Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στη Γερμανία δεν συζητήθηκαν εμπρηστικά θέματα –η Ανγκελα Μέρκελ πέτυχε να βγάλει από την ατζέντα το φλέγον ζήτημα της μετανάστευσης. Το Μεταναστευτικό όμως «καίει» κάτω από την επιφάνεια, τροφοδοτεί την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) και πολλοί –όχι αναγκαστικά ακροδεξιοί αλλά και μετριοπαθείς από το CDU της Μέρκελ –τονίζουν την ανάγκη να συζητηθεί, γιατί όσο το αποφεύγουν τόσο φουντώνει υπογείως.
Ο Γιόχεν Μπίτνερ, πολιτικός συντάκτης της «Die Zeit», έγραψε για το παράδοξο των γερμανικών εκλογών: «Το σημαντικότερο πολιτικό ζήτημα δεν συζητείται από τα σημαντικότερα πολιτικά κόμματα. Μόνο κατ’ ιδίαν μέλη των δύο μεγάλων κομμάτων μιλούν για αυτό που πρέπει να «χειριστούμε». Για παράδειγμα, πώς να βεβαιωθούμε ότι οι μουσουλμάνοι μετανάστες από το Αφγανιστάν, το Ιράκ ή τη Βόρεια Αφρική θα αποδεχθούν αξίες όπως η ανεξιθρησκία, τα ίσα δικαιώματα των γυναικών και την προτεραιότητα του νόμου έναντι των θεϊκών εντολών; Μπορούν οι γερμανικές Αρχές να γίνουν όσο χοντρόπετσες απαιτείται για να απελάσουν τους εκατοντάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο που έχουν απορριφθεί;».
Σύμφωνα με τον Μπίτνερ, οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) και οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) αποφεύγουν αυτά τα ζητήματα φοβούμενοι ότι, αν ανοίξει η συζήτηση, οι ψηφοφόροι θα αναρωτηθούν γιατί τα δύο μεγάλα κόμματα έφεραν στη χώρα όλους αυτούς τους ανθρώπους.

«Συνεπώς, σημαντικά ζητήματα που έπρεπε να συζητηθούν στο πολιτικό Κέντρο αφήνονται στα άκρα. Το αποτέλεσμα είναι ότι το AfD, το οποίο είναι κατά των προσφύγων και κατά του κατεστημένου, θα εκλεγεί στη Βουλή, πιθανότατα ως τρίτο κόμμα».
Με δεδομένο ότι ο σχηματισμός συνασπισμού μετά τις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής στη Γερμανία δεν αναμένεται απλή υπόθεση, πρόσωπα από μικρότερα κόμματα ή που εκφράζουν τάσεις εντός των μεγαλύτερων κομμάτων μπορεί να παίξουν καταλυτικό ρόλο. Πρόκειται για τους δευτεραγωνιστές των γερμανικών εκλογών οι οποίοι ενδέχεται να παίξουν ρόλο μεγαλύτερο από το «μπόι» τους.
Κρίστιαν Λίντνερ, πρόεδρος του FDP
Ο οπαδός του Grexit

Τόσο η Ελλάδα όσο και ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν απεύχονται τη συμμετοχή του Κρίστιαν Λίντνερ στην κυβέρνηση. Για την Ελλάδα, ο Λίντνερ υποστηρίζει: «Είναι σαφές πως το χρέος της πρέπει να διαγραφεί. Αλλά μπορεί να διαγραφεί μόνο εκτός ευρωζώνης, άρα μιλάμε για Grexit». Για τον Αλέξη Τσίπρα λέει ότι δεν σκοπεύει να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που συμφώνησε. Από την πλευρά του Μακρόν, ο Λίντνερ ως εταίρος της Μέρκελ ισοδυναμεί με εφιάλτη. «Αν συνασπιστεί με τους φιλελεύθερους, είμαι πεθαμένος» εμπιστεύθηκε σε συνομιλητή του.

