Κοινή είναι η πεποίθηση ότι οι συντάξεις, τα Ταμεία και εν γένει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης κακοποιήθηκαν στα μεταπολιτευτικά χρόνια.
Ολες οι κυβερνήσεις αντιμετώπισαν τον ευαίσθητο και κρίσιμο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης ως βάση πελατειασμού και εξαγοράς συνειδήσεων. Απαντες ασκήθηκαν στο εμπόριο των συντάξεων αγνοώντας ή προσπερνώντας οικονομικές αρχές και αναλογιστικούς κανόνες.
Επί σχεδόν σαράντα χρόνια σε κάθε εκλογική αναμέτρηση καταστρατηγούνταν οι όροι απονομής συντάξεων, οι πόρτες των Ταμείων άνοιγαν και τα ταμεία τους άδειαζαν προκειμένου να ικανοποιήσουν αιτήματα μικρότερα ή μεγαλύτερα ανεξαρτήτως προϋποθέσεων, ακόμη και χωρίς καταβολή ασφαλιστικών εισφορών.
Κάπως έτσι υπονομεύθηκε η υγεία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και εξελίχθηκε στον χρόνο σε βάση ανισορροπίας, πηγή υπερχρέωσης και βασική αιτία εν τέλει της επελθούσης το 2009 χρεοκοπίας της χώρας.
Τις συνέπειες τις γνωρίζουν όλοι πια, με πρώτους βεβαίως τους συνταξιούχους, που είδαν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται και τη ζωή τους να καταρρέει. Τα άλλοτε περήφανα γηρατειά κατήντησαν ταπεινωμένοι πένητες εξαιτίας ακριβώς της κακομεταχείρισης που υπέστησαν από εκείνους που υπόσχονταν σε όλους λαγούς με πετραχήλια.
Το δυστύχημα είναι ότι το πολιτικό μας σύστημα ουδέν έμαθε από το μέγα πάθημα. Οι ακροβασίες Κατρούγκαλου είναι χαρακτηριστικές, όπως και οι διαψεύσεις όσων προπαγάνδιζε πανηγυρικές.
Σήμερα, έπειτα από όσα προηγήθηκαν, το πρόβλημα των Ταμείων παραμένει οξύτατο, η οικονομική τους υγεία είναι επισφαλής, η ανασφάλεια στις τάξεις των συνταξιούχων κορυφώνεται και – το χειρότερο – μετά το φιάσκο των ασφαλιστικών εισφορών το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης κινδυνεύει να ξεμείνει εντελώς από ασφαλισμένους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη μακροημέρευσή του.
Οι υπέρογκες ασφαλιστικές εισφορές κατ’ αρχάς και η σύνδεσή τους ακολούθως με το φορολογητέο εισόδημα συγκροτούν ισχυρό αντικίνητρο για τη συμμετοχή των απασχολουμένων στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προειδοποιούν ότι οι νεότεροι εργαζόμενοι, και ιδιαιτέρως οι αυτοαπασχολούμενοι, είτε θα αποφεύγουν τη συμμετοχή τους στο δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης είτε θα επιλέγουν την ελάχιστη δυνατή κάλυψη και συμμετοχή καθώς δεν έχουν να προσβλέπουν παρά μόνο σε χαμηλές συντάξεις. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται βεβαίως για την ίδια την ύπαρξη του δημοσίου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στον χρόνο.
Με άλλα λόγια, η «τρύπα» των συντάξεων παραμένει ενεργή και είναι ικανή να αποτελέσει ξανά πηγή ανισορροπιών και βάση ανυπέρβλητων προβλημάτων για την κοινωνία και την οικονομία.
Χωρίς αμφιβολία η κυβέρνηση οφείλει να επαναξιολογήσει εγκαίρως τις επιμέρους ρυθμίσεις και συνολικά τις αρχές και τους κανόνες που διέπουν το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης. Και να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την οριστική διάσωσή του.
Πριν να είναι και πάλι αργά…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
