Χιλιάδες ανασφάλιστοι εργαζόμενοι λόγω γραφειοκρατικής τρέλας

Κι αυτό γιατί η γραφειοκρατία σε συνδυασμό με την πίεση που έχει ασκηθεί από τους θεσμούς να κλείσουν, κατ΄ουσίαν, οι επιχειρήσεις που δεν έχουν ρυθμίσει τα χρέη τους είτε στην εφορία, είτε στα ταμεία έχει οδηγήσει τους υπαλλήλους του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) να μην παραλαμβάνουν τις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ), δηλαδή τις καταστάσεις με τη μισθοδοσία και τις κρατήσεις των εργαζομένων για κάθε μήνα εργασίας, και φυσικά να μην καταβάλουν και τις εισφορές.

Το ζήτημα αυτό, όσο κι αν φαντάζει και αντιμετωπίζεται από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Απασχόλησης ως «τεχνικό» τροφοδοτεί τη ανασφάλιστη εργασία, διευρύνει την «τρύπα» στα έσοδα του ΕΦΚΑ.

Κι όσο δεν αντιμετωπίζεται πολιτικά και νομικά – καθώς όλα δείχνουν ότι θα χρειαστεί νομοθετική ρύθμιση για να κοπεί ο «γόρδιος δεσμός» – θα μεγαλώνει. Ολο και περισσότερες, μικρές, κυρίως επιχειρήσεις θα λειτουργούν χωρίς να ασφαλίζουν τους υπαλλήλους τους. Δεν θα καταβάλουν εισφορές και κατ΄ουσίαν θα παρανομούν για να μην …παρανομήσει ο ΕΦΚΑ.

Οπως πληροφορούν «το Βήμα» έγκυρες πηγές από εταιρίες ορκωτών ελεγκτών και συμβούλων επιχειρήσεων, το ζήτημα έχει ως εξής:

1. Από το τέλος του 2016, ένα πλήθος επιχειρήσεων δεν μπορούν να υποβάλλουν Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ) και να ασφαλίσουν τους εργαζόμενους που απασχολούν καταβάλλοντας τις σχετικές εισφορές, αν δεν έχουν εξοφλήσει ή ρυθμίσει τις παλαιές οφειλές τους.

Με δεδομένο πως οι παλαιές υποχρεώσεις συνήθως αφορούν μεγάλα ποσά και η ρύθμιση που μπορεί να κάνουν είναι για 12 δόσεις, πρακτικά δεν μπορούν να κάνουν ρύθμιση. Σαν αποτέλεσμα δεν καταθέτουν καθόλου ΑΠΔ και δεν ασφαλίζουν το προσωπικό τους. Λογίζουν στα βιβλία τους την υποχρέωση στον ΕΦΚΑ, κάποιοι στέλνουν τις ΑΠΔ με κλητήρα, αλλά οι εργαζόμενοι δεν είναι ασφαλισμένοι, ούτε για σύνταξη και κυρίως ούτε για υγεία, ενώ ο ΕΦΚΑ δεν γνωρίζει τις απαιτήσεις του από αυτές τις επιχειρήσεις, για το διάστημα που δεν κάνει δεκτές τις ΑΠΔ.

Σε πολλές εταιρίες έχει προταθεί από στελέχη του ΕΦΚΑ να ενταχθούν στη διαδικασία του «εξωδικαστικού συμβιβασμού» προκειμένου να ρυθμίσουν τις παλαιές οφειλές τους σε 120 δόσεις. Δεν φαίνεται όμως να αποδίδει στην πράξη αυτή η επιλογή ούτε για τον ΕΦΚΑ ούτε για τις επιχειρήσεις.

Οι ανασφάλιστοι για υγεία εργαζόμενοι είναι σε αναταραχή και πιέζουν δικαιολογημένα τις επιχειρήσεις.

Ορισμένες επιχειρήσεις έχουν καταφύγει σε ιδιωτικές ασφαλίσεις υγείας ή καλύπτουν αυτές τα έξοδα περίθαλψης.

2. Το ζήτημα προκλήθηκε κατά την εφαρμογή δύο νόμων (3846/12 και 4075/12). Το πρόβλημα όμως ανέκυψε στην πράξη στο χειμώνα του 2016.

Με το άρθρο 17 του Ν. 3846/12, τροποποιήθηκε η παρ. 7 του Ν. 2972/2001. Συνοπτικά, θεσμοθετούσε τη μη δυνατότητα καταχώρισης ΑΠΔ στο πληροφοριακό σύστημα, αν υπήρχαν καθυστερημένες μη ρυθμισμένες οφειλές. Έδινε τη δυνατότητα να κατατεθούν οι ΑΠΔ στο υποκατάστημα του ΙΚΑ με την προσκόμιση μίας σειράς εγγράφων. Το σημαντικό ήταν ότι ζητούσε μεταξύ των άλλων ο εργοδότης να προσκομίσει εγγυητική επιστολή για το σύνολο των καθυστερημένων οφειλών ώστε να γίνει δεκτή η ΑΠΔ. Επομένως καταρχήν το πρόβλημα δημιουργήθηκε από αυτήν τη ρύθμιση.