Ο γάλλος πρόεδρος ανησυχεί ότι ένας τέτοιος συνασπισμός θα έφερνε αλλαγή στη γερμανική ευρωπαϊκή πολιτική. Μερικές από τις απόψεις του Λίντνερ για την ΕΕ έρχονται σε πλήρη αντίθεση με του Μακρόν, όπως οι αυτόματες κυρώσεις εναντίον όποιου μέλους της ευρωζώνης αποκλίνει από το σύμφωνο σταθερότητας. Και το κερασάκι: στο πρόγραμμά του προβλέπει τις Βρυξέλλες ως μοναδική έδρα του Ευρωκοινοβουλίου, το οποίο σήμερα συνεδριάζει μία εβδομάδα τον μήνα στο Στρασβούργο.
Το FDP συγκυβερνούσε με τη Μέρκελ το 2009-2013, αλλά στις τελευταίες εκλογές δεν πέρασε το πλαφόν του 5% για να μπει στη Βουλή. Υστερα από εκείνη την ήττα, ανέλαβε αρχηγός ο 38χρονος Λίντνερ με τη φιλοδοξία να ξανακάνει το FDΡ απαραίτητο εταίρο για την επίτευξη πλειοψηφίας στη Βουλή (το κόμμα έχει συμμετάσχει στους 18 από τους 23 συνασπισμούς που κυβέρνησαν τη Γερμανία από το 1949).
Ο πρώην αυτός διαφημιστής αγαπά τη δημοσιότητα. Στις προεκλογικές αφίσες ποζάρει σαν σταρ και είναι πολύ δραστήριος στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Οι αντίπαλοί του τον χαρακτηρίζουν μεγαλομανή. Η εκλογική του βάση είναι ανάμεικτη συνδυάζοντας ψηφοφόρους που δεν ταυτίζονται με τα παραδοσιακά κόμματα αλλά και δυσαρεστημένους του CDU για τους οποίους η Μέρκελ δεν είναι αρκετά φιλελεύθερη στα οικονομικά και είναι υπερβολικά χαλαρή στην ασφάλεια.

Τζεμ Οζντεμίρ, συμπρόεδρος των Πρασίνων
Ο καλύτερος εταίρος

Ο 51χρονος Τζεμ Οζντεμίρ, γιος μεταναστών από την Τουρκία, πρώην ευρωβουλευτής, έχει μια τύχη και μια ατυχία. Το κόμμα του, οι Πράσινοι, φαίνεται να είναι το τελευταίο από τα τέσσερα μικρότερα κόμματα που θα μπουν στη Βουλή.

Ενας από τους κύριους λόγους είναι ότι αποφασίζοντας να καταργήσει την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικούς σταθμούς η Μέρκελ αφαίρεσε από τους Πράσινους το υπ’ αριθμόν 1 ζήτημα που πρόβαλλαν προς τους ψηφοφόρους τους.
Η τύχη όμως είναι ότι, αν το επιτρέψουν τα «κουκιά» στη νέα Βουλή, οι Πράσινοι θα είναι οι προτιμώμενοι εταίροι του κυβερνητικού συνασπισμού, όχι μόνο από τη Μέρκελ αλλά και από το Παρίσι και άλλους Ευρωπαίους.
Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι στην τέταρτη θητεία της η Μέρκελ θα φροντίσει την υστεροφημία της. Και ο τομέας που προσφέρεται περισσότερο για να αφήσει τη σφραγίδα της είναι η Ευρώπη. Με τους Πράσινους ως εταίρους, θα έχει τα χέρια της λυμένα για να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις που οραματίζεται για την ΕΕ.
Ο Οζντεμίρ, ο οποίος επικρίνει τον Ερντογάν, ιδίως μετά το περσινό πραξικόπημα, δέχεται τα πυρά τούρκων πολιτικών, τα οποία πολλαπλασιάστηκαν αφότου σύστησε στους Τούρκους της Γερμανίας να ψηφίσουν «Οχι» στο δημοψήφισμα για τη μεταρρύθμιση του τουρκικού συντάγματος.
«Η Μέρκελ ξεφόρτωσε πολύ έρμα και μετακινήθηκε προς το κέντρο της κοινωνίας» δήλωσε πρόσφατα ο Οζντεμίρ προϊδεάζοντας για μια συνεργασία.

