έχουν σκοντάψει στην εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να απονέμουν οριστικές συντάξεις και να γνωρίσουν την πραγματική δαπάνη.
Το μόνο θετικό στοιχείο για την πορεία του Ασφαλιστικού είναι η αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων, άρα και ασφαλισμένων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, στο τέλος Αυγούστου τα έσοδα ήταν αυξημένα κατά 400 εκατ. ευρώ σε σχέση με τα προϋπολογισθέντα, αλλά η εικόνα θα αλλάξει αν το Δημόσιο καταβάλει επιστροφές εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες που πλήρωσαν με βάση τα εισοδήματα του 2015 και όχι τα μειωμένα εισοδήματα που δήλωσαν το 2016. Κανένας δεν ξέρει τι θα προκύψει.
Οι ανησυχίες
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι η δημοσιονομική προσπάθεια έχει «ναρκοθετηθεί» από την υπερφορολόγηση και τη μεγάλη αύξηση των εισφορών στο ασφαλιστικό σύστημα το 2016, που οδήγησαν αντί στην αύξηση δηλωθέντων εισοδημάτων και φορολογικών εσόδων στη μείωσή τους κατά 20%. Και αυτό έχει επίπτωση και στον φόρο εισοδήματος αλλά και στο σύνολο των εισφορών που καταβάλλουν ελεύθεροι επαγγελματίες, επιστήμονες και αγρότες που μπήκαν στο νέο σύστημα.
Η μεγάλη ανησυχία που επικρατεί στο υπουργείο Οικονομικών είναι μήπως –λόγω της υπερβολικής φορολογίας –ξαναφουντώσει το κίνημα «Δεν πληρώνω» και η κυβέρνηση βρεθεί τους επόμενους μήνες, κατά τους οποίους συγκεντρώνεται και το μεγάλο βάρος των φορολογικών εσόδων (από εισόδημα, ΕΝΦΙΑ και τέλη κυκλοφορίας), προ εκπλήξεως, όπως συνέβη τον Ιούλιο, όταν οι τρεις στους 10 φορολογουμένους δεν πλήρωσαν την πρώτη δόση της Εφορίας.
Και η δεύτερη μεγαλύτερη ανησυχία είναι η στάση την οποία θα κρατήσει το ΔΝΤ, το οποίο εκτιμά ότι τα νομοθετημένα μέτρα επαρκούν για πλεόνασμα γύρω στο 2,5% του ΑΕΠ για το 2018.
ΦΠΑ – ακίνητα
Μάλιστα η απόκλιση από τις εκτιμήσεις θα διευρυνθεί στον βαθμό που η κυβέρνηση ζητήσει να μην εφαρμοστεί ούτε το 2018 η ήδη νομοθετημένη αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ σε 32 νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου λόγω της προσφυγικής κρίσης και των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν.
Επίσης το υπουργείο Οικονομικών έχει ζητήσει να αναβληθεί για έναν ακόμα χρόνο η επιβολή φόρου υπεραξίας στις πωλήσεις ακινήτων με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και στην τιμή πώλησης κάθε ακινήτου προκειμένου να ολοκληρωθεί πρώτα η Τράπεζα αξιών ακινήτων που προετοιμάζει ώστε να προσαρμοστούν οι τιμές στις εμπορικές.
Μεταξύ «καθαρής εξόδου» και προληπτικής γραμμής
Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί την άλλη Δευτέρα στη Βουλή, θα αποτυπώνονται (αριθμητικά) τα κονδύλια και οι στόχοι του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής πολιτικής που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούνιο. O στόχος για την ανάπτυξη από τον οποίο εξαρτώνται πλήθος οικονομικών μεγεθών, μεταξύ των οποίων και τα έσοδα λόγω της σύνδεσης της έμμεσης φορολογίας με την κατανάλωση, θα είναι 2,4% (το ονομαστικό ΑΕΠ λόγω και πληθωρισμού προβλέπεται να αυξηθεί κατά 3%), καθώς όλα δείχνουν ότι η εφετινή χρονιά θα κλείσει με αύξηση του ΑΕΠ κοντά στο 2% λόγω της εκρηκτικής ανόδου του τουρισμού.