Η διάταξη χρησιμοποιήθηκε σαν μοχλός πίεσης, για να εισπραχθούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές σε μεγάλο μέρος. Στην πράξη όμως δεν εφαρμόστηκε. Έτσι συνεχίστηκε η καταχώριση ΑΠΔ στο πληροφοριακό σύστημα και για αυτούς που είχαν καθυστερημένες οφειλές.

Με τα άρθρα 17 και 18 του νόμου 4075/12, συνοπτικά, ορίστηκε ότι η «ασφαλιστική ιστορία» του ασφαλισμένου, δηλαδή η «καρτέλα» με τις ασφαλιστικές εισφορές που τον αφορούν, ενημερώνεται όχι με την κατάθεση μίας ΑΠΔ, αλλά με την εξόφλησή της ή εναλλακτικά αν δεν εξοφληθεί, με την έκδοση από το ΙΚΑ «Πράξης Επιβολής Εισφορών». Αυτή η ρύθμιση εφαρμόστηκε στην πράξη.

Το Δεκέμβριο του 2013, εκδίδεται εγκύκλιος από τη διοίκηση του ΙΚΑ, η οποία αναφέρεται στην εφαρμογή του αρ. 17 του Ν. 3846/12. Με βάση την εγκύκλιο (Ε40/661/12.11.2013), ορίζεται πως όσοι έχουν καθυστερημένες μη ρυθμισμένες οφειλές, δεν μπορούν να καταχωρούν ΑΠΔ στο πληροφοριακό σύστημα, αλλά πρέπει να τις υποβάλλουν στο υποκατάστημα του ΙΚΑ. Δηλαδή τους υποβάλλει σε κάποια ταλαιπωρία, αλλά δεν αναφέρεται ούτε στο ζήτημα της Εγγυητικής Επιστολής του νόμου και οι ΑΠΔ γίνονται δεκτές.

Εκδίδεται και άλλη μία εγκύκλιος Ε40/793/23.12.2013 που απλά δίνει μία χρονική παράταση. Τέλος στο 2015 εκδίδεται η εγκύκλιος Ε40/28.21.1.2015, που επιτρέπει σε όσους δεν είχαν κάνει καταχωρήσεις στο πληροφοριακό σύστημα, να τις κάνουν, προκειμένου να εντάξουν τις οφειλές τους σε ρύθμιση για τις 100 δόσεις τότε.

Στην πράξη, μετά και την παροχή δυνατότητας καταχώρισης των ΑΠΔ στο πληροφοριακό σύστημα του 2015, οι εργοδότες υπέβαλλαν τις ΑΠΔ σε υποκατάστημα του ΙΚΑ, ακόμη και αν είχαν «χάσει» τις ρυθμίσεις ή για άλλους λόγους είχαν ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Το Νοέμβριο του 2016, το ΚΕΑΟ με έγγραφο του αναφέρει πως για να ενεργοποιηθεί ξανά η πρόσβαση στο πληροφοριακό σύστημα πρέπει να προσκομιστούν οικονομικά στοιχεία και επιπλέον να ρυθμιστούν οι καθυστερημένες οφειλές. Η επιχείρηση προσκόμισε τα στοιχεία, αλλά έκτοτε δεν κατέθεσε, αφού δεν γίνονταν δεκτή, καμία ΑΠΔ. Οι περισσότερες επιχειρήσεις και είναι πλήθος, έκαναν το ίδιο.

Μέσα σ΄αυτή την τρέλα της γραφειοκρατίας το συμπέρασμα είναι είναι ότι απλά στο τέλος του 2016, τα στελέχη του ΚΕΑΟ αποφάσισαν απλά να εφαρμόσουν το νόμο (Ν. 3846/12), χωρίς να εκδώσουν εγκύκλιο για το κοινό και χωρίς να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι όλες αυτές οι επιχειρήσεις σταμάτησαν να καταβάλλουν τις τρέχουσες εισφορές και οι εργαζόμενοι ήταν ανασφάλιστοι.

Πλέον όμως στελέχη των ταμείων κατανόησαν ότι δημιουργήθηκε μεγάλο πρόβλημα. Δεν εισπράττουν χρήματα που θα μπορούσαν να εισπράξουν και δεν γνωρίζουν τι τους χρωστάνε αυτές οι επιχειρήσεις.

Και γι΄αυτό εισηγούνται στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου να τροποποιήσει το αρθρο 17 του Ν. 3846/12 έτσι ώστε μέχρι να ρυθμιστούν οι παλιές οφειλές να εισπράττονται οι νέες.