Αλεξάντερ Γκάουλαντ, συνιδρυτής του AfD
Η σκληροπυρηνική γραμμή

Το AfD επανακάμπτει ύστερα από ένα διάστημα που έκανε «κοιλιά» λόγω των εσωτερικών ερίδων και της δευτερεύουσας σημασίας του Προσφυγικού στον δημόσιο διάλογο. Σήμερα, οι οπαδοί του πηγαίνουν στις προεκλογικές συγκεντρώσεις της Μέρκελ για να κάνουν φασαρία. Μόλις εμφανίζεται η καγκελάριος, φωνάζουν έξαλλοι «Ξεκουμπίσου!» και «Στα τσακίδια!», γιουχάρουν και σφυρίζουν – το κόμμα τούς μοιράζει σφυρίχτρες, ρωτώντας τους μάλιστα αν προτιμούν «σφυρίχτρα ή φωνή».

Στην ανάκαμψη του AfD συνέβαλε και το γεγονός ότι από τα άλλα τρία μικρά κόμματα που, όπως όλα δείχνουν, θα μπουν στη Βουλή, οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) και οι Πράσινοι πλασάρονται πλέον σαν πιθανοί κυβερνητικοί εταίροι. Αυτό επέτρεψε στο AfD να πλασαριστεί ως το κατ’ εξοχήν κόμμα που μπορεί να ενσαρκώσει την αντιπολίτευση στη νέα Βουλή.Για να το πετύχει αυτό, το AfD ακολούθησε μια κλασική στρατηγική για την Ακροδεξιά, η οποία συνοψίζεται ως εξής: διαμαρτυρία, πρόκληση και θυματοποίηση. Η διαμαρτυρία εκφράζεται με γιουχαΐσματα και βρισιές απέναντι στη Μέρκελ. Η πρόκληση συνίσταται σε δηλώσεις όπως εκείνη του Αλεξάντερ Γκάουλαντ, συνιδρυτή του AfD και πρώην στελέχους του CDU, ο οποίος ζήτησε «να πετάξουμε στην Ανατολία» την τουρκικής καταγωγής υπουργό Ενταξης Αϊντάν Οζογκούζ, γιατί «είναι αδύνατο να ταυτιστεί με τη γερμανική κουλτούρα» – χρησιμοποιώντας μάλιστα ένα «βαρύ» ρήμα που στα γερμανικά παραπέμπει στο πετάω ένα σκουπίδι. Το «χαρτί» της θυματοποίησης το παίζουν τα στελέχη του AfD σε σχέση με τα ΜΜΕ που υποτίθεται ότι τους αδικούν. Γι’ αυτό αποχωρούν αγανακτισμένοι από εκπομπές, καταγγέλλοντας τους δημοσιογράφους ότιτους κάνουν πόλεμο και διαψεύδοντας όποια «βρώμα» βγαίνει εναντίον τους ως κατασκευασμένη – ακόμα και αν είναι αληθινή. Ο 76χρονος Γκάουλαντ, ο οποίος αποχώρησε από το CDU δυσαρεστημένος από την πολιτική της Μέρκελ, σήμερα την αποκαλεί «δικτάτορα». Οι ακραίες δηλώσεις είναι η «σπεσιαλιτέ» του, καθώς του χαρίζουν προβολή στα ΜΜΕ. Οπως όταν είπε ότι «ο κόσμος δεν θέλει τον Μπόατενγκ για γείτονα», αναφερόμενος στον μαύρο παίκτη της Εθνικής Γερμανίας.
Οι προεκλογικές αφίσες του κόμματος παρουσιάζουν γυναίκες με μπικίνι με το σύνθημα ότι οι μπούρκες δεν είναι για τις Γερμανίδες. Οι ψηφοφόροι του είναι γενικώς χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου. Κοινό χαρακτηριστικό τους ο φόβος απέναντι στην τρομοκρατία, την εγκληματικότητα, τους μετανάστες.

