«Χαράτσι» στα αναψυκτικά ετοιμάζει ο Εμανουέλ Μακρόν

Την προσεχή Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, ξεκινά στη γαλλική Εθνοσυνέλευση η συζήτηση του νομοσχεδίου για τη χρηματοδότηση της Κοινωνικής Ασφάλισης. Αιχμή του νομοσχεδίου, που αναμένεται να μετατραπεί και σε κεντρικό θέμα της κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης, είναι η αύξηση της φορολόγησης των αναψυκτικών. Πρόκειται για έναν φόρο που χρεώνεται (ή μήπως πιστώνεται;) ο Νικολά Σαρκοζί από το 2012.

Ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και η κυβέρνηση του Εντουάρ Φιλίπ απεργάζονται την επιπλέον επιβάρυνση των αναψυκτικών που περιέχουν ζάχαρη και άλλες γλυκαντικές ουσίες. Πρώτος και κύριος στόχος της επιβάρυνσης είναι ασφαλώς η προστασία της δημόσιας υγείας. Ο περιορισμός της κατανάλωσης αναψυκτικών δηλαδή, τα οποία εδώ και χρόνια έχουν ενοχοποιηθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως εν πολλοίς υπεύθυνα για την έξαρση της παχυσαρκίας (ιδιαίτερα της παιδικής), του διαβήτη αλλά και της τερηδόνας σε ολόκληρο τον πλανήτη. Δεύτερος, εξίσου ρεαλιστικός αλλά πιο άμεσος στόχος, είναι με τα έσοδα από τον φόρο στα αναψυκτικά να χρηματοδοτηθούν οι συντάξεις των γάλλων αγροτών.

Πρόκειται για μια χαρακτηριστική εκδοχή της πολιτικής πρόληψης, που διαπνέει το πρόγραμμα για την Υγεία του προέδρου Μακρόν. Ενα πρόγραμμα που υλοποιείται με δύο ακόμη κομβικά μέτρα, τη σταδιακή αύξηση της τιμής των τσιγάρων (και την καθιέρωση ενιαίας τιμής) στα 10 ευρώ το πακέτο έως το έτος 2020 και την αυστηρή εφαρμογή της υποχρέωσης εμβολιασμών στους πολίτες της Γαλλίας και δη στα παιδιά.

Η φορολόγηση των σακχαρούχων αναψυκτικών δεν είναι εύκολη υπόθεση ούτε για τη Γαλλία, διότι τα επιχειρηματικά συμφέροντα στον κλάδο είναι τεράστια. Εχει και κατά το παρελθόν επιχειρηθεί να εισαχθεί ο φόρος αυτός με τροπολογία σε διάφορα νομοσχέδια για τη δημόσια υγεία και για τις διατροφικές διαταραχές, όπως σε αυτό για τον υποσιτισμό των μοντέλων και την καταπολέμηση της νευρικής ανορεξίας. Κοινοβουλευτικές επιτροπές έχουν εισηγηθεί τη μεταρρύθμιση, αλλά στην ολομέλεια σκοντάφτει. «Αυτά όμως συνέβαιναν πριν», όπως αναφέρει με αισιοδοξία η Μαρί-Σεσίλ Ρενό στη «Le Figaro».

Και όμως, στις ΗΠΑ τα πράγματα δεν μοιάζουν τόσο δύσκολα με τον περίφημο «tax soda», παρά το ότι η κατανάλωση αναψυκτικών αποτελεί κεντρικό στοιχείο της διατροφικής κουλτούρας των Αμερικανών. Τρεις πόλεις της Καλιφόρνιας, το Σαν Φρανσίσκο, το Ολμπανι και το Οκλαντ, τόλμησαν πέρυσι να φορολογήσουν τα σακχαρούχα αναψυκτικά. Αλλά και ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Μάικλ Μπλούμπεργκ, έλαβε μέτρα κατά της παχυσαρκίας απαγορεύοντας από το 2012 το σερβίρισμα χύμα αναψυκτικού σε μεγάλο ποτήρι από τα fast foods της πόλης.

Πολλοί υποστήριξαν ότι ο «tax soda» πλήττει τα κατώτερα εισοδήματα ή ότι είναι άδικος διότι δεν είναι μόνο τα αναψυκτικά που ευνοούν την παχυσαρκία και τον διαβήτη. Αλλοι εξέφρασαν αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου φόρου, διότι το αναψυκτικό είναι ένα αντικειμενικά φθηνό προϊόν. Οι υποστηρικτές του φόρου σημειώνουν ότι έναν χρόνο μετά την επιβολή του φόρου, οι πωλήσεις των αναψυκτικών έχουν μειωθεί κατά 10% στις τρεις πόλεις της Καλιφόρνιας που εφαρμόστηκαν.

Οι υποστηρικτές του φόρου ρωτούν επίσης τους αμφισβητίες αν θα πρέπει να ριχτούν στον Καιάδα οι φτωχότεροι Αμερικανοί, καθώς πολλοί εξ αυτών είναι και ανασφάλιστοι. Ολες οι στατιστικές έρευνες στις ΗΠΑ (και στη Γαλλία και σε άλλες χώρες της Δύσης) δείχνουν ότι οι οικονομικά ευκατάστατοι φροντίζουν τη σιλουέτα τους και ασφαλώς δεν καπνίζουν. Φροντίζουν δηλαδή για την υγεία και για την ποιότητα της ζωής τους.

Τέλος, για όσους εντοπίζουν το πρόβλημα της παχυσαρκίας στην οικονομία, αρκεί να αναφερθεί έρευνα της McKinsey που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ετήσιο κόστος της παχυσαρκίας φθάνει τα… 2 τρισ. δολάρια. Πρόκειται για ποσό που αντιστοιχεί στο 2,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ και υπολείπεται κατά τι του ετησίου κόστους των ενόπλων συγκρούσεων, των πολέμων και της τρομοκρατίας στον πλανήτη (2,1 τρισ. δολάρια αθροιστικά). «Η παχυσαρκία δεν είναι μόνο κοινωνική αλλά και οικονομική μάστιγα», κατά την αμερικανική εταιρεία συμβούλων.