Τράπεζες και πλεόνασμα κρίνουν την έξοδο της χώρας από το Μνημόνιο

Το καυτό ζήτημα της εξυγίανσης των ελληνικών τραπεζών από τα «κόκκινα» δάνεια και οι αμφιβολίες για την πορεία των εσόδων και την επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ θα κρίνουν την έξοδο ή όχι της χώρας από το Μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018.

«Ο,τι είναι να γίνει, πρέπει να γίνει μέσα στο πρόγραμμα» είναι το μήνυμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο με το «καλημέρα» της τρίτης αξιολόγησης εμφανίστηκε να κρατά σκληρή στάση και να μην κάνει ούτε βήμα πίσω από τη θέση του, η οποία είναι να έρθουν οι αποφάσεις για τις τράπεζες και για πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα μπροστά, δηλαδή στις αρχές του 2018.

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, το ΔΝΤ θεωρεί ότι ειδικά για το τραπεζικό σύστημα η προηγούμενη απόφαση να δοθεί χρόνος τριών ετών για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων που υπερβαίνουν τα 100 δισ. ευρώ ήταν λανθασμένη, καθώς όλο αυτό το διάστημα οι τράπεζες θα παραμένουν σε κατάσταση «ζόμπι».

Δηλαδή θα αναλώνουν δυνάμεις και κεφάλαια για τα «κόκκινα» δάνεια, χωρίς να χρηματοδοτούν υγιείς επιχειρήσεις και νέες δραστηριότητες όπως έχει ανάγκη η ελληνική οικονομία.

Το ΔΝΤ βέβαια έχει απέναντί του μια συμμαχία τριών δυνάμεων αποτελούμενη από την ΕΚΤ, την Τράπεζα της Ελλάδος και τις ελληνικές τράπεζες που αντιδρούν. Πιο χαρακτηριστική απ’ όλες είναι η χθεσινή δήλωση του Μπενουά Κερέ της ΕΚΤ μετά το Eurogroup, ο οποίος απαντώντας σε ερώτηση για τις πιέσεις που ασκεί το ΔΝΤ είπε:

«Μόνο ένας θεσμός μπορεί να απαντήσει στο θέμα της ανάγκης για έλεγχο ποιότητας ενεργητικού (AQR), και αυτός είναι o SSM. Δεν βλέπουμε ανάγκη για κάτι τέτοιο.Υπάρχει ένα χρονοδιάγραμμα για το stress test εντός του 2018 και θα δούμε πώς χωρά στο χρονοδιάγραμμα του ελληνικού προγράμματος και πώς θα είναι διαθέσιμο εγκαίρως, πριν από την ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος. Δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων των ελληνικών τραπεζών, σίγουρα, όταν θα γίνει η άσκηση, ο SSM θα είναι πολύ προσεκτικός στην εξέταση των ιδιαιτεροτήτων των ελληνικών τραπεζών (ρευστότητα, «κόκκινα» δάνεια, εξασφαλίσεις κ.λπ.».

Οπως εκτιμούν έγκυρες οικονομικές πηγές, η μόνη οδός διαφυγής από αυτή τη σύγκρουση στην παρούσα φάση, που είναι πολιτικά ευαίσθητη και για την Ευρώπη και για την Ελλάδα, είναι να αποφασιστούν δρακόντεια μέτρα για τα «κόκκινα» δάνεια που μπορεί να περιγραφούν ως πρόσθετες εξασφαλίσεις, μεγαλύτερες προβλέψεις και στενότερη παρακολούθηση των επιχειρηματικών δανείων.

Ταυτόχρονα αναμένεται να ενταθεί η πίεση στους «κακοπληρωτές» μέσω των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών έτσι ώστε ώσπου να γίνουν τα stress tests να βελτιωθεί η εικόνα και να μην οδηγηθεί η κατάσταση σε νέα ανακεφαλαιοποίηση.

Ωστόσο πρέπει να σημειώσουμε ότι η συνολική κεφαλαιοποίηση των τραπεζών υποχωρεί, καθώς στο βάθος μένει η στάση του ΔΝΤ για την ανάγκη μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης.