Μπιργκίτ Κέλε, μέλος του CDU
Θα ταίριαζε καλύτερα στο AfD

Λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, οι σοβαροί γερμανοί πολιτικοί και τα σοβαρά ΜΜΕ τόνιζαν την ανάγκη να αποφευχθεί ο προεκλογικός λαϊκισμός. Δεν το πέτυχαν. Παράδειγμα η 42χρονη δημοσιογράφος και μέλος του CDU Μπιργκίτ Κέλε, διαβόητη για τις υπερσυνητηρητικές και ομοφοβικές της απόψεις. Στο τελευταίο βιβλίο της κατηγορεί τη Μέρκελ ότι έχει απομακρυνθεί από τις συντηρητικές αξίες. «Κατά την άποψή μου, εφαρμόζουμε σχεδόν κομμουνισμό» λέει. «Ανατολική Γερμανία 2.0, σε αυτό στοχεύουμε».

Η Κέλε εμφανίζεται συχνά στα ΜΜΕ για να μιλήσει εναντίον των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων. «Δεν μπορεί να περιμένετε να το δεχθώ» δήλωσε όταν ζητήθηκε η άποψή της για να ενταχθούν μη παραδοσιακές σχέσεις και ομοφυλοφιλικά ζητήματα στο μάθημα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Παραπονιέται ότι κάποτε ανήκε στην επικρατούσα τάση στο CDU «αλλά σήμερα με σπρώχνουν στο δεξιό άκρο». Μερικοί από τους πρώην συντρόφους της στο CDU έχουν ήδη αποχωρήσει για το AfD.
Η Κέλε είναι πιο «ορατή» επειδή, όντας δημοσιογράφος, έχει μεγαλύτερη πρόσβαση σε μέσα ενημέρωσης για να εκφράσει τις απόψεις της. Δεν είναι όμως η μόνη. Το πρόβλημα είναι ότι τέτοιες απόψεις βρίσκουν όλο και μεγαλύτερη απήχηση στη Γερμανία, εκφράζοντας μια τάση που διαπερνά τα κόμματα.
«Η γειτόνισσά μου ζητάει να μάθει πού έκανα μαθήματα αυτοάμυνας για να κάνει κι εκείνη. Τα χρειάζεται πραγματικά, λέει. Το μόνο που έκανε ήταν να πηγαίνει βόλτα στο πάρκο με τον γιο της.“Δεν μπορείς πια να πας εκεί”. Υστερα υπάρχει η φίλη από το Μόναχο που αποφεύγει να παίρνει το μετρό νωρίς το πρωί διότι περίεργες παρέες αντρών χασομερούν στην αποβάθρα» έγραψε η Κέλε στην «Die Welt».
«Τίποτε σοβαρό δεν συνέβη σε αυτές τις περιπτώσεις, ευτυχώς. Τι θα μπορούσαμε να πούμε στην αστυνομία; Οτι φοβηθήκαμε; Γυναίκες σαν εμάς δεν εμφανίζονται στις στατιστικές γιατί στην πραγματικότητα δεν συνέβη τίποτε. Η ένωση αστυνομικών τονίζει ότι το 2016 συνέβησαν τα λιγότερα σεξουαλικά εγκλήματα από το 2001 και μετά. Εμείς όμως φροντίζουμε να μείνουν χαμηλά: παίρνουμε ταξί αντί να περπατήσουμε, πηγαίνουμε τα παιδιά με το αυτοκίνητο αντί να πάνε με το ποδήλατο, προσέχουμε».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