Με αυτές τις αβεβαιότητες το κλείσιμο του νέου προϋπολογισμού και, πολύ περισσότερο, της τρίτης αξιολόγησης θα είναι μια δύσκολη υπόθεση. Οπως διαμήνυσε ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο οποίος αναμένεται τη Δευτέρα στην Αθήνα, «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφώνησε ότι η τρίτη αξιολόγηση πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν, και ιδανικά ως το τέλος του έτους», αφήνοντας να εννοηθεί ότι ίσως χρειαστεί περισσότερος χρόνος.
Ο κ. Ντάισελμπλουμ σε ενημερωτική επιστολή του για την τελευταία σύνοδο του Eurogroup, της 15ης Σεπτεμβρίου, αναφέρεται στις εκθέσεις των θεσμών με βάση όσα είδαν τα τεχνικά κλιμάκια στην Αθήνα και κάνει εκτενή αναφορά στο θέμα των διώξεων του πρώην προέδρου της Στατιστικής Αρχής Ανδρέα Γεωργίου, επισημαίνοντας, εκ νέου, ότι είναι «επιζήμια για την εμπιστοσύνη στα ελληνικά δημόσια θεσμικά όργανα».Οπως ανακοινώθηκε, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος και ο Γιώργος Χουλιαράκης θα συναντηθούν με τον πρόεδρο του Eurogroup τη Δευτέρα. Ασφαλώς θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν, πέραν της αξιολόγησης, και το επόμενο καυτό ζήτημα: τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις εξόδου της Ελλάδας από το Μνημόνιο το καλοκαίρι του 2018.
Αυτό που κυριαρχεί είναι η επιθυμία της κυβέρνησης να επιτύχει μια «καθαρή έξοδο» τον ερχόμενο Αύγουστο, έχοντας εξασφαλίσει ένα χρηματοδοτικό «μαξιλάρι» ύψους 12 δισ. ευρώ. Η εναλλακτική όμως λύση είναι να βγει η χώρα από το πρόγραμμα έχοντας εξασφαλίσει μια προληπτική γραμμή στήριξης ώστε να υπάρχουν και ευεργετικές επιπτώσεις στο κόστος δανεισμού από τις αγορές.
Οι νέοι φόροι και οι περικοπές του 2018
1. Κατάργηση της έκπτωσης φόρου εισοδήματος 1,5% για μισθωτούς και συνταξιούχους οι οποίοι προκαταβάλλουν κάθε μήνα τον φόρο (επιβάρυνση 65 εκατομμύρια ευρώ).
2. Κατάργηση της έκπτωσης 10% επί του φόρου στις ιατρικές δαπάνες που υπερβαίνουν το 5% του ετήσιου ατομικού εισοδήματος (επιβάρυνση 121 εκατ. ευρώ).
3. Κατάργηση της φοροαπαλλαγής 25% στις βουλευτικές αποζημιώσεις.
4. Μείωση 50% του κονδυλίου για επίδομα θέρμανσης (εξοικονόμηση 47 εκατ. ευρώ).
5. Επιβολή τέλους 3% στις τουριστικές μισθώσεις ακινήτων μέσω Airbnb και φορολόγηση των εισοδημάτων με βάση την κλίμακα των ενοικίων.
6. Επιβολή φόρου διαμονής στα ξενοδοχεία και στα ενοικιαζόμενα δωμάτια 0,5 ευρώ ανά διανυκτέρευση για μονάδες με ένα ή δύο αστέρια, έως 4 ευρώ για τα πεντάστερα.
7. Επέκταση για έναν χρόνο της εισφοράς στη ναυτιλία (έσοδα 107 εκατ. ευρώ).
8. Μείωση του επιδόματος για το τρίτο παιδί και κατάργηση όλων των άλλων επιδομάτων για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης (απροστάτευτων τέκνων κ.λπ.).
9. Νέα αύξηση της εισφοράς για ελεύθερους επαγγελματίες μέσω του υπολογισμού τους στις ακαθάριστες αποδοχές (επιβάρυνση 53 εκατ. ευρώ).
10. Περικοπές (rebate) στη δαπάνη φαρμάκου και (claw back) σε ιδιωτικά θεραπευτήρια και διαγνωστικά κέντρα (εξοικονόμηση 188 εκατ. ευρώ).
11. Περικοπή 34% των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων που αποδίδονται στους ΟΤΑ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