Εκτός από τις τράπεζες, το ΔΝΤ θέτει εκ νέου ζήτημα πλεονασμάτων, δεδομένης μάλιστα της υστέρησης 1,7 δισ. ευρώ που καταγράφηκε στα έσοδα του προϋπολογισμού στο τέλος Αυγούστου. Βέβαια ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης υποστήριξε ότι η απόκλιση των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού στο διάστημα των μηνών Ιανουαρίου – Αυγούστου κατά 1,74 δισ. ευρώ εξηγείται από:

l Τη μεταφορά της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ, που υπολογιζόταν σε 1,027 δισ. ευρώ, καθώς πολλοί πληρώνουν ολόκληρο το ποσό με την πρώτη δόση, από τον Αύγουστο στον Σεπτέμβριο.

l Την αύξηση των επιστροφών φόρων κατά 469 ευρώ έναντι του στόχου.

Οπως λέει ο κ. Χουλιαράκης, «και οι δύο αιτίες της απόκλισης είναι προσωρινές και το υπουργείο έχει την απόλυτη πεποίθηση ότι στο τέλος του οικονομικού έτους θα επιτευχθεί ο δημοσιονομικός στόχος για πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ».

Ωστόσο αυτό που δεν σημειώνει είναι ότι υπάρχει μεγάλη, πραγματική, υστέρηση στην καταβολή του φόρου εισοδήματος, 340 εκατ. ευρώ, και στα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις, 346 εκατ. ευρώ.

Ευρωπαϊκές πηγές αναφέρουν μιλώντας προς «Το Βήμα» ότι το ΔΝΤ ήδη αμφισβητεί τη δυνατότητα της Ελλάδας να επιτύχει τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ (6,6 δισ. ευρώ) το 2018.

Εν όψει του νέου «μπρα ντε φερ» με το ΔΝΤ ο Ευκλείδης Τσακαλώτος προετοίμασε την κοινή γνώμη για το ενδεχόμενο λήψης πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων και στο σκέλος μείωσης των δαπανών (περικοπές επιδομάτων για τα παιδιά κ.ά.) και στο σκέλος της φορολογίας, λέγοντας μάλιστα ότι αναζητούνται έξυπνες λύσεις για να δηλώνουν τα πραγματικά εισοδήματα οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι λόγω υψηλών εισφορών για τα Ταμεία δήλωσαν λιγότερα εισοδήματα (φοροδιαφεύγουν).

Οπως θα φανεί τις επόμενες ημέρες, το ΔΝΤ έχει εδραιωμένες θέσεις στις οποίες θα επιμείνει και είναι:

l Να έρθουν έναν χρόνο νωρίτερα, την 1η Ιανουαρίου 2018, οι σταδιακές μειώσεις της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις.

l Να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2019 αντί για την 1η Ιανουαρίου 2020 η μείωση της έκπτωσης φόρου από τα 1.900 στα 1.250 ευρώ για κάθε φορολογούμενο.

Μάλιστα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αν δεν βρεθεί λύση για το ζήτημα των τραπεζών και αν όλα τα μέτρα για τη στήριξη των πλεονασμάτων απορριφθούν, σε συνδυασμό με τη μη λήψη αποφάσεων για την ελάφρυνση του χρέους, τότε το ΔΝΤ ενδεχομένως να αποχωρήσει από το ελληνικό πρόγραμμα. Βέβαια τίποτε απ’ όλα αυτά δεν θα γίνει πριν από τις γερμανικές εκλογές και τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στη Γερμανία.

Τσακαλώτος: Θέλουμε «καθαρή έξοδο»

Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος μετά το Eurogroup δήλωσε: «Η ελληνική κυβέρνηση και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεν σκέφτονται γραμμή προληπτικής πίστωσης. Η απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου λέει ξεκάθαρα ότι πρέπει να συγκεντρωθούν χρήματα για ένα buffer (μαξιλάρι προστασίας), ώστε οι Ελληνες να έχουν μία καθαρή έξοδο. Προφανώς θα υπάρξουν τρία θέματα συζήτησης μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης: Το πρώτο θα αφορά τη φύση της εξόδου, ένα άλλο τι πρέπει να γίνει για το χρέος, ενώ το τρίτο θα είναι για τα εναπομείναντα θέματα που σχετίζονται με το πρόγραμμα».